بیانیه مشترک ۱۳ نهاد علمی و فرهنگی ایران و افغانستان درباره ضرورت تقویت سازوکارهای همدلی میان جامعه میزبان و مهاجران در ایران

مردم شریف ایران و افغانستان 
با سلام و احترام
همانطور که مستحضر هستید، در جهان امروز، مهاجرت به واقعیتی در زندگی روزمره بسیاری از باشندگان کشورهای گوناگون تبدیل شده است. در دهه های اخیر میلیون ها تن از مردم دو کشور همسایه، ایران و افغانستان، به دلایل گوناگون ناگزیر از ترک یار و دیار شده و دست به مهاجرت به دیگر سرزمین ها و زندگی در غربت زده اند. این امر به ویژه در ایران زمینه ای برای همزیستی میان مهاجران افغانستانی و میزبانان ایرانی در پنج دهه گذشته در بیشتر شهرها و روستاهای ایران را فراهم آورده و سبب دوستی های بی مانندی میان این همسایگان شده است. 
با اینهمه، گاه به گاه شاهد شکل گیری موج های افغانستانی هراسی و ایرانی هراسی میان مردمان این دو کشور بوده ایم. به ویژه در دو سال اخیر، از یکسو افزایش شمار خواهران و برادران افغانستانی که به واسطه تحولات سیاسی و شرایط دشوار زندگی در کشورشان مجبور به مهاجرتی تازه شده اند، و از سوی دیگر بحران اقتصادی و اجتماعی در جامعه ایرانی، زمینه ای فراهم کرده که برخی با انگیزه های گوناگون، گاه از سر دلسوزی و گاه با هدف تفرقه افکنی، مطالبی را در فضاهای حقیقی و مجازی به نشر برسانند که حاصلی جز جدایی میان دو ملت همکیش، همزبان و هم فرهنگ نمی تواند داشته باشد. 
از این رو، ما نهادهای مدنی علمی و فرهنگی از دو کشور ایران و افغانستان، 
نخست از همه دانشگاهیان دو کشور (استادان، دانشجویان و پژوهشگران) دعوت می کنیم تا با دانش و تجربه خود برای تقویت بنیان های پیوند اجتماعی میان مردمان دو کشور همسایه گام هایی استوار بردارند. حضور شمار بالای دانشگاهیان دانای افغانستانی در ایران در کنار دانشگاهیان خردمند ایرانی، می تواند سرمایه علمی بزرگی برای رشد و پیشرفت هر دو کشور بوده و زمینه تقویت بنیان های همگرایی منطقه ای را در آینده فراهم آورد. 
دوم، از مردم هوشیار و آگاه ایران و افغانستان دعوت می کنیم که با اتکا به ارزش ها و باورهای فرهنگی و دینی دیرپای مان، از توجه به سوگیری های ستیزه جویانه توسط برخی اشخاص یا رسانه ها در هر دو کشور دوری کرده و با همدلی و بزرگ منشی، برگ زرینی از تاریخ روابط دوستانه میان اقوام گوناگون در سراسر منطقه را به نمایش بگذارند. یادمان باشد که در طول تاریخ، اقوام گوناگونی همچون کرد، هزاره، گیلک، تاجیک، آذری، لر، ازبک، فارس، بلوچ، ترکمن، عرب، پشتون، قزاق و غیره در کنار پیروان آیین ها و مذاهب گوناگون همچون سنی، شیعه، زرتشتی، مسیحی، کلیمی و غیره همواره در کنار یکدیگر زیسته و بنیان فرهنگ و تمدن باشکوه ایرانی را بنا گذاشته اند. 
سوم، از دولتمردان و تصمیم گیران در دو حوزه سیاست خارجی و سیاست داخلی می خواهیم تا با برنامه ریزی و مدیریت درست و دقیق و بهره گیری از تجربیات دیگر کشورهای مهاجرپذیر، مساله حضور پرشمار مهاجران در ایران را از تهدید به فرصت تبدیل کرده و از ظرفیت های موجود علمی در میان دانشگاهیان دو کشور برای طراحی الگوها و سیاست های موثر در جهت پیشگیری از بحران های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی بهره جویند. بی تردید هرگونه سهل انگاری و یا موازی کاری نهادهای گوناگون، می تواند آثار زیانباری برای شمار بالایی از مردمان دو کشور به همراه داشته باشد. ما نهادهای مدنی علمی و فرهنگی ایرانی و افغانستانی، آمادگی خود برای هرگونه یاری سیاستگذاران در ساماندهی هرچه سریعتر به شرایط موجود را اعلام می داریم. 
مهر/میزان ۱۴۰۲

نام نهادها به ترتیب الفبا:
انجمن ادبی هرات، انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، انجمن علمی مطالعات افغانستان در دانشگاه علامه طباطبائی، انجمن علمی مطالعات صلح ایران، انجمن همدلان ایران و افغانستان (پایندان)، خانه مولانا، خردسرای فردوسی، مجله پارسی بان، مجله کاخ بلند، مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران، موزه تصاویر معاصر، موسسه تحقیقات صلح و توسعه کابل، موسسه فرهنگی دُر دری.