آلمان در میانه منافع و شعار

نویسنده: یانیس هاگمن

دیپلماسی ایرانی: آنالنا بائربوک، وزیر امور خارجه آلمان، به سفر خود به عربستان سعودی پایان داد و روز سه شنبه به قطر سفر کرد. این دیدار برای وزیری که متعهد به سیاست خارجی مبتنی بر ارزش است، آسان نبود. روز سه‌شنبه عفو بین‌الملل آمار جدیدی از اعدام ها ارائه کرد: تعداد اعدام ها در عربستان سعودی در سال 2022 از 65 به 196 نفر افزایش یافته است و تنها در یک روز 81 نفر اعدام شدند. 

اما موضوع حقوق بشر در عربستان سعودی جایگاه کوچکی در دیدار بائربوک داشت. محور اصلی این سفر جنگ یمن بود. وزیر امور خارجه آلمان روز سه شنبه در جده با هماهنگ کننده امداد اضطراری سازمان ملل متحد در یمن، دیوید گرسلی، و همتای یمنی خود، احمد بن مبارکه، دیدار کرد. بائربوک خواستار آتش‌بس شد و از «بارقه ای از امید» گفت که می‌تواند تحرکی در مناقشه یمن ایجاد کند: عربستان سعودی و ایران اخیرا به یکدیگر نزدیک‌تر شده‌اند. منظور بابربوک همین نزدیکی است.

در سال 2022، آلمان با حدود 198 میلیون یورو دومین ارائه دهنده کمک های بشردوستانه به یمن بود. در ماه فوریه، آلمان تامین 120 میلیون یورو دیگر را برای سال 2023 اعلام کرد. اما در عین حال، آلمان یک تامین کننده مهم تسلیحات برای عربستان سعودی نیز هست. این پادشاهی به نقض حقوق بشر و جنایات جنگی در جنگ یمن متهم شده و در سال های گذشته بارها جنجال هایی همانند قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار مشهور عربستانی، این کشور را در معرض انتقادات و تحریم ها قرار داده اند. با همه اینها دولت آلمان کمک های خود به پادشاهی عربستان را متوقف نکرد. آلمان، مانند دیگر کشورهای اروپایی و امریکا از یک سو کمک های بشردوستانه می فرستاد و از سوی دیگر مانعی نمی داد سلاح های پیشرفته در اختیار دولت عربستان سعودی قرار دهد.

اکنون حکومت ریاض می خواهد بر تحولات گذشته خط بکشد و در حال حاضر به عنوان یک قدرت منطقه ای با نفوذ ظاهر می شود. اخیرا پس از شروع جنگ در سودان، عربستان سعودی به تخلیه حدود 8هزار نفر به جده کمک کرد. از جمله اتباع ایران و عراق با کمک عربستان از سودان خارج شدند. طرف های متخاصم سودانی نیز با میانجیگری عربستان در جده مذاکراتی داشته اند.

نشست اتحادیه عرب در جده است که از روز جمعه آغاز شد. برای اولین بار از زمان آغاز جنگ سوریه در سال 2011 و تعلیق این کشور از اتحادیه عرب، بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه نیز به این اجلاس دعوت شده است. اظهارات روز دوشنبه آلنا بائربوک در این باره در کنفرانس مطبوعاتی جده قابل توجه بود: او علیه "عادی سازی بی قید و شرط" با حکومت بشار اسد صحبت کرد، اما در عین حال گفت سیاست کشورهای عربی را درک می کند. یعنی تناقضی که به نظر می رسد بیشتر پای منافع آلمان در میان باشد تا واقعا به اصولی که شعار آن را می دهد، پایبندی نشان دهد.

منبع: تاگس سایتونگ (آلمان) / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11