ناامیدی بزرگ واشنگتن از پاسخ تهران

نویسنده: صالح القزوینی

دیپلماسی ایرانی: ناامیدی ایالات متحده آمریکا از پاسخ تهران به دیدگاه این کشور درباره ابتکار عمل اروپا برای حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران به این علت نیست که پاسخ ایران غیرواقعی و غیرمنطقی، آن طور که برخی در غرب مدعی اند، است بلکه دولت آمریکا احساس می کند که مذاکره کننده ایرانی درصدد باج خواهی و سوءاستفاده از این کشور است و سعی دارد از شرایط منطقه و جهان به ویژه جنگ اوکراین به نفع خود استفاده کند.

در اینجا باید به چندین نکته اشاره کرد تا به این پرسش پاسخ داده شود که آیا پاسخ ایران سازنده یا غیرسازنده است:

نخست: همه نام مذاکره را درخصوص آنچه در حال حاضر در مورد پرونده هسته ای ایران در جریان است به کار می‌برند. این بدان معناست که این مسئله منوط به داد و ستد و چانه زنی است؛ بنابراین مسئله، شرط و شروط دیکته شده از سوی واشنگتن بر تهران نیست که تهران باید به آن پاسخ دهند.

دوم: طبیعی است که تمامی طرف‌ها از برگه‌ها یا شرایط سیاسی، امنیتی یا ژئوپلتیک خود برای محقق ساختن خواسته‌هایشان استفاده کنند. از این رو طبیعی است ایران به شرایط دشوار غرب در نتیجه جنگ اوکراین به عنوان فرصتی گرانبها و چه بسا غیرقابل تکرار برای محقق ساختن خواسته‌های خود در مذاکرات نگاه کند.

سوم: علی رغم این که غرب از سیاست دولت جدید ایران در قبال مذاکرات هسته‌ای آگاه است که با سیاست دولت قبلی فرق دارد بلکه فراتر، پیش بینی کرده بود که این مذاکرات دشوار باشد و از روز نخست پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری ایران، از سختگیری دولت کنونی صحبت کرد؛ اما مشخص نیست چرا غرب از دولت کنونی می‌خواهد همان سیاست دولت قبلی را اتخاذ کند.

دولت کنونی معتقد است سیاست دولت سابق اشتباه بوده است و اگر موفقیت آمیز بود دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق از توافق هسته‌ای خارج نمی‌شد و تحریم‌هایی شدیدی علیه ایران تحمیل نمی‌کرد. از این رو دولت کنونی در راستای این مسئله فعالیت می‌کند که توافق قدرتمند باشد تا جایی که دستاوردهایی برای ایران محقق کند و این دستاوردها را دوباره در معرض خطر قرار ندهد.

هنگامی که طرف مقابل ارائه تضمین را نمی‌پذیرد این شبهه را برای ایران ایجاد می‌کند که می‌خواهد در آینده توافق را نقض کند. این مسئله باعث می‌شود بر تضمین توافق هسته‌ای پافشاری کند. به‌ویژه اگر بدانیم بخشی از اقتصاد ایران به توافق بستگی دارد و این بدان معناست که در صورت نقض توافق هسته ای سردرگمی بزرگی در اقتصاد و کل ایران رخ خواهد داد.

منبع: رای الیوم / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11