آذربایجان و ترکمنستان به تهدیدی برای ایران تبدیل می شوند؟

نویسنده: ماریانا بلنکایا

دیپلماسی ایرانی: الی کوهن از آذربایجان و ترکمنستان دیدن کرد. اسرائیل این واقعیت را کتمان نمی کند که روابط با هر دو کشور با توجه به نزدیکی ارضی آنها به ایران، از اهمیت استراتژیک خاصی برخوردار است. در حالی که همکاری اسرائیل و آذربایجان به عرصه هایی مانند اطلاعات و دفاع گسترش یافته، با ترکمنستان همه چیز تازه شروع شده است: در عشق آباد، کوهن در مراسم افتتاحیه سفارت شرکت کرد.

سفارت اسرائیل در ترکمنستان روز پنجشنبه با حضور الی کوهن در عشق آباد افتتاح شد. اکنون، اسرائیل منتظر اقدام متقابل ترکمنستان خواهد بود. به گفته کوهن، سردار بردی محمداف شخصا به وی وعده افتتاح سفارت در اسرائیل را داده است. این نخستین سفر وزیر امور خارجه اسرائیل به ترکمنستان طی 30 سال گذشته است. تصمیم برای افتتاح سفارت در عشق آباد حدود ده سال پیش گرفته شد، اما تاکنون، این نمایندگی دیپلماتیک در یک ساختمان موقت مستقر بود و به طور کامل کار نمی کرد.

اسرائیل این واقعیت را کتمان نمی کند که توسعه روابط با ترکمنستان به دلیل نزدیکی جغرافیایی با ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. الی کوهن پس از دیدار با بردی محمداف در توییتر نوشت: "ترکمنستان یک مرکز انرژی استراتژیک در مرز ایران است و تقویت روابط میان کشورها به امنیت، ثبات و توسعه اقتصادی کمک خواهد کرد."

در اسرائیل اشاره کردند که سفارت در عشق آباد در حدود 20 کیلومتری مرز ایران قرار دارد. خود ایران به طور رسمی در این مورد اظهار نظر نکرده است. رسانه های ایرانی نیز تا کنون کاملا محتاط بوده اند. البته، نشریه اینترنتی اصلاح طلب اعتماد آنلاین نوشت که هیجان رسانه های اسرائیلی به مناسبت افتتاح سفارت در نزدیکی مرز با ایران موجه نیست. این در حالی است که روابط ایران و ترکمنستان همچنان رو به توسعه است.

گفتنی است که الی کوهن از باکو به عشق آباد پرواز کرد که همکاری با آن نیز عمدتا در راستای مقابله با ایران در منطقه است. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت که استراتژی رژیم صهیونیستی فضایی ناپایدار و ناامن در منطقه ایجاد کرده است. وی اشاره کرد که اسرائیلی ها از اختلافات ایران و آذربایجان سوء استفاده می کنند.

کوهن در باکو مورد استقبال الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان قرار گرفت. در چارچوب این سفر، یک مجمع تجاری و نشست کمیسیون بین دولتی آذربایجان و اسرائیل نیز برگزار شد. همچنین به همراه وزیر، نمایندگان 20 شرکت اسرائیلی فعال در زمینه امنیت سایبری، امنیت داخلی، تامین آب و کشاورزی وارد باکو شدند. مذاکرات میان الی کوهن و جیحون بایراموف، همتای آذربایجانی اش نیز انجام شد. اسرائیل و آذربایجان هر دو از ایران احساس خطر می کنند. 

گزارش های رسانه های غربی که به شدت مورد استناد روزنامه نگاران اسرائیلی قرار می گیرند، بارها اشاره کرده اند که احتمالا، آذربایجان به اسرائیل اجازه می دهد تا از پایگاه های موجود در خاک خود برای پروازهای شناسایی بر فراز ایران و همچنین، اعزام عوامل خود به این کشور استفاده کند.

روزنامه هاآرتص به نقل از همکاران خارجی در ماه مارس نوشت که آذربایجان حتی، فرودگاهی را برای کمک به اسرائیل در صورت تصمیم به حمله به تاسیسات هسته ای ایران آماده کرده است.

همزمان، مختار محمداف، سفیر تازه منصوب شده آذربایجان در اسرائیل، در مصاحبه با جروزالم پست تاکید کرد که کشورش «در امور داخلی دیگران مداخله نخواهد کرد» و «اجازه نخواهد داد از خاک خود علیه دیگران استفاده شود». در این میان، سفیر اسرائیل تایید کرد که اسرائیل یکی از تامین کنندگان اصلی سلاح به آذربایجان است. بر اساس گزارش موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم، اسرائیل 69 درصد از واردات تسلیحات باکو در سال های 2016-2020 میلادی را به خود اختصاص داده است.

نشریه هاآرتص در جریان تحقیقات خود دریافت که طی هفت سال گذشته، شرکت هواپیمایی آذربایجانی سیلک وی ایرلاینزSilk Way Airlines  نود و دو پرواز باری به اسرائیل انجام داده که در فرودگاه اوودا فرود آمده است. این تنها فرودگاه اسرائیل است که می توان از طریق آن مواد منفجره و تسلیحات وارد و صادر کرد. این در حالی است که 30 درصد از حجم کل نفت مورد نیاز اسرائیل از آذربایجان وارد می شود. بنابراین، همکاری دوجانبه و سودمندی است و تهران باید نگران باشد.

منبع: کامرسنت (روسیه) / تحریریه دیپلماسی ایرانی