فناوری ارتباطی، ابزاری برای رصد مخالفان

حسین فاطمی، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: یک مجله آمریکایی به رویکرد مقامات سعودی در استفاده از فناوری دیجیتال برای هدف قرار دادن چهره‌های مخالف در تبعید پرداخت. مجله آمریکایی «فارن افرز» (Foreignaffairs) در تحقیقاتی اعلام کرد که هدف قرار دادن منتقدان رژیم آل سعود در خارج از کشور با نرم افزارهای جاسوسی تنها یکی از راه‌هایی است که دولت سعودی برای سرکوب مخالفان استفاده کرده است. این مجله گزارش داد که طرح برنامه‌های جاسوسی فرامرزی که  رژیم آل سعود  آغاز کرد، بسیار گسترده بود.

در سال 2018 تلفن همراه «غانم المسیری»، مخالف سعودی مقیم انگلیس با بدافزار جاسوسی پگاسوس هک شد. همزمان وی توسط عوامل سعودی در لندن ردیابی شده و مورد حمله فیزیکی قرار گرفت.

نرم افزارهای جاسوسی ممکن است در قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در ترکیه نیز نقش داشته باشند. در سال 2018 تلفن همراه «عمر عبدالعزیز» فعال سعودی مقیم کانادا و از نزدیکان خاشقجی با بدافزار جاسوسی پگاسوس هک شد. عبدالعزیز و خاشقجی در پلتفرم‌های ارتباطی که به اشتباه امن تصور می‌شدند، درخصوص فعالیت‌هایشان علیه رژیم آل سعود گفت‌وگو می‌کردند.

پس از قتل خاشقجی، تجزیه و تحلیل ها نشان داد که دستگاه‌های چند تن دیگر از نزدیکان خاشقجی از جمله همسر مصری و نامزد ترکیه‌ای او نیز هک شده بودند. البته دولت عربستان سعودی از اظهار نظر در مورد این افشاگری‌ها خودداری کرد.

گروه NSO در سال 2021 به گاردین گفت: «فناوری ما به هیچ وجه با قتل وحشتناک جمال خاشقجی مرتبط نبود». در واقع، هدف قرار دادن منتقدان رژیم آل سعود در خارج با بدافزارهای  جاسوسی تنها یکی از راه‌های متعددی است که این رژیم با استفاده از فناوری دیجیتال برای سرکوب مخالفان استفاده کرده است.

بسیاری از قربانیان هک با  دانستن اینکه دستگاه‌هایشان هک شده و تمامی تحرکاتشان تحت کنترل بوده و حتی دوستان و همکارانشان  در معرض خطر هستند، دچار شوک شدند. یک فعال زن سعودی اعلام کرد که جاسوسی دیجیتال نوعی از جنگ روحی و روانی بود که باعث ترس و نگرانی بی‌پایان او شد. با استفاده از نرم افزارهای جاسوسی، حاکمان خودکامه و دیکتاتور می‌توانند شبکه‌های جامعه مدنی را در خارج از مرزهای خود تحت فشار قرار دهند، حتی اگر اقتدارگرایی را در داخل کشور تحکیم کنند.

اخیرا منابع آگاه فاش کردند که محمد بن سلمان 24 میلیون دلار برای راه‌اندازی یک یگان امنیتی با هدف سرکوب مخالفان عربستان سعودی در خارج از کشور اختصاص داده است. منابع آگاه اعلام کردند که محمد بن‌سلمان با تأمین فوری خواسته‌های مالی یگان مذکور موافقت کرده و دستور داده تا نیروهای امنیتی این یگان حقوق بالایی دریافت کرده و تجهیزات پیشرفته‌ای در اختیار آنان بگذارند.

سرکوب آزادی بیان و نقض حقوق بشر در عربستان سعودی موضوع تازه‌ای نیست و ریشه‌ای تاریخی در کارنامه آل سعود دارد، اما ناظران معتقدند این امر در دوره اخیر و به ویژه با پادشاهی «سلمان بن عبدالعزیز» و ولیعهدی پسرش محمد، در سایه اقدامات ولیعهد جوان برای حذف مخالفان جهت تصاحب تاج و تخت پدر، با شدت بیشتری دنبال می‌شود. مقامات سعودی به طور مستمر صدها مدافع و فعال حقوق بشر را به همراه بسیاری از شخصیت‌های مذهبی، نویسندگان و منتقدان بازداشت می‌کند و این بازداشت‌ها شامل مقامات دولتی، تاجران و شاهزادگان نیز می‌شود.

عربستان سعودی بعد از ترور وحشیانه جمال خاشقجی از نظر سرکوب آزادی بیان بیشترین توجه را به خود جلب کرده است. از جمله سایر روش‌های سرکوب آزادی بیان در عربستان اعمال محدودیت در اخذ گذرنامه و یا لغو آنها برای کنترل رفت و آمد شهروندان به خارج از کشور، هک تلفن همراه با استفاده از نرم‌افزارهای جاسوسی و تهدید اعضای خانواده فعالان اجتماعی مقیم خارج کشور می‌باشد.

