ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا در دستان مجارستان یوروستیز

دیپلماسی ایرانی: برگزاری انتخابات اخیر پارلمان اروپا با حضور میلیونی شهروندان عضو این اتحادیه، نتایج و تبعات قابل توجهی همچون افزایش حمایت از احزاب راست گرای افراطی در سطح اتحادیه و خصوصا کشورهایی مانند فرانسه، ایتالیا، اتریش و اسپانیا را به دنبال داشت. تغییرات آرای جناح های حاکم و گرایش به احزاب راست به گونه ای رقم خورد که حتی مکرون در فرانسه، مجبور به برگزاری انتخابات زودهنگامی شد که نهایتا به پیروزی حزب اجتماع ملی به رهبری ماریان لوپن برای حذف و محو جریان طرفدار رئیس جمهوری فرانسه منجر شده است.

در چینش جدید روسای جدید اتحادیه نیز شاهد تغییرات مهمی از جمله: جایگزینی خانم کایا کالاس، نخست وزیر استونی به عنوان مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه با جوزپ بورل، انتقال ریاست شورای اروپا از شارل میشل، سیاستمدار بلژیکی به نخست وزیر سابق پرتغال، آنتونیو کوستا و نهایتا انتصاب مجدد خانم فون درلاین آلمانی در مقام ریاست کمیسیون اروپا هستیم.

به طور طبیعی حضور افراد فوق الذکر در راس اتحادیه اروپا، بر مناسبات داخلی و بین المللی کشورهای عضو با سایر کشورها و دولت ها تاثیر مستقیم و بسزایی خواهد داشت، به عنوان نمونه در ارتباط با مسائل ایران، عدم وجود جوزپ بورل به عنوان مسئول سابق سیاست خارجی اروپا می تواند تغییر مهمی بشمار رود، چرا که بورل همواره با قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست سازمان های تروریستی اتحادیه اروپا، مخالفت داشت و حتی در موضوعاتی همچون جنبش زن، زندگی و آزادی، بر خلاف سایر مقامات اروپایی که از این جنبش حمایت می کردند، همراهی با این اقدامات را نیازمند وجود حکم قضائی از یک دادگاه اروپایی می خواند.

از سوی دیگر که هنوز اخبار و حواشی این تغییرات و رای گیری های جدید برای تصاحب پست های کلیدی در پارلمان اروپا فروکش نکرده، موضوع ریاست دوره ای مجارستان در شش ماه آینده بر اتحادیه اروپا، مورد توجه اندیشمندان، سیاستمداران و در صدر اخبار داغ محافل و منابع جهانی قرار گرفته است. 

از روز دوشنبه (اول ژوئیه ۲۰۲4 – 11 تیر 1403)، سکان هدایت و رهبری اتحادیه اروپا در دستان ویکتور اوربان، سیاستمدار کهنه‌کار ۶۱ ساله مجاری قرار گرفت که در نزد اعضای پارلمان و چندین کشور عضو این نهاد با عوامل نگران کننده ای همچون: بدگمانی نسبت به سیاست‌های یکپارچه اروپایی، مواضع تند ضددموکراتیک و روابط نزدیک با مقامات کرملین، شناخته شده است. نخست وزیر ملی – راست گرای مجارستان، اولین رئیس دوره ای ریاست شورای اتحادیه اروپاست که به طور علنی به نهادهای اتحادیه اروپا حمله و آنها را تحقیر کرده است. 

وی در سخنرانی ها و مصاحبه های خود، بارها مدعی شده که اتحادیه اروپا حاکمیت مجارستان را تهدید، طبقه متوسط آن را نابود و به بخش کشاورزی این کشور حمله می کند. از این رو، اوربان اشغال بروکسل را وظیفه خود می داند تا ساختارهای قدرت در آنجا را تکان دهد. اگر چه، استفاده ی مکرر حق وتوی مجارستان در طول ۱۴ سال نخست‌وزیری اوربان، برای جلوگیری از تصمیمات سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا و دریافت سهم بیشتر از بودجه آن، بلوکه شدن بودجه 30 میلیارد یورویی مجارستان به دلیل وجود خطر فساد در بوداپست، عدم استقلال دادگاه‌های مجارستان، برخورد با پناهجویان و انتقال آن ها به سایر کشورهای اروپایی از مسیر صربستان و کرواسی و... موجب تضاد شدیدی میان مجارستان به عنوان یک کشور همجوار با منطقه ی پر تنش بالکان و مقامات اروپایی شده است، ولیکن مقامات بلندپایه مجارستان اعلام کرده اند: در حین زمان ریاست دوره ای بر شورای اتحادیه اروپا، به عنوان یک میانجی صادق عمل خواهند کرد.

