خوف و رجای هسته ای!

دیپلماسی ایرانی: پس از انتشار خبر تلاش تروئیکای اروپایی و آمریکا برای تصویب قطع نامه ضد ایرانی در نشست پیش روی شورای حکام شاهد برخی اظهارنظرها پیرامون برجام و مذاکرات وین هستیم. مجموعه این شرایط نشان از این دارد که ازسرگیری گفت وگوهای وین و حصول توافق با آینده چندان روشنی همراه نیست. بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، پیش‌نویس این قطع نامه در روز جمعه (20 مرداد) به ۳۵ کشور عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی ارسال شده است. رویترز با ادعای رویت متن پیش نویس، عنوان داشت که در این پیش نویس آمده است: «الزامی و اضطراری است که ایران در جهت تحقق وظایف قانونی‌اش عمل کند و بدون تاخیر اقداماتی انجام دهد. ارائه توضیح معتبر درخصوص ذرات اورانیوم، ارائه اطلاعات، اسناد و پاسخ‌های مورد نیاز آژانس اتمی، اجازه دسترسی به اماکن و مواد مورد نیاز آژانس و اجازه نمونه‌برداری از سوی آژانس اتمی ازجمله اقداماتی است که ایران مطابق با این متن، باید به آن‌ها عمل کند.

در متن مذکور قید شده است: «این شورا (حکام) نگرانی‌های جدی درخصوص مسائل پادمانی مرتبط با سه سایت اعلام نشده (در ورامین، تورقوزآباد در حومه تهران و در مریوان در استان کردستان) دارد که به دلیل ناکافی بودن همکاری اساسی توسط ایران حل نشده باقی مانده است.» آنگونه که مطرح شده است علاهو بر این سه مکان اعلام نشد، آژانس سوالاتی هم درباره فعالیت آزمایشگاه جابربن حیان دارد. پیرو این مسئله و علی رغم همکاری های تهران در ابتدای سال جاری در خصوص این آزمایشگاه، مجددا رافائل گروسی در مقام مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در یکی از سخنرانی‌های خود مجدد سوالاتی را درباره این موضوع طرح کرد. لذا افزون بر سه سایت ورامین، تورقوزآباد و مریوان به نظر می رسد آزمایشگاه جابربن حیان هم به عنوان چالش چهارم خود را به دایره اختلافات ایران و آژانس کشانده است.

قطعنامه پیشنهادی قبلی آمریکا و تروئیکای اروپا علیه ایران که ۱۸ خرداد ۱۴۰۱ در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به تصویب رسید با وکانش تند تهران مواجه شد. در این راستا ایران برخی از همکاری‌ها با آژانس را که فراتر از پادمان بود و تنها بر مبنای حسن نیت و در چارچوب برجام انجام می گرفت را متوقف نمود. به همین واسطه سازمان انرژی اتمی ایران فعالیت‌ دوربین‌های فراپادمانی، دستگاه اندازه گیری بر خط سطح غنا OLEM و فلومتر آژانس را قطع کرد. در عین حال این سازمان نصب سانتریفیوژهای پیشرفته را هم در دستور کار قرار داد. از این رو تصویت قطع نامه جدید و احتمال واکنش مشابه تهران می تواند فضا را به سمت بحران تمام عیار بکشاند.

جزئیات نشست

وبگاه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتشار اطلاعیه‌ای جزئیاتی را درباره برگزاری نشست فصلی شورای حکام اعلام کرد. این وبگاه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که نشست شورای حکام آژانس، چهارشنبه ۱۶ نوامبر (۲۵ آبان) راس ساعت ۱۰:۳۰ به وقت محلی در وین آغاز می‌شود و تا ۱۸ نوامبر (۲۷ آبان) ادامه خواهد داشت. طبف گفته این وبگاه نشست شورای حکام به صورت غیرعلنی برگزار خواهد شد.

