دو مساله ای که پاسخ امریکا را به تاخیر انداخته است

نویسنده: لاورنس نورمن (Laurence Norman)

دیپلماسی ایرانی: درخواست تضمین ایران از آمریکا، یک بار دیگر موجب توقف تلاش ها برای احیای برجام شده و واشنگتن و پایتخت های اروپایی را نسبت به امکان قطعی شدن توافق، نامطمئن کرد.

تهران در پاسخ روز دوشنبه خود، متن اتحادیه اروپایی را نه رد کرده و نه پذیرفته و به جای آن چندین مسئله را پیش کشیده است که می خواهد در توافق گنجانده شود. اتحادیه اروپایی به هنگام ارسال این پیش نویس، گفته بود که این یک متن نهایی است و گفت وگوها به پایان رسیده است.

تیم مذاکره کننده ایران گفته که محور پاسخ ایران، تضمین هایی است در این باره که اگر آمریکا دوباره از توافق خارج شد، شرکت های غربی که در ایران سرمایه گذاری می کنند، تحت حفاظت قرار گیرند. ایران همچنین سازوکاری را در توافق پیشنهاد داده که به تهران اجازه می دهد چنانچه واشنگتن، توافق را ترک کند، به سرعت فعالیت هسته ای خود را افزایش دهد.

مقام های اروپایی از دوشنبه شب که ایران پاسخ خود را فرستاد گفته اند که موضع ایران می تواند پایه ای برای نوعی سازش باشد اما قطعی شدن توافق به انعطاف تهران بستگی دارد.

یک مقام ارشد اروپایی روز چهارشنبه گفت که تهران و واشنگتن، باید یک پاسخ آری یا نه به این متن بدهند و ایده انجام دوباره گفت وگو میان طرفین را رد کرد. دو مقام غربی گفتند که به فوریت انتظار اعلام توافقی را ندارند هرچند این کار در روزهای آینده ممکن است.

مسئله تضمین ها، بارها در گذر گفت وگوهای شانزده ماهه به میان کشیده شده است. در اوایل گفت وگوها، ایران خواستار وعده هایی از طرف آمریکا بود که هرگز توافق را دوباره ترک نخواهد کرد، درخواستی که مقام های آمریکایی می گویند امکان انجام آن را ندارند چرا که دولت بایدن نمی تواند تصمیمات یک دولت دیگر در آینده را محدود کند.

اکنون ایران دوباره ایده های مربوط به تضمین ها را مطرح می کند. در این چند روز، یک سلسله دیدار میان رئیس تیم مذاکره کننده ایران و مقام های ارشد این کشور در دولت، مجلس و شورای امنیت ملی برگزار شده است. در تمام موضوعات مهم امنیت ملی هم حرف آخر را آیت الله علی خامنه ای، رهبر انقلاب ایران می زند.

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، روز چهارشنبه از اظهارنظر درباره جزئیات گفت وگوها پرهیز کرد و گفت: "ما ایده هایمان را بطور خصوصی و مستقیما در اختیار اتحادیه اروپایی قرار می دهیم."

یک گزینه این است که پاسخ آمریکا به ایران، پایه یک متن پیش نویس دگرش یافته اتحادیه اروپایی باشد که برای تایید در اختیار طرفهای گفت وگو قرار داده خواهد شد. گزینه دیگر هم این است که امکان تبادل نظر بین پایتخت ها بدون تعیین مهلتی برای ختم گفت وگوها داده شود.

در حالی که مقام های رسمی ایران و آمریکا، هر دو، گفته اند که مذاکرات نمی تواند بی نهایت ادامه یابد، برای هر دو طرف امتیازاتی در عدم اعلام مرگ توافق وجود دارد حتی در شرایطی که برنامه هسته ای ایران در حال پیشرفت است.

آمریکا مایل است تا همزمان با جنگ اوکراین و در آستانه انتخابات میان‌دوره ای خود، از یک بحران دیگر پرهیز کند. مقام های ایرانی هم رفع تحریم های آمریکا را یکی از اهداف کلیدی خود در هنگامه دشواری های اقتصادی قرار داده اند.

منبع: وال استریت ژورنال / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11