کتاب شام آخر چائوشسکو؛ از سه سفر با ایران تا سرنگونی خونین

دیپلماسی ایرانی: سه دهه پس از سقوط کمونیسم؛ تحلیل اجمالی از ناگفته های سه سفر چائوشسکو به ایران با سه قربانی؛ ماجرای ناآرامی بامدادی دیکتاتور رومانی در برف سعدآباد و نان سنگک چیست؟ حواشی قتل دانشجوی ایرانی؛ مافیای واردات بنزین؛ سنگ روی یخ شدن وزیر ایرانی در هواپیمای رومانیایی در فرودگاه مهرآباد و ده ها موضوع جالب چه بود؟

از سویی چرایی نپیوستن  چائوشسکو به روند واگذاری مسالمت آمیز قدرت و  تروریست های فرضی درگیر با مردم رومانی و از سوی دیگر اسرار دیدار بدون خداحافظی با گورباچف و کوبیدن جام نوشیدنی روی میز چه بود و آمریکایی ها؛ شوروی سابق و کشورهای همسایه چه نقشی در روند انقلاب رومانی داشتند؟ و خلاصه موضوعات جذاب دیگر؛ مانند تحلیل بی وفایی ناگهانی نیروهای فوق وفادار سکوریتاته و ارتش به چائوشسکو و عدم پناهندگی وی  به چین  و نظر مردم رومانی راجع به شرایط آن روزها برای هر خواننده ایرانی  مشتاق سیاست؛ بسیار جالب است.

کتاب شام آخر چائوشسکو با همت نوید صبح منتشر شد. نویسنده کتاب سال ها در دانشگاه رومانی تحصیل کرده و در کسوت دیپلمات و معاون سفارت هم در بخارست انجام وظیفه کرده و تسلط کامل به زبان و فرهنگ رومانی دارد. روابط ایران رومانی و دوستی دو ملت ریشه در تاریخ داشته و دوران های فراز و نشیب زیادی را طی کرده است. بر کسی پوشیده نیست که تعاملات دو کشور از دهه 40 قرن سیزدهم شمسی تا تا اواخر 1368 شمسی به اوج خود در تمامی زمینه ها رسیده بطوری که حجم مبادلات سالانه به یک میلیارد دلار افزایش و هزاران جوان ایرانی در دانشگاه های این کشور بویژه در رشته های پزشکی و دندانپزشکی و غیره تحصیل کردند؛ هم چنین مراودات سیاسی به بالاترین سطح ارتقاء یافت و بدون شک در این مسیر شخص نیکلای چائوشسکو نقش بی بدیلی داشته است. نام رهبر حزب کمونیست رومانی با آخرین سفرش به تهران و تحولات دسامبر 1989 اردوگاه کمونیسم در ایران بیش از هر زمان بر سر زبان ها افتاد و برای افکار عمومی جهانیان و  کشورمان سؤالات بی پاسخی در مورد تحولات خونین رومانی وجود دارد که مهمترین آنان عبارتند از :

الف) چرا چائوشسکو نتوانست به فرایند اصلاحات سیاسی (گلاسنوست و پروسترویکا) و واگذاری مسالمت آمیز قدرت به پیوندد؟

ب) تروریست های فرضی که با مردم رومانی در دهه آخر دسامبر ۱۹۸۹درگیر بودند چه کسانی بودند؟

ج) چرا تعداد قربانیان حوادث دسامبر رومانی قبل از اعدام چائوشسکو که تنها کمتر از ۵۰ نفربود؛ پس از اعدام وی به بیش از ۱۰۰۰ نفر رسید؟

د) امریکایی ها و شوروی سابق و قدرت های خارجی بویژه دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی کشورهای همسایه رومانی نظیر مجارستان و یوگسلاوی سابق چه نقشی در روند انقلاب این کشور داشتند؟

فروپاشی شوروی سابق و فروریختن دیرک خیمه های اردوگاه کمونیسم در شرق اروپا را می توان از آن به عنوان فوران آتشفشان زورآزمایی دو جبهه در جنگ سرد در دهه پایانی قرن بیستم یاد کرد؛ این نزاع دمکراسی، لیبرالیسم و اقتصاد بازار با کمونیسم بود و از آن زمان تاکنون بیشتر کشورهای رها شده از بیرق کمونیسم برای رسیدن به رویای دیرینه و عملی شدن شعارهای مذکور تلاش می کنند. البته فوران این آتشفشان گداخته هایی چون بحران های قره باغ، کوزوو، بوسنی، آبخازیا و ترانس نیستر به ارمغان آورده و ترکش های آن از میان ملت های مذکور قربانیان زیادی گرفت که بیشترین آنان از مسلمانان بوسنی و کوزوو بودند.