شروع این نشست با بیانیه آغازین رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد بود. گروسی همچنین قرار است پس از جلسه آغازین شورای حکام، ساعت ۱۳ روز چهارشنبه به وقت محلی یک نشست خبری برگزار کند. طبق اطلاعیه آژانس، دستور کار نشست شواری حکام نیز مشخص شد. مباحثی که در جلسه شورای حکام مطرح می شوند، شامل گزارش کمیته کمک‌ها و همکاری فنی، بروزرسانی پیش‌نویس بودجه آژانس برای سال ۲۰۲۳، راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، اجرای پادمان‌ها در جمهوری دموکراتیک کره، اجرای توافق‌های پادمانی ان‌پی‌تی در جمهوری عربی سوریه، توافق پادمانی ان‌پی‌تی با جمهوری اسلامی ایران، ایمنی هسته‌ای، ایمنی و حفاظت هسته‌ای در اوکراین، انتقال مواد هسته‌ای در توافق تسلیحاتی آکواس (AUKUS) در تمامی جنبه‌های آن ذیل معاهده ان‌پی‌تی خواهد بود.

اظهارنظرهایی متناقض یا سیاست چماغ و هویج؟!

پس از فضای ضدایرانی که طی دو ماه اخیر به واسطه اعتراضات در کشور از سوی اروپایی های به مرحله اجرا درآمده است، اکنون شاهد مرحله تازه ای از این سیاست هستیم. به موازات آماده شدن شورای حکام در جهت تصویب قطع نامه جدید علیه پرونده فعالیت های هسته ای ایران مقامات اروپایی هم دست به موضع گیری و اظهارنظرهایی در خصوص مذاکرات هسته ای، آینده برجام و توافق با تهران زده اند؛ اظهارنظرهایی متعدد، مفتاوت، متناقض و حتی متضاد که سناریوی پلیس خوب و پلیس بد را به ذهن متبادر می کند. در همین راستا رئیس جمهور فرانسه در گفت‌وگویی عنوان داشت که در وضعیت موجود پیشنهادهای جدید نمی تواند به احیای توافق هسته‌ای کمک کند.

به گزارش خبرگزاری رویترز، امانوئل مکرون، رییس جمهور فرانسه در گفت‌وگویی با  رادیو فرانسه مدعی شد: «هیچ گونه طرح پیشنهادی جدیدی نمی‌تواند در آینده نزدیک موجب احیای توافق هسته‌ای شود و احتمالا رسیدن به چارچوب جدیدی برای پرداختن به این موضوع لازم خواهد بود.» او در پاسخ به این سوال رادیو فرانسه مبنی بر این که آیا فکر ‌می‌کند مذاکرات احیای توافق هسته‌ای میان تهران و قدرت‌های جهانی، پس از وقفه‌ای چند ماهه از سر گرفته شود، گفت: «من هنوز در این باره بسیار محتاطم. فکر نمی‌کنم هر گونه پیشنهادی که در حال حاضر مطرح شود بتواند توافق هسته‌ای را حفظ کند.» رئیس جمهور فرانسه در ادامه اظهاراتش گریزی به تاثیر اتفاقات اخیر ایران بر سیاست خارجی تهران و آینده توافق هسته ای زد و در این رابطه ادعا کرد که وضعیت سیاسی موجود در داخل ایران که با اعتراضاتی همراه است، وضعیت پیرامون توافق هسته‌ای را تا حد زیادی تغییر داد. لذا احتمال دست یافتن به توافقی با ایران را تضعیف کرد.

در مقابل این مواضع ناامیدکننده و منفی مکرون، دیگر مقامات اروپایی لحنی متفاوت را پیرامون آینده برجام به کار برده اند. کما اینکه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیروز دوشنبه و پیش از آغاز نشست شورای وزیران امور خارجه اروپا در بخشی از اظهاراتش با دفاع از اقدامات تحریمی اخیر اتحادیه اروپا علیه ایران در پی اتفاقات اخیر، گفت که موضوع برجام به این اقدامات بی‌ارتباط است و با وجود آنکه مسیر مذاکرات چندان درست نیست، ولی هم چنان کار بر روی این توافق با ایران ادامه دارد. آنگونه که وبگاه اقدام خارجی اتحادیه اروپا گرزارش داد، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا امروز پیش از آغاز نشست شورای وزیران امور خارجه اروپا با تایید گفت‌وگویش با حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران تصریح کرد: «من دیروز (یکشنبه) با وزیر امور خارجه ایران صحبت کردم. در این باره هم صحبت کردیم. درباره برجام و حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین که باید متوقف شود.»

