آشوویتس اسرائیل

نویسندگان: محمد نصیرزاده، پژوهشگر تروریسم و افراط گرایی
و
طاهره حسن پور، پژوهشگر روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی:

1-جَستارگشایی

محاصره طولانی مدت نوار غزه توسط اسرائیل، عدم رعایت حقوق مخاصمات مسلحانه و بالاتر از آن حقوق بشر در حملات سال‌های گذشته به نوار غزه که در جریان طوفان الاقصی به اوج خود رسیده و سبب رقم خوردن هوکاست غزه توسط اسرائیل شده، سوالات بی‌پایانی را در مورد رویکرد اسرائیل در قبال ساکنان نوار غزه و نگاه اسرائیل به این منطقه که متاثر از تعریف وضعیت این منطقه از منظر اسرائیل است طرح کرده است. در پاسخ به تبیین وضعیت غزه از منظر اسرائیل و اعمال حد نهایی خشونت علیه ساکنان باریکه غزه، عدم دسترسی آنها به ضرورت‌های زندگی در سال‌های محاصره و بمباران منازل مسکونی در طول جنگ سبب عده‌ای صفت بزرگترین زندان جهان را به نوار غزه اطلاق کنند. این در حالی است که رفتار با مجرمان و زندانیان در زندان خود تابع قواعد خاصی بوده و عنصر خودسری در رفتار زندانبان با زندانی به وسیله قانون محدود می‌گیرد در حالی که رفتار خودسرانه فارغ از مجازات عنصر اصلی رفتار اسرائیل با ساکنان نوار غزه را تشکیل می‌دهد بر این مبنا برای واکاوی رفتار اسرائیل در قبال غزه و اعمال هولوکاست غزه  نخست باید وضعیت این باریکه را روشن کرد.  

2- تعریف وضعیت غزه: اردوگاه

جورجیو آگامبن، فیلسوف معاصر ایتالیایی در واکاوی رخداد بدترین فجایع بشری در طول تاریخ و زمینه امکان‌ساز تحقق این امر؛ وضعیتی که مستوجب این فجایع شده است را در قالب مفهوم اردوگاه طرح می‌کند. وی با تبارشناسی اردوگاه‌هایی که توسط اسپانیا در کوبا ایجاد شد و اردوگاه‌هایی که انگلیسی‌ها بوئرها را به آنجا بردند، معتقد است که تولد این اردوگاه‌ها با نوعی وضعیت استثنا گره خورده است. پیوند وضعیت استثا و تولد اردوگاه سبب شده است آنچه در اردوگاه رخ می‌دهد از مفهوم حقوقی جرم یا جنایت فراتر رفته و اردوگاه به مکانی که در آن مطلق‌ترین وضعیت غیرانسانی ظهور می‌یابد مبدل می‌شود.  

در هم‌پیوندی وضعیت استثنا و اردوگاه مطابق با معنای ریشه‌شناختی اصطلاح استثناء بیرون گرفتن  ( Ex-caper) آنچه در اردوگاه بیرون گذاشته می‌شود توسط ماشین زور و سرکوب تسخیر و تنظیم می شود و بدین ترتیب آستانه عدم تمایز و گذر بین حیوان و انسان و حیوان‌های انسان‌نما تبلور می‌یابد. در اردوگاه زندگی انسان تنها از طریق رها شدن به قدرت بی قید و شرط مرگ، سیاسی می شود. بنابراین کشتن ساکن اردوگاه نه مجازات کردن وی است که صرفاً به فعلیت رساندن یک «ظرفیت برای کشتن» است. به‌فعلیت رساندنی که هیچ گونه مجازاتی برای قاتل از پی ندارد. 

3- اردوگاه غزه و تبلور حد اعلای خشونت

می‌توان شاه بیت نگاه سردمداران اسرائیل به ساکنان غزه را در سخن وزیر جنگ اسرائیل در روزهای اغازین عملیات طوفان‌الاقصی یافت که گفته است "ما با حیوان‌های انسان‌نما می‌جنگیم." این طرز نگاه و تعریف وضعیت توسط اسرائیل سبب شده است تا از منظر رهبران اسرائیل ساکنان غزه از حداقل‌ حقوق انسانی نیز محروم باشند و فراتر از عدم رعایت حقوق بشردوستانه؛ حقوق بشر نیز در کمینه خود در طول محاصره و جنگ اسرائیل با نوار غزه به اجرا درنیاید. بر مبنای نگاه اسرائیل به غزه به‌عنوان اردوگاه و تعریف ساکنان نوار غزه به عنوان افراد غیرانسانی مقامات اسرائیل اعمال هرگونه رفتار در قبال ساکنان غزه را مجاز شمرده و انجام هرگونه عملی را فارغ از مجازات تعریف می‌کنند. 

تعریف غزه به‌عنوان وضعیت اردوگاهی سبب می‌شود که اشکال سلطه و کنترلی که نمونه عینی آن در تاریخ استعمار افریقا و امریکای لاتین مشاهده شده بود باز به‌صورت عینی متبلور شود چرا که محاصره فیزیکی، اقتصادی و نظامی مردم غزه یادآور افراطی‌ترین رفتارهایی است که کشورهای استعماری برای ارضای هوس‌های اقتصادی و استراتژیک «برتران» نژادی و تمدنی خود، کل جمعیت را به دام انداختنه، گرسنگی داده و در نهایت آنها را از بین می بردند یا در معرض خطر دائمی نقض قرار می دهند. 