چائوشسکو رهبری مقتدر، تمامیت خواه و دیکتاتوری سازنده بود که آثار جاودانی را برای نسل های آینده اش برجای گذاشت که کاخ مرکزی، کانال دانوب/دریای سیاه و مترو بخارست از آن جمله است. 

رهبر اقتدارگرای رومانی در ۲۶ ژانویه ۱۹۱۸ در خانواده کشاورز پر جمعیت (ده فرزندی) به عنوان فرزند سوم در منطقه الت رومانی متولد و رشد کرد و پس از ۷۱ سال زندگی پر فراز و نشیب و تجربه کارگری کارخانه، مبارز سیاسی و زندانی، رئیس شاخه جوانان حزب کمونیست، رئیس جمهوری و رهبری کشور از ۱۹۸۹ـ ۱۹۷۴ و داشتن سه فرزند در ۲۵ دسامبر ۱۹۸۹ در یک دادگاه نظامی کوتاه و سریع محاکمه و به دلیل عدم پاسخگویی به قاضی، دادستان و عوامل دادگاه صحرایی و به رسمیت نشناختن آنان همراه با همسرش به اعدام محکوم و به شکل رقت آمیزی با رگبار چندین گلوله و با دست های بسته به قتل رسیدند.

اسناد تاریخی گواه آن است که در ماه مارس ۱۹۸۹ آقای میهای چائوشسکو، برادر بزرگتر دیکتاتور رومانی که در اتریش به سر می برد در تماسی تلفنی هشدارهایی را به رهبر رومانی داده و در آن زمان با سفری کوتاه به بخارست برادر کوچکتر را در جریان ارزیابی و جمع بندی اش از اراده و تصمیم قدرت های بزرگ برای حمایت همه جانبه از تغییرات در حاکمیت سیاسی ارودگاه کمونسیم می دهد؛ در همین راستا در گزارش سازمان اطلاعات رومانی در خصوص تحولات دسامبر ۱۹۸۹ این گونه آمده است: گورباچف پس از آخرین اجلاس سران ورشو در مسکو در اوایل دسامبر ۱۹۸۹ در ملاقاتی خصوصی نتوانست آقای چائوشسکو را به پذیرش ضرورت انجام تغییر و تحول در حاکمیت سیاسی و واگذاری مسالمت آمیز قدرت وادار کند و رهبر حزب کمونیست رومانی غافل از آینده تلخ و خونین خود به گونه ای اعتراضی ملاقات را نیمه تمام گذاشت و بدون خداحافظی و بدرقه رسمی مسکو را به سمت بخارست ترک می کند و کمتر از سه هفته پس از این مذاکره و ملاقات، چائوشسکو نگون بخت در دادگاه نظامی و انقلابی محاکمه و همراه همسر وفادارش به جوخه اعدام سپرده شدند که در آن زمان فیلم اعدام زوج چائوشسکو بارها و بارها از شبکه های مختلف تلویزیونی دنیا پخش شد و رسانه های صهیونیستی نیز از این تصاویر بهره مورد نظر خود را بردند .

در این کتاب این موضوعات بررسی و ارائه شده است:

1.    از به قدرت رسیدن چانوشسکو قبل از 1971 تا پایان دسامبر 1989
2.    به قدرت رسیدن یون ایلیسکو
3.    روزشمار اهم تحولات رومانی از 1965 تا 2020
4.    خاطرات شخصی از سقوط چائوشسکو نظیر بی خوابی چائوشسکو در سعد آباد؛ اتهامات واهی به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ از واشنگتن به بخارست؛ ناتو بله ولی هسته ای هرگز؛ میان برنامه سفیر و روانشناسی فرهنگی؛ خرید زمینی با  رشد ارزی ۳۰ برابر طی ۱۰ سال؛ نمایشگاه فرش ایرانی و دلهره برای یک و نیم  میلیون مارک
5.    رومانی قبل و بعد از چائوشسکو
6.    گزارش سازمان اطلاعات رومانی و سقوط چائوشسکو 

ترجمه: علی بمان اقبالی زارچ، کارشناس ارشد یوراسیا