بورل در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر این که آیا از نظر او، اقدامات تقابلی ایران در نتیجه اعمال تحریم‌های جدید، منجر به از بین رفتن برجام نخواهد شد، عنوان داشت: «هر کسی تحریم می‌شود، اقدمات تقابلی انجام می‌دهد، این بخشی از قاعده بازی است؛ ما آماده‌ایم. از نظر من این یک اشتباه است.» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه گفت: «از طرفی، من فکر می‌کنم برجام مسئله دیگری است. برجام راجع به هسته‌ای شدن ایران است و بهترین راه جلوگیری از آن،‌ کار کردن روی برجام است.» این دیپلمت اروپایی افزود: «برجام در مسیر درستی نیست؛ در یک بن‌بست است اما کار بر روی آن ادامه دارد.»

واکنش تهران

ولی بر خلاف مکرون و حتی بورل، وزیر امور خارجه فنلاند مسیر رسیدن به توافق را بسیار همراه و نزدیک می داند. پکا هاویستو در جمع خبرنگاران با تکرار ادعاهای اخیر مقامات اروپایی علیه ایران، تاکید داشت: «امیدوارم موضوع احیای توافق هسته‌ای ارتباطی به دیگر مسائل پیرامون ایران پیدا نکند.» به گزارش وبگاه سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا، پکا هاویستو، وزیر امور خارجه فنلاند، دیروز دوشنبه و پیش از آغاز نشست شورای وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سوال که با توجه به اقدامات تحریمی جدید اتحادیه اروپا علیه ایران و موضع ایران مبنی بر انجام دادن اقدامات تقابلی، آیا نگران این اقدامات، به ویژه تاثیر آن بر موضوع برجام است، گفت: «برجام موضوعی است که باید جدا از چیزهایی که الان اتفاق می‌افتد در نظر گرفته شود.» هاویستو تاکید کرد: اتحادیه اروپا همواره قویا به برجام متعهد بوده است.

وزیر امور خارجه فنلاند با تکرار اظهارات شرکای اروپایی‌اش درباره اتفاقات اخیر ایران خاطر نشان کرد: «مسلما الان مسائل دیگری با ایران داریم که یکی از آن‌ها به کار گرفتن خشونت علیه تظاهرات‌کنندگان، دختران و زنان برای تظاهرات است. به کار گرفتن خشونت عیله تظاهرات‌کنندگان مسالمت‌جو بسیار تاسف‌بار است.» او در پاسخ یه این سوال که آیا امیدی به این دارد که این موضوعات جدا از موضوع برجام در نظر گرفته شود، گفت: «امیدوارم این موضوعات از هم تمیز داده شوند. چون برجام پیشینه‌ای طولانی دارد و به حصول توافقی بر سر احیای برجام بسیار نزدیکیم.»