مجارستان به طور طبیعی و از لحاظ جغرافیایی با کشورهای غربی و شرقی شبه جزیره بالکان همسایه و از لحاظ تاریخی نیز بر اتفاقات و تحولات این منطقه تاثیر زیادی داشته است. 

در زمان حاضر نیز، از مهمترین عوامل مرتبط با ریاست مجارستان بر اتحادیه اروپا که در نقطه نظر ویکتور اوربان قرار گرفته، باز شدن فصل جدیدی از مذاکرات با صربستان، تلاش برای پیشرفت کارها در بالکان غربی، تسریع و تسهیل روند مذاکرات الحاق به اتحادیه اروپا (از اهم آرزوهای کشورهای منطقه ی بالکان)، ادامه و تکمیل مذاکرات بوداپست با مونته نگرو قبل از سال 2025، پیشرفت در امور مربوط به مقدونیه شمالی و آلبانی و... هستند. 

گمان بر این است، وجود مناسبات نزدیک و رویکردهای مشترک میان شخصیت های سیاسی تاثیرگذار این منطقه، از جمله ولادیمیر پوتین و ویکتور اوربان با میلوراد دودیک، رئیس جمهوری صرب بوسنی که به ترتیب در سال گذشته و سال جاری میلادی، مدال عالی جمهوری صرب بوسنی را با دستان خود بر گردن روسای جمهوری روسیه و مجارستان آویخته بود، از محورهای اساسی اقدامات و حتی بروز تنش های احتمالی در ایام پیش روی ریاست مجارستان بر اتحادیه اروپا، در خصوص حل و فصل اهم مسائل کشورهای منطقه بالکان خواهد بود!

علاوه بر صربستان، اوربان موضوع الحاق بوسنی و هرزگوین به اتحادیه اروپا را نیز مد نظر دارد، به طوری که در جریان سفر اخیر خود، در سارایوو ضمن دیدار با بوریانا کریشتو، نخست وزیر بوسنی و هرزگوین متعهد شد که از پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا حمایت کند، و این در حالی ست که مقامات کرملین همواره نسبت به پیوستن جمهوری بوسنی و هرزگوین به اتحادیه اروپا مخالف و واکنش های شدیدی نشان داده اند.

شخصیت، رفتار و کنش ویکتور اوربان که از او در منظر برخی تحلیلگران یک پوپولیست سیاسی برساخته است، صرفا به اعلام مواضع و یا رفتارهای تضادآمیز با مقامات اتحادیه اروپا و یا کشورهای بالکان ختم نمی شود، بلکه الگوپذیری نخست وزیر مجارستان از مشی و حتی شعارهای سیاسی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق و نامزد فعلی ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا (شعار "دوباره اروپا را بزرگ‌ کنیم" ترامپ پیش از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۷) نیز در این زمینه، مطمع نظر است. 

اوربان حتی در دیدار سه ماه گذشته خود با ترامپ در فلوریدا، تاکید داشت که بازگشت احتمالی ترامپ تنها شانس جدی برای برای ایجاد صلح و پایان دادن به جنگ در اوکراین است. در میدان انتخابات ریاست جمهوری امریکا، جو بایدن، رئیس جمهوری فعلی این کشور، این دیدار را محکوم کرد و اذعان داشت: ترامپ با کسی ملاقات کرده که معتقد است دموکراسی عملکردی ندارد و هدفش برقراری دیکتاتوری است. 

در نهایت می توان گفت: اکنون که بعد از 13 سال، مجددا این فرصت مغتنم برای مجارستان و ویکتور اوربان از طریق ریاست دوره ای محدود بر اتحادیه اروپا فراهم شده، دور از ذهن نیست که در راستای تامین منافع و تحکیم مواضع خود و نزدیکان فکری – انتفاعی، از هیچ اقدامی فرو گذار نباشند، ولیکن باید به انتظار آینده نشست و نظاره گر بود که آیا اوربان بر همان شعارهای سنتی خود که "بر جلادانی هیجان زده در لانه های لیبرال ها و چپ ها، تلنگر و سیلی های دوستانه باید نواخت"، استوار است و خواهد بالید یا خیر؟ و شاید این همان مساله ی اساسی است که رهبران و دیپلمات‌های کشورهای عضو اتحادیه اروپا را با وجود تجارب تلخ اختلافات و کشمکش‌های فراوان با ویکتور اوربان، بیش از پیش نگران کرده است.