محکوم شدن کارمند سابق توئیتر به اتهام جاسوسی برای عربستان

دادستانی آمریکا یکی از مدیران سابق توییتر را پس از محاکمه در دادگاه فدرال در سانفرانسیسکو، به اتهام جاسوسی برای عربستان سعودی به ۳ سال و نیم حبس محکوم کرد. نمایندگان دادستانی آمریکا اعلام کردندکه « احمد ابوعمو»  یکی از مدیران سابق توئیتر به علت جاسوسی برای عربستان سعودی و پس از اینکه طی سال‌ها اطلاعات کاربران را به اشتراک گذاشته و آنها را در معرض محاکمه احتمالی قرار داده بود، به سه سال و نیم زندان محکوم شد.

به گزارش المیادین، هیئت منصفه احمد ابوعمو  را در ماه آگوست گذشته پس از محاکمه در دادگاه فدرال در سانفرانسیسکو مجرم شناخته بود. او در آن زمان برای یک اتهام با 10 سال زندان و برای هر یک از چندین اتهام دیگر به 20 سال زندان محکوم شد.

نمایندگان دادستانی آمریکا خواستار حبس 7 ساله ابوعمو شده و گفته اند که آنها می‌خواهند حکم به اندازه کافی قوی باشد تا  مانع دیگران در بخش فناوری و رسانه‌های اجتماعی از فروش داده‌های کاربران تهدید شده شود. وکلای «احمد ابوعمو» از قاضی دادگاه خواستند که او را در خانه اش در« سیاتل» تحت بازداشت قرار دهد و   در زندان نباشد ، چرا که ابوعمو از مشکلات جسمی و خانوادگی رنج می‌برد که در حد فاصل بین سال‌های 2013 تا 2015 و زمانی که در توئیتر فعالیت می‌کرد، به آن دچار شده است.

نمایندگان دادستانی اعلام کردند که  احمد ابوعمو از سال 2014 رشوه‌هایی از مقامات سعودی دریافت کرده است که شامل یک ساعت به ارزش 42 هزار دلار و دو انتقال پول به ارزش 100 هزار دلار می‌شود. احمد ابوعمو زمانی که در توئیتر کار می‌کرد، به نظارت بر روابط با روزنامه نگاران و شخصیت‌های عمومی در خاورمیانه و شمال آفریقا کمک می‌کرد. او همچنین به انتقال اطلاعات حساس از سیستم‌های این شرکت برای کمک به مقامات سعودی برای شناسایی و یافتن کاربران مورد توجه دولت عربستان محکوم شد.

روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز ژوئیه گذشته جزئیات اتهام احمد ابوعمو به جاسوسی برای عربستان سعودی را فاش کرد. علاوه بر این، طبق گفته وزارت دادگستری ایالات متحده آمریکا  ، احمد ابوعمو در کمک به کاربران برای دریافت «نشان آبی در توئیتر» نیز نقش داشته است.

فعالان سعودی در داخل و خارج از عربستان از آزار و اذیت مداوم مقامات سعودی و تهدید به مرگ و هک حساب‌های کاربری‌هاشان شکایت دارند و توئیتر را مسئول این مساله می‌دانند. سایر مخالفان سعودی در خارج از کشور نیز عقاید مشابهی را بیان کردند و گفتند که توئیتر به دولت عربستان دسترسی قابل توجهی به داده‌های کاربران می‌دهد و باید برای محافظت از کاربران خود در برابر آزار و هک‌های مقامات سعودی، اقدامات بیشتری انجام دهد.

بیش از 5 سال است که سازمان اف بی آی به توئیتر در خصوص اقدامات و جاسوسی مقامات سعودی هشدار داده است و توئیتر قول داده که این رویه‌ها را کنترل کند اما تاکنون هیچ اقدامی انجام نداده است. اقدامات و سهل‌انگاری توئیتر باعث زندانی شدن بسیاری از افرادی شد که از رژیم آل سعود انتقاد کردند و به عبارت دیگر دولت عربستان با سوء استفاده از روابط نزدیکش با توئیتر برای سرکوب مخالفانش سوء استفاده کرد.

دولت عربستان یکی از بزرگترین شرکای خارجی در توئیتر است و همچنان از طریق این بستر شهروندان خود را مورد آزار و نظارت قرار می‌دهد. مقامات سعودی به طور مستمر صدها مدافع و فعال حقوق بشر را به همراه بسیاری از شخصیت‌های مذهبی، نویسندگان و منتقدان بازداشت می‌کند و این بازداشت‌ها شامل مقامات دولتی، تاجران و شاهزادگان نیز می‌شود.

عربستان سعودی بعد از ترور وحشیانه «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد آل‌سعود از نظر سرکوب آزادی بیان بیشترین توجه را به خود جلب کرده است. از جمله سایر روش‌های سرکوب آزادی بیان در عربستان اعمال محدودیت در اخذ گذرنامه و یا لغو آنها برای کنترل رفت و آمد شهروندان به خارج از کشور، هک تلفن همراه با استفاده از نرم‌افزارهای جاسوسی و تهدید اعضای خانواده فعالان اجتماعی مقیم خارج کشور می‌باشد./ایران