در مقابل تمام این اظهارنظرهای متناقض و متضاد اروپایی ها، سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در نشست خبری دیروز دوشنبه خود و  در پاسخ پیرامون تلاش آمریکا و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان برای تصویب قطعنامه علیه ایران در جلسه پیش روی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصریح کرد: «به رغم تعامل نزدیک و مستمر ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متاسفانه شاهد رفتارهای عجولانه و غیر سازنده این کشورها هستیم. آنها در تلاش هستند که با رویکرد سیاسی محملی برای اعمال فشار سیاسی به ایران ایجاد کنند و اینگونه رویکردها در حالیکه مذاکرات فنی و تکنیکی هیات ایرانی با آژانس ادامه دارد جای تاسف دارد. ما با رویکرد سیاسی چهار کشور مورد اشاره مواجه هستیم. اقدام به صدور قطعنامه در شورای حکام هیچ کمکی به حل و فصل امور فنی و پادمانی ایران نمی‌کند و صرفا روند همکاری های فنی را با اختلال مواجه می‌کند. ما مخالف این روند هستیم. این کشورها قبلا نیز اقدام به اتخاذ چنین رویکرد غیر سازنده‌ای کردند و قطعنامه علیه ایران صادر کردند. ایران نیز واکنش مناسب در چارچوب قانون مجلس به این اقدام نشان داد، ما به طرف‌های اروپایی توصیه می‌کنیم که رفتاری توام با درایت و تدبیر داشته باشند، در مسیر دیپلماسی حرکت کنند و از رفتارهای غیر سازنده خودداری کنند؛ چرا که این رفتارهای غیر سازنده مسیر دیپلماسی را دچار مشکل می‌کند.» کنعانی تصریح کرد: «ایران از تلاش‌ها و ظرفیت‌های دیپلماتیک خود برای ادامه فعالیت‌های سازنده و همکاری با آژانس در این چارچوب استفاده می‌کند.»

سخنگوی وزارت خارجه  در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با آخرین روند همکاری‌ها و گفت‌وگوهای ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اظهار کرد: «تایید می‌کنم که هیاتی به تازگی از ایران به وین سفر کرده و با مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت‌وگو و تبادل نظر داشته است. طبیعتا ایران به تلاش‌های سازنده خود در ارتباط با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به منظور حل و فصل سوالات پادمانی ادامه می‌دهد و در همین چارچوب گفت‌وگوها انجام شده و ادامه دارد و طرفین برای برداشتن گام‌های بعدی توافق کردند.»

سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: «در همین چارچوب توافق صورت گرفته که هیاتی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران سفر کند. این سفر در آینده‌ای نزدیک انجام می‌شود و گفت‌وگوها و مذاکرات بین ایران و آژانس ادامه پیدا می‌کند.» وی با بیان اینکه چون بخشی از مسائل آژانس به موضوع مذاکرات رفع تحریم‌ها ارتباط دارد برخی از طرف‌ها تلاش دارند که بر روند مذاکرات فنی ایران با آژانس تاثیر منفی بگذارند و روند مذاکرات را مخدوش کنند، گفت: «اینگونه رفتارهای غیر سازنده چیز جدیدی نیست و ما قبلا نیز شاهد چنین رفتارهایی بودیم.»

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این که آیا از سوی آمریکا در خصوص ابتکاراتی که اخیرا با هدف پیشبرد و جمع بندی مذاکرات از سوی ایران مطرح شده پاسخی دریافت کرده اید، با توجه به این که آقای امیر عبداللهیان هفته پیش اعلام کرد که منتظر پاسخ آمریکا هستیم، گفت: «در ارتباط با مذاکرات کانال‌های ارتباطی همچنان فعال است و تبادل پیام بین ایران با طرف‌های مقابل از جمله آمریکا از کانال گفت‌وگو کننده ارشد اروپایی همچنان ادامه دارد.»

وی ادامه  داد : «ایران برای پیشبرد روند گفت‌وگوها و دستیابی به جمع بندی توافق مذاکرات رفع تحریم‌ها ، ابتکارات جدید و سازنده‌ای ارائه کرده و از طریق هماهنگ کنننده پیام‌ها منتقل شده و تبادل پیام و بده بستان ایده‌ها و نظرات همچنان ادامه دارد.» کنعانی همچنین با بیان این که روز گذشته (یکشنبه) گفت‌وگویی بین امیرعبداللهیان با بورل انجام شده است درخصوص محورهای این گفت‌وگو نیز  گفت: «بخشی از گفت‌وگوها ناظر بر همین موضوعات است و تلاش‌ها برای حفظ مسیر مذاکرات و دستیابی به نتیجه مذاکرات ادامه خواهد داشت.»

