سودان در آتش جنگ داخلی

نویسنده: کریستیان مایر

دیپلماسی ایرانی: بسیاری از ساکنان خارطوم شبی بی قرار و بی خواب را پشت سر گذاشتند. این امید که نبرد آغاز شده از روز شنبه بین دو جناح اصلی نظامی به سرعت فروکش کند، محقق نشده است. روز یکشنبه نیز درگیری‌های شدیدی در پایتخت سودان و همچنین در سایر نقاط این کشور رخ داد.

نیروهای پشتیبانی سریع و ارتش سودان از خودروهای زرهی، مسلسل و هواپیماهای جنگنده علیه یکدیگر استفاده کردند. مقر نظامی، فرودگاه بین‌المللی پایتخت و مقر تلویزیون دولتی کانون مبارزات شدیدی بودند. هر دو طرف مدعی شدند که بر تأسیسات مهم کنترل دارند. در این بین نیروهای پشتیبانی سریع اعلام کردند که کاخ ریاست جمهوری و چندین فرودگاه را تصرف کرده اند. اما ارتش این ادعا را رد کرد. هیچ یک از دو طرف حاضر به مذاکره نشدند و میانجی گری ها تا کنون شکست خورده است. در حالی که کشورهای عربی و غربی از اتفاقات به وجود آمده در سودان به شدت ابراز نگرانی کرده اند.

در خارطوم و ام درمان، وضعیت به ویژه برای غیرنظامیان خطرناک است. تأسیسات شهری و پایگاه های جناح های جنگی در آنجا نزدیک به هم هستند. یک انجمن پزشکی صبح یکشنبه از کشته شدن 56 غیرنظامی و حداقل 600 زخمی خبر داد. اما دوشنبه شب اعلام شد شمار کشته ها به صد تن رسیده و زخمی ها نیز از 1800 تن فراتر رفته است. تعداد واقعی قربانیان می تواند به طور قابل توجهی از این رقم بیشتر باشد.

با این حال تلاش هایی برای پایان دادن به درگیری ها در جریان است. مقامات و سیاستمداران مختلف جهان روز یکشنبه کاهش تنش ها را خواستار شدند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا گفت که دولت واشنگتن در حال مذاکره با عربستان سعودی و امارات متحده عربی درباره سودان است. هر دو کشور تأثیر زیادی بر بازیگران سودان، به ویژه در ارتش دارند. بلینکن گفت توافق شده است که طرف های درگیر باید "فورا و بدون هیچ پیش شرطی جنگ را متوقف کنند." به نظر می رسد حرف بلینکن نزد سودانی ها فعلا چندان خریدار نداشته است.

تنش هایی که اکنون به وجود آمده، از هفته ها پیش افزایش یافته بود. نیروهای پشتیبانی سریع و ارتش رسمی سودان آشکارا برای یک رویارویی مسلحانه احتمالی آماده شده بودند. با این حال، در سودان بسیاری انتظار نداشتند چنین چیزی واقعا اتفاق بیفتد و وقوع این حادثه را ناگهانی دانسته اند و از آن شوکه شده اند. تا کنون مشخص نیست که چه عاملی به آغاز درگیری منجر شده است. اما شیخ ژنرال محمد حمدان دقلو، رهبر آر‌اس‌اف که به حمیدتی معروف است، به ژنرال عبدالفتاح برهان اتهامات مختلفی وارد می کند از جمله اینکه ادعا دارد برهان با اسلام گرایان مماشات کرده و آنها را وارد روند سیاسی کشور کرده است. وی ادعا دارد که برای کنار زدن همه این عوامل وارد میدان شده است. حمیدتی در تازه ترین اظهاراتش علیه برهان او را جنایت‌کار و دروغگو خواند و گفت: «ما می‌دانیم کجا پنهان شده‌اید. وقتی دستمان بهتان برسد، شما را به دست عدالت می‌سپاریم یا اینکه مثل سگ می‌میرید.»

ژنرال عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش به الجزیره گفت: نیروهای آراس‌اف باید عقب‌نشینی کنند؛ اگر آنها عاقل باشند، نیروهای خود را از خارطوم خارج می‌کنند. اما اگر به اقداماتشان ادامه دهند، ما نیز مجبور می‌شویم نیروهایی را از سایر مناطق به خارطوم اعزام کنیم.

فرمانده نیروهای مسلح سودان تأکید کرد که با نیروهای آراِس‌اف مذاکره نکرده است و نمی کند مگر اینکه این نیرو منحل شود و خود را منحل اعلام کند. 

ارتش همچنین به سربازان آر‌اس‌اف توصیه کرده است که خود را به واحدهای ارتش معرفی کنند که می‌تواند نیروهای آر‌اس‌اف را کاهش دهد.

کارشناسان از مدت‌ها پیش هشدار داده‌ بودند که ارتش و نیروهای پشتیبانی سریع که عمدتا مستقل از هم عمل می‌کنند، با هم درگیر خواهند شد. آنها بر سر منابع و نیروها با یکدیگر رقابت می کنند و هر کدام حامیان خارجی با نفوذی دارند. نیروهای پشتیبانی سریع و ارتش هر کدام منافعی مخصوص به خود را دارند که برای موفقیت کودتا کنار گذاشته بودند، اما در نهایت دوباره شروع به فعالیت کردند و کار به وضعیت کنونی رسید. عمق شکافی که اکنون این دو رهبر نظامی را از هم جدا می کند، در سخنان تند البرهان مشخص شد: البرهان مجددا خواستار انحلال نیروهای پشتیبانی سریع و الحاق آن به ارتش شده است.

منبع: فرانکفورتر آلگماینه سایتونگ (آلمان) / تحریریه دیپلماسی ایرانی