ترکیه از "جهان روس" الگوبرداری کرده است
نگرانی مسکو از دیدگاه گسترده آنکارا از "جهان ترک"
نویسنده: پل گوبل مردم گاگاوز
دیپلماسی ایرانی: از زمان پیروزی جمهوری آذربایجان، متحد ترکیه در جنگ دوم قره باغ (27 سپتامبر تا 9 نوامبر 2020)، مفسران روسی نگران تلاش های آنکارا برای ایجاد اتحادیه ای از کشورهای ترک تحت حمایت آن بوده اند. و این زنگ خطر تنها اکنون تشدید شده که ترکیه اتحادیه کشورهای ترک را ایجاد کرده است – تغییر نام قابل توجه سازمانی که قبلاً به عنوان شورای همکاری کشورهای ترک زبان یا به عبارت ساده تر "شورای ترک" شناخته می شد (توران امروز، 12 نوامبر؛ کاوکاز). ژئو کلاب، 13 نوامبر).
با این حال، برخی از مفسران در مسکو، مانند دیمیتری رودیونوف، می‌گویند که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه دیدگاه رادیکال‌تری دارد: دیدگاهی که نه تنها شامل اتحاد کشورهای ترک، بلکه شامل یک اتحادیه گسترده‌تر از ملتهای ترک، از جمله آنهایی است که در مرزهای دیگر کشورها هستند. مانند فدراسیون روسیه. در حالی که اولین مورد از این تلاش های ادعایی نفوذ مسکو در آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان و ازبکستان را کاهش می دهد، دومی کنترل مسکو بر مناطق ترک نشین در مرزهای فعلی فدراسیون روسیه را تهدید می کند (ریتم اوراسیا، 1 نوامبر؛ Ia-centr.ru). ، 14 نوامبر؛ استان رادار، 8 نوامبر).
رودیونوف ادامه می‌دهد که در ماه‌های اخیر، مسکو مکرراً از مفهوم اتحاد دولت‌های ترک انتقاد کرده است، اما تمایلی به بیان قوی‌تر علیه آن نداشت تا مبادا چنین محکومیتی توجه بیشتری را به خود این ایده جلب کند.
ژانویه گذشته، زمانی که اردوغان از باکو بازدید کرد، اعلام کرد که آذربایجانی‌های قومی در ایران موضوع نگرانی آنکارا هستند – بنابراین، حتی از الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان نیز فراتر رفت.
این مفسر روسی می‌نویسد که مطمئناً، اردوغان «هرگز علنا و مستقیماً اعلام نکرده است که ایران باید آذربایجان جنوبی [استان‌های آذربایجان غربی و شرقی ایران، ساکنان یک جامعه بزرگ قومی آذربایجانی] را رها کند» همانطور که هرگز از پکن نخواسته است. ترکستان شرقی «آزاد» [منطقه خودمختار اویغور سین کیانگ، پرجمعیت از گروه‌های ترک از جمله اویغورها]». با این وجود، او چیزهایی گفته و انجام داده تا نشان دهد که آنکارا بر مردمان ترک متمرکز است که دارای کشور خود نیستند و این دو نوع وحدت ترک به هم مرتبط هستند. این بدان معناست که، مفسر استدلال می کند، ترکیه نگران جمعیت بزرگ ترک در فدراسیون روسیه است، از قفقاز شمالی تا ولگای میانی تا سخا در خاور دور روسیه (ریتم اوراسیا، 1 نوامبر).