اطلاق نوار غزه به‌عنوان یک اردوگاه در سازه تفکر اسرائیل سبب شده که رفتار اسرائیل با ساکنان این منطقه بر اصول طرد، مجازات دسته جمعی و محرومیت از حقوق انسانی ابتدایی یابد در در نتیجه آن نوار غزه به‌عنوان یکی از پرجمعیت‌ترین مناطق روی زمین به محاصره هوایی، دریایی و زمینی اسرائیل از سال  2007  درآمده و مجازات دسته جمعی را برای 2 میلیون فلسطینی تحمیل شده است. با تعریف نوار غزه به‌عنوان یک اردوگاه مقامات اسرائیلی به طور دوره‌ای گذرگاه‌های غزه را می‌بندند و از ورود افراد، موارد پزشکی و کالاهای ضروری از جمله مواد غذایی جلوگیری می‌کنند. در آغازین روزهای نبرد طوفان‌الاقصی آب شرب را به روی ساکنان غزه قطع و افراد ساکن این منطقه را از دسترسی به حداقل‌های زندگی محروم می‌کنند. 

در دوران جنگ‌هایی همانند طوفان الاقصی افزون بر محرومیت از حداقل‌های حقوقی نتیجه دیگر تعریف غزه به‌عنوان اردوگاه توسط اسرائیل این است که در حمله به این منطقه مقامات اسرائیل مردمان عادی و کودکان را هدفی مشروع تعریف می کنند و در بهترین حالت آنها را تلفات عادی یک عملیات نظامی تعریف کنند. تلفاتی که در مکانیسم نگرش اسرائیل حائز اهمیت نیست چرا که ساکنان غزه افرادی هستند که در یک وضعیت استثنایی از حقوق ابتدایی بشری نیز محروم هستند و در یک زیست بدون زندگانی قربانی اقدامات اسرائیل محسوب می‌شوند. 

4- وضعیت استثایی غزه

آنچه سبب می شود مقامات اسرائیل نوار غزه را به‌عنوان اردوگاه تعریف کرده و به آفرینش هلوکاست واقعی در غزه دست بزنند استثنایی است که از منظر مقامات اسرائیل غزه در آن قرار گرفته است. چرا که خلق اردوگاه نیازمند تعریف وضعیت استثنایی است. وضعیتی که فراتر از قانون و حقوق بوده و رابطه زور و زیست بدون زندگانی در نهایت حداعلای خود متجلی می‌شود.

از دید مقامات اسرائیل وضعیت غزه وضعیتی است استثایی که نه شامل وضعیت جنگ می شود و نه صلح. گرفتار آمدن در وضعیت استثنا سبب شده است وضعیت غزه تجلی عینی رفتار آلمان در اردوگاه‌هایی همانند آشویتس باشد. آشوویتسی که این‌بار توسط اسرائیل با اتکا به ایده اسرائیل بزرگ درحال رقم خوردن است. ایده اسرائیل بزرگ و هر آنچه مقابل این ایده مقاومت کند شایسته صفت انسان بودن نیست و باید نابود شود که در نظام فکری مقامات اسرائیل شکل گرفته و سبب شده است نوار غزه حالتی استثنایی پیدا کند. 

ایده اسرائیل بزرگ در نظام فکری مقامات اسرائیل سبب شده است که در یک وضعیت استثنایی نوار غزه به‌عنوان نتیجه فرآیندهای یکپارچه‌سازی اراضی و انزوای جمعیتی به منطقه‌ای تبدیل شود که از یک سو اسرائیل می‌خواهد جمعیت فلسطینی آن را با شهرک نشینان صهیونیست جایگزین کند و از سوی دیگر آخرین ریشه‌های مقاومت ساختاریافته فلسطینی‌ها در این منطقه را از بین ببرد. فرایندی که در نهایت به ریشه‌کن کردن مقاومت فلسطینیان در مقابل ایده اسرائیل بزرگ ختم می‌شود. بر این مبنا مقاومت در برابر یکسان‌سازی سرزمینی نوار غزه با جغرافیای اسرائیل بزرگ به انزوای جمعیتی این منطقه ختم شده و جمعیت این منطقه آخرین مقاومان ساختاریافته در برابر ایده اسرائیل بزرگ محسوب شوند. در نتیجه این دو عامل از منظر مقامات اسرائیل در یک وضعیت استثنایی ساکنان نوار غزه افرادی هستند که "واجد شرایط انسانی نیستند" و  فلسطینی‌هایی که در این فضا زندگی می‌کنند "جانورانی  هستند که باید در راه ایجاد اسرائیل بزرگ نابود شوند!" 

تعریف نوار غزه و ساکنان آن به‌عنوان وضعیت استثنا و تلاش برای از بین بردن جمعیت آن با هدف جایگزینی شهرک‌نشینان با فلسطینی‌های ساکن این باریکه سبب شده است که مقامات اسرائیل خود را صاحب حق هرنوع رفتار با نوار غزه بدانند. بنابراین، اسرائیل برای مقابله و به‌عبارت بهتر نابودی جمعیت و الحاق سرزمینی نوار غزه و حفظ اسرائیل بزرگ هر کاری انجام می‌دهد. این امر بدان معناست که محاصره نوار غزه و جنگ با آن در دراز مدت توسط اسرائیل پایان نخواهد یافت؛ چراکه با ساختار و هدف خود، این محاصره و جنگ اسرائیل با نوار غزه  نمی‌تواند پایان یابد، چراکه  اسرائیل در هدف نهایی خود خواهان از بین بردن فلسطینیان بومی و حاکمیت آنها در این منطقه و الحاق آن به اسرائیل است.