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره ادعاهای مطرح شده در خصوص مکان‌های مورد ادعای آژانس در مورد فعالیت های  هسته ای ایران نیز بیان داشت: «ادعاهایی که در مورد این مراکز مطرح می‌شود عمدتا به مسائل گذشته برمی گردد. مسائلی  که در سال ۲۰۰۳ و قبل از آن مطرح شده و گزارشات فنی لازم توسط ایران داده شده و بازرسی‌های لازم از سوی آژانس صورت گرفته است  و همکاری حداکثری بین ایران و آژانس در مورد آن انجام شده است  و بر مبنای آن  توافق برجام صورت گرفت.»

وی با بیان این که پیش از این  آژانس در  ۱۵ گزارش خود بر صلح آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران تأکید کرده است، عنوان کرد: «طرح ادعاهایی از این دست، بهانه‌ای برای عدم اجرای توافقات در چارچوب برجام است.» وی در مورد همکاری‌های ایران با آژانس بار دیگر تاکید داشت: «ایران در چارچوب اقدامات سازنده  خود همکاری و مذاکرات فنی‌اش را  با آژانس ادامه داده است و امیدوار است آژانس فارغ از فشارهای معدودی از کشورها در چارچوب مذاکرات فنی مسائل مورد نظر خود با ایران را  حل و فصل کند.»

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال دیگری در مورد اظهارات اخیر مکرون رئیس جمهور فرانسه در ارتباط با توافق برجام، نوع موضع گیری‌های وی در ارتباط با تحولات داخلی ایران و دیدار وی با برخی از چهره‌های مخالف جمهوری اسلامی ایران نیز گفت: «ما هیچ ارتباطی بین مذاکرات رفع تحریم‌ها و دیگر تحولات قائل نیستیم و اگر کسانی مسیر مذاکرات را با حوادث داخلی ایران گره زده‌اند بر اسب بازنده شرط بندی کرده‌اند. ایران کشور مقتدر و با ثباتی است و آنها سیاست‌های اشتباه و نادرست گذشته را بار دیگر تکرار کردند.» کنعانی با توصیه به مقامات فرانسوی مبنی بر اینکه در کنار ملت ایران قرار بگیرند و به مناسبات دو جانبه و بلندمدت دو کشور توجه کنند، گفت: «همانطور که پیش از این گفتم ما هیچ گونه ارتباطی را بین مذاکرات رفع تحریم‌ها با هیچ تحول دیگری قائل نیستیم و معتقدیم که این کشورها بهتر است به روند مذاکرات اهتمام جدی نشان دهند و در این چارچوب از همراهی با دولت آمریکا و رفتارهای غیر سازنده‌ای که این کشور در ارتباط با برجام داشته تبعیت نکند و توجه داشته باشد که حمایت از اغتشاش گران برای این کشورها مسئولیت بین‌المللی دارد.»

سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: «سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس در کنار دولت آمریکا مسئول شرایط جاری برجام هستند و اگر این کشورها به تعهدات خود عمل کرده بودند قطعا برجام شاهد این روند طولانی نبود. بنابراین آنها در جایگاهی نیستند که ایران را متهم کنند و باید به مسئولیت خود در ارتباط با برجام به صورت جدی عمل کنند.»

مسیر ناهموار برجام، از پهپاد تا درخواست های مداخله جویانه، اعمال تحریم و ...

با وجود آنکه اروپا به موازات آغاز اعتراضات دست به اتخاذ سیاستی تهاجمی و مداخله جویانه علیه ایران زده اند، اما تشدید این نگاه در آستانه نشست شورای حکام فضای مخربی را برای آینده مذاکرات رقم زده است تا جایی که به باور برخی تحلیلگران دیگر نمی توان به برگشت پذیر بودن گفت وگوهای وین امیدور بود.

