توافق نه چندان آسان واشنگتن با تهران

نویسنده: پاول تاراسنکو

دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده امریکا و ایران به توافق بر سر تبادل زندانیان و تعدادی توافق دیگر نزدیک هستند. چشم انداز بازگشت به توافق هسته ای همچنان در کانون توجه قرار دارد. اگرچه، عمان در خصوص این موضوع بسیار خوشبین است، اما زنده کردن دوباره توافقات 2015 میلادی آسان نخواهد بود: فشار بیش از حد بر دولت جو بایدن، چه از داخل و چه از خارج، وجود دارد.

در آینده قابل پیش ‌بینی، ایران می ‌تواند، دسترسی به وجوه خود در حساب‌ های خارجی را که پس از اعمال تحریم ‌های واشنگتن علیه تهران از دست داده است، بازگرداند. هفته گذشته پرتال امریکایی آکسیوس گزارش داد که مذاکرات غیرمستقیم نمایندگان امریکا و ایران در ماه مه در عمان انجام شده است. طرف عمانی سپس به عنوان میانجی عمل کرد.

به گزارش وال استریت ژورنال به نقل از منابع خود، دولت جو بایدن دو هدف دارد: آزادی زندانیان امریکایی در تهران و از بین بردن خطرات مرتبط با توسعه برنامه هسته ای این کشور. همچنین باید خاطرنشان شد که واشنگتن به عنوان نشانه حسن نیت، پرداخت 2.5 میلیارد یورو از سوی دولت عراق به ایران برای واردات برق و گاز را تصویب کرد. این وجوه، قبلا تحت تحریم های اقتصادی امریکا مسدود شده بودند.

نشریه نیویورک تایمز گزارش داد که نه فقط مذاکرات با ایران غیررسمی است، بلکه ممکن است، خود توافق نیز غیررسمی باشد. واقعیت این است که دستیابی به چنین توافقاتی می تواند، باعث نارضایتی شدید محافظه کاران امریکایی شود که هرگونه امتیازی به تهران را ضعف می دانند. زمانی، جمهوری خواهان به شدت از دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری اسبق ایالات متحده امریکا به دلیل لغو مسدود کردن منابع مالی ایران تحت توافق هسته ای 2015 میلادی انتقاد کردند (به نظر آنها، این پول می توانست، برای حمایت از فعالیت های تروریستی استفاده شود). دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین از لغو توافقات با ایران از جمله، توافق هسته ای خبر داد و اکنون، احتمالات حداقل برای عادی سازی جزئی روابط مورد بحث قرار گرفته است.

به ویژه، ایران ممکن است، موافقت کند که اورانیوم را بیش از 60 درصد غنی سازی نکند (90 درصد برای ساخت بمب هسته ای لازم است). آنها از تهران می خواهند که از حملات گروه های طرفدار ایران در سوریه و عراق به پیمانکاران امریکایی جلوگیری کند، همکاری با بازرسان بین المللی در مورد برنامه هسته ای را گسترش دهد و از فروش موشک های بالستیک به روسیه خودداری کند. در مقابل، تهران از امریکا انتظار دارد که از تشدید تحریم هایی که به اقتصاد ایران ضربه می زند، خودداری کند و قطعنامه های جدید «تنبیهی» علیه این کشور در سازمان ملل متحد یا آژانس بین المللی انرژی اتمی را ترویج نکند. ایران همچنین قصد دارد از امریکا بخواهد که میلیاردها دلار دارایی کشور را آزاد کند، اما این پول ها اگر آزاد شوند فقط برای استفاده انسان دوستانه خواهند بود.

آیت ‌الله علی خامنه ‌ای، رهبر معظم انقلاب ایران اخیرا به خبرگزاری ‌های دولتی گفته است که اگر زیرساخت‌ های هسته ‌ای ایران حفظ شود، می ‌تواند توافق با غرب را تایید کند. بنا به گزارش نیویورک‌ تایمز، هیئت ایران در سازمان ملل متحد از اظهار نظر در این زمینه خودداری کرد.

متیو هاو، کارشناس مرکز سیاست بین ‌الملل مستقر در واشنگتن و یکی از مقامات سابق وزارت امور خارجه، در مورد توافق احتمالی امریکا با تهران گفت که این تلاشی برای غلبه بر پیامدهای منفی سیاست خارجی امریکاست. به گفته وی، این همچنین، پاسخی به گرم شدن روابط ریاض و تهران با میانجیگری چین است که نقش آن در عرصه بین المللی همچنان در حال افزایش است.

ارل راسموسن، سرهنگ سابق ارتش امریکا و مشاور بین الملل، نیز با تردید به این موضوع می نگرد. وی در این باره گفت: «اگرچه گفت وگو بسیار مورد استقبال قرار می گیرد، اما حداقل در دولت فعلی امریکا چشم انداز واقعی و بلند مدتی وجود ندارد». این کارشناس معتقد است که اکنون، یک سال قبل از انتخابات ریاست جمهوری، دولت جو بایدن به شدت به دنبال پیروزی است. بدیهی است که آزادی امریکایی های زندانی از زندان های ایران و احیای توافق هسته ای مزایای جدی سیاست خارجی را برای تیم رئیس جمهور به همراه خواهد داشت.

اگر پیشرفت در موضوع اول ممکن باشد، پیشرفت در موضوع هسته ای بعید است؛ نه فقط به دلیل فشار مخالفان معاهده در داخل کشور بلکه به دلیل نارضایتی اجتناب ناپذیر. همانطور که یک نماینده ناشناس وزارت دفاع اسرائیل به پورتال آکسیوس گفت که یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل تصمیم گرفته است که این موضوع را با لوید آستین، همتای امریکایی اش به تفصیل در میان بگذارد.

منبع: کامرسنت (روسیه) / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11