روسیه چگونه با گاز ایران به جنگ غرب می رود؟

نویسنده: سیمون واتکینز

دیپلماسی ایرانی: در جریان دیدار ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه از تهران یک یادداشت تفاهم 40 میلیارد دلاری بین غول گازی روسیه، گازپروم و شرکت ملی نفت ایران (NIOC) امضا شد که بخشی از دستور کار گسترده افزایش همکاری بین روسیه و ایران است.

در این تفاهم نامه گازپروم متعهد شده تا شرکت ملی نفت ایران را در توسعه 10میلیارد دلاری میادین گازی کیش و پارس شمالی با هدف تولید بیش از 10 میلیون متر مکعب گاز در روز به طور کامل یاری رساند. این تفاهم نامه همچنین در بردارنده جزئیاتی از یک پروژه 15 میلیارد دلاری برای افزایش فشار در میدان گازی بزرگ پارس جنوبی در مرز دریایی ایران و قطر است. به علاوه، گازپروم در تکمیل پروژه های مختلف گاز طبیعی مایع (LNG) و ساخت خطوط لوله صادرات گاز مشارکت خواهد داشت.

به این ترتیب، کرملین کنترل بیشتری بر ذخایر گازی ایران اعمال خواهد کرد. روسیه همچنین با درگیر کردن خود در میدان عظیم پارس جنوبی می تواند در موقعیتی قرار بگیرد که گازی که از قطر به سمت اروپا روانه می شود را مختل کند. 

میدان پارس جنوبی مساحتی به وسعت 3700 کیلومتر مربع از بزرگترین مخازن گازی جهان است که دست کم 1800 تریلیون فوت مکعب گاز و حداقل 50 میلیارد بشکه میعانات گازی طبیعی را در خود جای داده و 6000 کیلومتر مربع باقیمانده میدان شمالی متعلق به قطر است. 

تمرکز گازپروم بر گسترش ظرفیت‌های LNG ایران دقیقاً در زمانی است که افزایش چشمگیر عرضه ال ان جی برای کشورهای اروپایی برای جبران کمبود گاز ناشی از ممنوعیت واردات گاز روسیه ضروری به نظر می رسد. این اقدام به روشنی راهبردی آزمایش شده و قابل شناسایی است که بر ترکیبی از افزایش فشار بر دشمن و سپس منتظر ماندن تا یافتن راه حلی برای دستیابی به پیروزی متکی است.

تورم در سراسر کشورهای اتحادیه اروپا به شدت در حال افزایش است – به طور متوسط 8.6 درصد در سراسر اتحادیه – در حالی که نرخ رشد اقتصادی سه ماه به سه ماه در سه ماهه اول سال جاری تنها 0.6 درصد بوده است. علی رغم این نرخ رشد ضعیف، تورم مارپیچی بانک مرکزی اروپا را بر آن داشت تا در هفته گذشته برای اولین بار در 11 سال گذشته نرخ بهره را در سراسر اتحادیه افزایش دهد و در نتیجه چشم انداز رشد اقتصادی را خفه کند.

در آلمان، مقامات محلی هشدارهایی در مورد کاهش مصرف انرژی خانوارها و مشاغل در فصل زمستان صادر کرده اند. اتحادیه اروپا پیشنهاد کاهش 15 درصدی مصرف گاز توسط کشورهای عضو برای آماده شدن برای کاهش احتمالی عرضه از روسیه را داده است. دست کم 12 کشور از 27 کشور با این پیشنهاد مخالفت کردند.

با صف آرایی در مقابل عرضه ال ان جی قطر و همچنین با ایجاد اختلال در منبع یا حمل و نقل آن، روسیه می تواند به راحتی پیچ فشار را بیشتر بچرخاند. 

یک جنبه از طرح روسیه برای آزادسازی پتانسیل عظیم گاز ایران – که دومین ذخایر گازی بزرگ جهان را داراست – این است که این طرح بحث ها پیرامون مطلوبیت بازگشت ایران به دیپلماسی جهانی با احیای برجام را قوت می دهد. آلمان به عنوان یکی از کشورهای طرف گفت وگو در برجام هرگز خواهان لغو برجام نبوده است. با ایجاد شکاف بیشتر بین رهبر بالفعل اتحادیه اروپا – آلمان – و ایالات متحده، هدف واقعی روسیه افزایش فشار بیشتر برای تحقق هدف چندین ساله پیرامون از بین بردن پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است. 

منابع نفت و گاز روسیه همواره ساز و کاری کلیدی بوده اند تا اولا روسیه بتواند کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق را که نیازمند انرژی هستند در خط خود نگه دارد. دوم، اطمینان حاصل کند که کشورهای اصلی اتحادیه اروپا به دنبال مداخله بیش از حد در هیچ یک از معاملات روسیه با سایر کشورهای غیر اتحادیه اروپا نیستند. سوم، هر زمان و هر جا که ممکن است از اختلافات موجود بین اتحادیه اروپا و ایالات متحده برای تضعیف دکترین اصلی ناتو در مورد "دفاع جمعی" استفاده کند. چهارم، از چشم انداز منابع انرژی برای افزایش قدرت خود در کشورهای آشفته بهره ببرد. روسیه هر زمان که به نفعش باشد ابتدا هرج و مرج راه می اندازد و سپس سعی می کند قدرتش را به کشورهای بی ثبات تحمیل کند.

منبع: اویل پرایس / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11