در تازه ترین مورد شورای اروپا در ادامه اظهارات مداخله‌جویانه مقامات کشورهای اروپایی درباره اتفاقات اخیر ایران، از ایران خواست به موجب عضویت در میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، به حقوق زنان در ایران احترام بگذارد و از آن صیانت کند. به گزارش وبگاه شورای اروپا، این نهاد اروپایی در جریان برگزاری نشست شورای وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در بخشی از یک بیانیه درباره  موضوع «زنان، صلح و امنیت»، با مطرح کردن اظهاراتی مداخله‌جویانه درباره اتفاقات اخیر ایران، آن چه تداوم سرکوب‌خشونت‌بار علیه معترضان، از جمله زنان و کودکان، خوانده شده را موجب در دستور کار قرار گرفتن فوری موضوع «زنان، صلح و امینت» و نیازمند حمایت دانست.

در این بیانیه آمده است: «باید به حقوق زنان و دختران در ایران احترام گذاشته شود و از آن صیانت شود، علاوه بر این، مشارکت کامل و برابرشان در زندگی جمعی، از جمله تصمیم‌گیری فراهم شود.» این بیانیه می‌افزاید: «شورای اروپا از مقامات ایران می‌خواهد به اصول مقرر در میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی که ایران هم عضو آن است، به ویژه با احترام به حق غیر تبعیض‌آمیز و برابر مردان و زنان برای بهره‌مندی از حقوق مدنی و سیاسی که ذیل این میثاق بین‌المللی تضمین شده است، پایبند باشد.» شورای اروپا همچنین مطرح کرد: «علاوه بر این، شورای اروپا از مقامات ایران می‌خواهد تمامی معترضانی را که خشونتی از آن‌ها سر نزده است آزاد کند، طی کردن روند قانونی را برای تمامی بازداشتی‌ها فراهم کند و درباره شمار جان‌باختگان و بازداشت‌شدگان شفاف‌سازی کند.»

افزون بر آن وزیر امور خارجه آلمان هم دیروز دوشنبه در جمع خبرنگاران بار دیگر با مطرح کردن ادعاهایی علیه ایران از اقدامات تحریمی اتحادیه اروپا حمایت کرد. به گزارش خبرگزاری رویترز، آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان در ادامه اظهاراتش پیرامون اتفاقات اخیر ایران و حمایت از اقدامات تحریمی اتحادیه اروپا علیه ایران، پیش از آغاز نشست شورای وزیران امور خارجه اروپا در بروکسل، در جمع خبرنگاران گفت: «ما بسته تحریمی دیگری اعمال خواهیم کرد تا پیام روشنی به کسانی بفرستیم که فکر می‌کنند می‌توانند مردم خودشان را بدون عواقب سرکوب کرده، بترسانند و بکشند.» بربوک در ادامه این ادعا کرد: « تحریم‌های جدید به ویژه حلقه داخلی قدرت سپاه پاسداران و ساختارهای تامین مالی آن‌ها را هدف قرار می‌دهد.»

علاوه بر اعتراضات دو ماه اخیر که سایه جدی بر سیاست خارجی و آینده برجام انداخته است، کماکان موضوع ارسال پهپادهای ایرانی هم تاثیرات خود را بر مسیر مذاکرات هسته ای دارد. در این خصوص وزیر امور خارجه ایرلند، دیروز دوشنبه در جمع خبرنگاران گفت که در صورت وجود شواهدی برای کمک‌های تسلیحاتی ایران به روسیه در جنگ اوکراین، اتحادیه اروپا باید پاسخ مرتبطی به آن بدهد. به گزارش وبگاه سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا، سایمون کاولی در بروکسل پیش از آغاز نشست شورای وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا، در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی درباره ادعای حمایت تسلیحاتی ایران از روسیه در جنگ اوکراین، عنوان داشت: «منتظرم بدانم که نماینده ارشد اتحادیه اروپا (جوزپ بورل) در این باره چه خواهد گفت؟ واضح است که اگر ایران به روسیه برای هدف قرار دادن غیرنظامیان در اوکراین پهپاد و موشک‌ بدهد، باید پاسخ مرتبطی از سوی اتحادیه اروپا به آن داده شود.»/شرق