اروپا در مشت راست افراطی

دیپلماسی ایرانی: روز یکشنبه ۲۰ خرداد، چهارمین و آخرین روز انتخابات پارلمان اروپا بود. برخی کشورها چون هلند چهار روز قبل – پنجشنبه – رأی‌گیری را انجام دادند. اما در اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا – از جمله فرانسه و آلمان – رأی‌گیری در روز آخر برگزار ‌شد.

مجموعاً ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا با حدود ۳۵۰ میلیون شهروند دارای حق رأی، باید ۷۲۰ نماینده را انتخاب کنند. پارلمان اروپا تنها نهاد اتحادیۀ اروپاست که با رأی مستقیم مردم شکل می‌گیرد.

تعداد نمایندگان هر کشور مستقیماً به میزان جمعیت بستگی دارد. مثلاً فرانسه دارای ۸۱ نماینده خواهد بود، آلمان ۹۶ نماینده و جمهوری مالت فقط ۶ نماینده خواهند داشت.

نمایندگان دهمین دوره پارلمان اروپا میان هفت یا هشت گروه (فراکسیون) تقسیم خواهند شد که بر حسب گرایش سیاسی شکل می‌گیرد. مثلاً نمایندگان راست افراطی کشورهای مختلف در یک فراکسیون و سوسیالیست‌ها در فراکسیون دیگر عضو خواهند شد.

انتخابات  فقط در یک دور برگزار می‌شود. در هر کشور لیست‌های انتخاباتی متعدد نامزد شده‌اند. هر فهرست که بتواند حداقل ۵درصد آراء ملی را کسب کند، نماینده‌ای را به پارلمان خواهد فرستاد. این مقررات البته در همۀ کشورها کاملاً یکسان نیست.

چنان که آمار نشان می‌دهد، مشارکت اروپاییان در طول سال های اخیر روند افزایشی داشته است. در سال ۲۰۱۴، نرخ مشارکت حدود ۴۲درصد بود. پنج سال بعد، این رقم به ۵۰درصد رسید. امسال همۀ دولت‌های اروپایی که نگاهی مثبت نسبت به نهادهای فراملی اروپایی دارند، امیدوارند که نرخ مشارکت از دورۀ قبل بیشتر باشد. با این حال، برخی دولت‌های کنونی – مثل دولت مجارستان – چندان اعتقادی به اتحادیه ندارند.

تا حوالی ظهر روز یکشنبه، میزان مشارکت در فرانسه نسبت به سال ۲۰۱۹ اندکی بیشتر ارزیابی شد. در فرانسه، نزدیک به ۴۹ میلیون نفر – حداقل هجده ساله – حق رأی دارند. اما در برخی کشورها مثل اتریش، نوجوانان ۱۶ ساله هم می‌توانند در انتخابات شرکت کنند.

در فرانسه بیش از ۳۰ لیست انتخاباتی در معرض رأی گذاشته شده‌ است. از چپ تندروی طرفدار انقلاب تا راست افراطی. در این میان برخی فهرست‌ها چندان جدی به نظر نمی‌رسند؛ از جمله فهرست طرفداران حیوانات یا فهرست «دزدان دریایی» که ظاهراً از دسترسی صددرصد آزاد و رایگان به کلّ دنیای مجازی دفاع می‌کند. فهرست‌های اصلی در فرانسه متعلق به طرفداران دولت امانوئل ماکرون، سوسیالیست‌ها، سبزها، راست جمهوری‌خواه و راست افراطی است. تاکنون نظرسنجی‌ها نشان داده‌اند که راست افراطی اکثریت آراء را به دست خواهد آورد. این وضعیت در برخی دیگر از کشورهای اروپایی نیز شاید تکرار شود. این در حالی است که یکی از اصول اولیۀ باورهای سیاسی راست افراطی بی‌اعتقادی و مخالفت با نهادهای اروپایی است. نخستین خواسته‌های این گرایش سیاسی بازگشت به مرزهای ملی، مخالفت با اصول «شنگن» و جلوگیری از ورود مهاجران غیراروپایی است. برخی از این احزاب حتی با پول اروپایی یورو مخالفند و معتقدند که هر کشور باید به واحد ملی پول خود بازگردد. خبرگزاری فرانسه احتمال می‌دهد که راست افراطی در فرانسه (حزب اجتماع ملی – همان جبهه ملی سابق – و یک تشکل دیگر) بتواند نزدیک به ۴۰درصد آراء را کسب کند. این در حالی است که میزان رأی طرفداران دولت حدود ۱۵درصد پیش‌بینی می‌شود.

در صورتی که تشکل‌های راست افراطی موفق شوند در چند کشور اروپایی رأی بالا به دست آورند، طبعاً در پارلمان اروپا یک فراکسیون قوی ایجاد خواهند کرد که می‌تواند بر سرنوشت سیاسی اروپا تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، این نوع احزاب اکثراً نگاهی مثبت به روسیه دارند و معتقدند که غربی‌ها نباید ثروت خود را برای جنگ اوکراین هزینه کنند. آنها همچنین شدیداً ضد اسلام هستند و پیوسته افکار عمومی را از خطر هجوم مهاجران مسلمان می‌ترسانند.

روزنامۀ لوموند در سرمقاله‌اش می‌نویسد در جهان کنونی، ساختاری چون اتحادیۀ اروپا می‌تواند بسیار مؤثر و مفید باشد. اما در این میان گروه‌های ملی‌گرا، نژادپرست و ضدخارجی توجه افکار عمومی را به خود جلب می‌کنند، بدون آن که از خطر واقعی این گروه‌ها حرفی زده شود. لوموند معتقد است در شرایطی که احتمال ریاست جمهوری مجدد دونالد ترامپ وجود دارد، راست افراطی بزرگترین خطر سیاسی برای اروپاییان است. لوموند حتی از «کوری» افکار عمومی و بی‌توجهی رسانه‌ها در برابر این خطر سخن می‌گوید و هشدار می‌دهد که «عادی شدن» حضور احزاب راست افراطی در عرصۀ سیاست اروپا، تهدیدی جدی برای دموکراسی است.

منبع: آر اف آی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