نفوذ ایران در سوریه فراتر از اراده هاست

نویسنده: حسام کنفانی

دیپلماسی ایرانی: سفر عبدالله به زاید، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی به دمشق نخستین اقدام از سوی ابوظبی برای اصلاح روابط با حکومت سوریه نبود. بیش از یک سال پیش نیز سفارت امارات در پایتخت سوریه بازگشایی شد. این سفر در راستای تکمیل زنجیره‌ تلاش‌ها برای سر و پا نگه داشتن حکومت سوریه است که چندین سال پیش از سوی برخی حکومت های عربی مخالف انقلاب‌ها و همچنین کشورهای محور مقاومت آغاز شد.

مسئله قابل توجه در این میان این است که عناوین و اهداف این اقدام در میان مخالفان انقلاب‌ها و محور مقاومت متناقض است. بهانه‌ها و توجیه‌های امارات درخصوص نزدیک شدن به نظام سوریه حول ایده دور کردن این نظام از ایران می‌گردد؛ اما در مقابل دیگران این گشایش و اقدام برای سر و پا نگه داشتن حکومت سوریه را پیروزی این حکومت و در نتیجه پیروزی ایران می‌دانند.

غیرممکن است توجیه‌های امارات درخصوص گشایش روابط با نظام سوریه را باور کرد و احتمالا این رویکرد در نشست آتی سران اتحادیه عرب در الجزایر با تلاش برای بازگردادن کرسی سوریه ابعاد بزرگتری پیدا کند.

امارات اهداف دیگری دارد که کاملا از تلاش برای جدا کردن دمشق از آغوش ایران به دور است. به ویژه که مدت هاست برای انجام این کار زمان از دست رفته است. نفوذ ایران در سوریه غیرقابل کنترل است حتی اگر نظام اسد بخواهد زیرا این نفوذ از مرزهای نظامی گذشته و وارد چارچوب‌های اجتماعی، اقتصادی و دینی شده است.

احتمالا رویکرد امارات برای سر و پا نگه داشتن حکومت سوریه به آن چیزی مرتبط است که ابوظبی از زمان آغاز انقلاب‌های عربی در راستای آن فعالیت کرد؛ یعنی تلاش برای پایان دادن به تمام تغییراتی که با اعتراض‌ها و سرنگونی تعدادی از حکومت‌ها همراه بود تا دوباره اوضاع به قبل بازگردد.

امارات عملا در مصر و لیبی و اکنون در سودان و چه بسا تونس موفق شده است در حالی که به علت پیچیدگی‌ها و درهم تنیدگی‌های منطقه و بین المللی از موضوع انقلاب سوریه دور بود؛ اما امروز در سایه تلاش‌های روسیه برای ترویج نظام سوریه در سطح عربی و بین المللی و عقب نشینی ایالات متحده آمریکا از مداخله در موضوع سوریه باور دارد که فرصت واقعی برای برانداختن پرده‌ها از روی باقی مانده انقلاب سوریه و بازگردادن اوضاع به وضعیت قبل از سال 2011 فراهم شده است.

تمام کشورهای عربی ضد انقلاب چنین دیدگاهی دارند اما با درجات کمتر و گام هایی کمتر جسورانه در مقایسه با امارات. در این راستا عربستان علی رغم اعلام نکردن نیت خود برای گشایش روابط با حکومت اسد اما با دیدار خالد الحمیدان، رئیس سازمان اطلاعات خود با حسام لوقا، رئیس سازمان اطلاعات سوریه در حاشیه نشست سران اطلاعاتی و امنیتی کشورهای عربی در قاهره مخالفتی نکرد. این مسئله درباره قاهره نیز صدق می‌کند.

در مقابل سر و پا نگه داشتن حکومت اسد برای اوضاع کشورهای عربی و مشخصا کشورهای دشمن ایران پیامدهایی خواهد داشت. خوانش سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان و دیگر مسئولان محور ایران از این گشایش روابط به عنوان پیروزی محور مقاومت بسیار درست است و احتمالا این محور را به ویژه در سایه مذاکرات ایران و کشورهای غربی به مداخله بیشتر در موضوعات عربی تشویق می‌کند.

منبع: العربی الجدید / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11