مسکو مدتهاست که نگران ابراز علاقه ترکیه به مردم مسلمان ترک در قفقاز شمالی و ولگای میانه و به ویژه در مورد تاتارهای کریمه در شبه جزیره اوکراین تحت اشغال روسیه است (به مانیتور، 6 ژوئن 1995 مراجعه کنید؛ رجوع کنید به EDM، 25 ژوئن. ، 2013 و 15 دسامبر 2014). اخیراً، مسکو همچنین نگران شده است که آنکارا با کشورهایی که ترک هستند اما اسلامی نیستند، ارتباط برقرار می کند، گروه هایی که مقامات روسی تصور می کردند که در مدار روسیه قرار دارند، اما در واقع ممکن است نباشند. (Kpfu.ru، 25 دسامبر 2020). دو نمونه واضح از این پدیده عبارتند از سخا، یک جمهوری بزرگ ترک اما غیر مسلمان در بخش خاور دور فدراسیون روسیه، و گاگاوزیا، یک منطقه ترک نشین اما مسیحی ارتدکس در مولداوی، که مسکو اغلب از آن برای اعمال فشار بر آن استفاده کرده است. کیشینو در واقع، به نظر می رسد اعضای این گروه ها به طور فزاینده ای به جای مسکو به آنکارا نگاه می کنند. بیانیه اخیر آکادمی علوم ترک باعث نگرانی واقعی در مورد سخا در پایتخت روسیه شده است. در این بیانیه آمده است که جمهوری سخا «یکی از تشکیلات دولتی است که توسط جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشده است». این آکادمی که در قزاقستان مستقر است و متشکل از دانشمندان ترکیه، آذربایجان، قزاقستان و قرقیزستان است، ارتباط نزدیکی با اتحادیه کشورهای ترک دارد. بنابراین، سرگئی آکسیونوف، تحلیلگر روسی، اظهار می‌دارد که بیانگر تلاشی برای ترویج «تجزیه‌طلبی ترک در روسیه» است. مقامات سخا عجله کرده اند که بگویند چنین تمایلی در جمهوری آنها وجود ندارد. اما یکی دیگر از تحلیلگران روسی، رئیس سلیمانوف از مؤسسه سیاست ملی، معتقد است که سخا بر این واقعیت تأکید می کند که احساسات پان ترکیسم به اسلام وابسته نیست و بنابراین، بسیار گسترده تر از آن چیزی است که بسیاری در پایتخت روسیه تصور می کنند (Svobodnaya Pressa، نوامبر). 9).
سلیمانف به مردم گاگاوز به عنوان نمونه دیگری از این موضوع اشاره می کند. مسکو مدتهاست که گاگاوزها را که از نظر منشأ و زبان ترک هستند، اما عمدتاً از نظر مذهب ارتدوکس روسی به عنوان متحدان خود می‌نگرند. مسکو گاگاوزها را به عنوان گروهی می‌بیند که می‌خواهند از زبان روسی محافظت کنند و می‌توان روی آنها حساب کرد، همراه با ترانس نیستریا، برای فشار بر کیشینوف برای جلوگیری از دور شدن مولداوی از مسکو. در واقع، مقامات روسی حتی فرض کرده اند که گاگاوزها به عنوان یک رابط مهم بین این دو عمل می کنند جهان مسیحی و ترک (رجوع کنید به EDM، 11 نوامبر 2014؛ TRT، 9 نوامبر). اما مسکو اکنون نگران نفوذ فزاینده ترکیه در میان گاگاوزها است – به ویژه آنهایی که از جامعه کوچک اما فعال مسلمان در آن کشور هستند – که می تواند این کشور را به یکی از مخالفان روسیه در مولداوی تبدیل کند (رجوع کنید به EDM، 5 اوت؛ TRT، 15 نوامبر.).
ابراز چنین نگرانی هایی از سوی روسیه احتمالاً در حال حاضر اغراق شده است، اما در بلندمدت بی اساس نیست. از بسیاری جهات، آنچه تحلیلگران روسی می گویند که ترکیه با کشورهای ترک خارج از کشور انجام می دهد دقیقاً شبیه کاری است که روسیه با ابتکار عمل "جهان روس" ("Russkiy mir") خود انجام می دهد. این دو با هم همپوشانی دارند و ناکامی مسکو در به رسمیت شناختن این امر ممکن است به آنکارا اجازه دهد تا نفوذ خود را نه تنها در آنچه کرملین آن را "خارج نزدیک" می نامد، بلکه به کشور نزدیکتر نیز گسترش دهد (Svobodnaya Pressa، 1 ژوئیه). در واقع، دیدگاه گسترده آنکارا از جهان ترک ممکن است به همان اندازه یا بیشتر از نسخه روسی مسکو اهمیت داشته باشد.
منبع: جیمزتاون / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11
نظر شما :