آینده ایران در خاورمیانه+ متن و دانلود فیلم

دیپلماسی ایرانی – ششمین نوبت از سلسله وبینارهای دیپلماسی ایرانی به موضوع «اوضاع خاورمیانه، سیاست جدید ایالات متحده در قبال آن و همچنین آینده ایران و جایگاه آن در این منطقه» اختصاص داشت؛ در همین رابطه محمد جواد آسایش، سفیر اسبق ایران در قطر و عمان، احمد دستمالچیان، سفیر اسبق ایران در لبنان و اردن، عبدالله نوروزی، سفیر اسبق ایران در بلغارستان و سوئد و محمدابراهیم رحیم پور، معاون وزیر امور خارجه و سفیر اسبق ایران در اتریش و هند به عنوان میهمانان این نوبت از وبینار دیپلماسی ایرانی نکات و مواضع خود پیرامون مسائل مذکور مطرح کردند که در ادامه گزارشی اجمالی از آن را می خوانید:

جمهوری اسلامی ایران باید روابطش را با همسایگانش تنظیم کند

محمدجواد آسایش در ابتدای این وبینار عنوان داشت که آینده کشورهای خاورمیانه و به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس آینده بسیار پیچیده‌ای است. خصوصا که بازیگران این منطقه دارای مواضع و دیدگاه های متفاوتی در قبال تحولات هستند. حتی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نیز در خصوص مسائل مختلف مواضع یکسانی ندارند. در این بین نکته مهمی که لازم به ذکر است این است که کشورهای حاشیه خلیج فارس سعی دارند منطقه را بدون نقش آفرینی ایران مدیریت کنند در حالی که چنین چیزی امکان ندارد، کما اینکه ما هم نمی توانیم مدیریت منطقه را بدون کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس پیش ببرند. لذا روابط منطقه روابط خاص و پیچیده ای است. در آینده هم با توجه به تحولاتی که در سایه روابط و مناسبات چین و ایالات متحده آمریکا وجود دارد تاثیرات خود را بر این روابط در منطقه خواهد گذاشت.

سفیر اسبق ایران در قطر در ادامه تاکید کرد که با توجه به نقش، نفوذ و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در تحولات منطقه، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به تقابل با آن برخاستند و روابط خود را با اسرائیل آشکار کردند. هر چند که این روابط در گذشته به صورت مخفی و پنهان وجود داشت. بنابراین جا دارد که جمهوری اسلامی ایران نیز در آینده روابط خود را با همسایگانش تنظیم کند به طوری که کشورهای فرامنطقه‌ای دخالت و نفوذ مخرب کمتری در تحولات خاورمیانه داشته باشد.

ابراولویت سیاست خارجی ایران داشتن بهترین روابط با همسایگان

در ادامه این وبینار احمد دستمالچیان در تحلیل خود پیرامون آینده تحولات خاورمیانه با تاکید بر این نکته که به دلیل تولید و تامین بیش از ۶۰ درصد انرژی دنیا از این منطقه همواره غرب آسیا مورد توجه قدرت های جهانی بوده است، بیان داشت که از زمان ملک عبدالعزیز با انعقاد پیمان امنیتی میان عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا بسته شده منطقه خاورمیانه به یک منطقه بسیار حساس بدل شده است. چون با حضور و تردد ناوگان‌های نظامی کشورهای مختلف از زمان استعمار انگلیس تا به اکنون که آمریکا به دنبال جولان در این مطقه است شاهد دخالت بیگانگان بوده ایم و به همین دلیل نوعی از بی ثباتی و ناامنی شکل گرفت.

سفیر اسبق ایران در لبنان خاطر نشان کرد که با پیروزی انقلاب، جمهوری اسلامی ایران محوریت دیپلماسی خود را روی پیگیری روابط خوب، برادرانه و حسنه با تمام همسایگان بنا نهاد به گونه ای که با گذشت این سال ها امروز هم جمهوری اسلامی ایران محور سیاست خارجی خود را روی همین اصل بنا نهاده است. لذا ابراولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران داشتن بهترین روابط با همسایگان خود است. این مهم، هم از نظر اصول دینی مورد تایید است و هم از نظر عقلی و منطق سیاست خارجی مورد تاکید است. بنابراین در هر شرایطی باید این ابراولویت پی گرفته شود. اما چیزی که در این بین بسیار اهمیت دارد این است که متاسفانه تصور غلط برخی از کشورهای مرتجع منطقه مبنی بر خرید امنیت برای خود از طریق حضور دیگر کشورها و قراردادهای تسلیحاتی به دلیل اصلی عدم ثبات و امنیت در منطقه خاورمیانه بدل شده است. بر همین اساس زمانی انگلستان باعث بی ثباتی و ناامنی در منطقه خاورمیانه بود، امروز ایالات متحده آمریکا.

سفیر اسبق ایران در اردن یادآورد شد که جمهوری اسلامی ایران با مشارکت جمعی کشورهای منطقه و به دور از دخالت قدرت های بیگانه سعی دارد امنیت و ثبات منطقه را فراهم کند و تا به اکنون هم چندین طرح ارائه کرده است که ذیل همگی این طرح ها، تهران خواهان شکل گیری مشارکت جمعی کشورهای منطقه برای ایجاد صلح و ثبات پایدار در خاورمیانه است. اما متاسفانه عربستان سعودی با عدم درکی واقعی از تحولات منطقه به دنبال خرید و تامین امنیت از قدرت‌های بیگانه است. کما اینکه عربستان در پشت پرده با حمایت از بحرین و امارات متحده عربی برای آشکارسازی روابط با رژیم صهیونیستی بر ناامنی های خاورمیانه دامن می زند. 

این دیپلمات پیشین کشور در ادامه تشریح کرد که ایالات متحده آمریکا اکنون به این نکته اشراف پیدا کرده است که با دخالت در امور کشورهای منطقه منافع و اهداف خود را در منطقه به خطر می‌اندازد. به هر حال یمن در آستانه پیروزی قرار دارد؛ عراق و دیگر کشورها تحولات خود را پیگیری می‌کنند و خاورمیانه نیز از طرح تجزیه توسط گروه‌های تکفیری نجات پیدا کرده است. همه اینها باعث شده است که وضعیت ژئوپلیتیکی جدیدی در منطقه شکل بگیرد. بنابراین ایالات متحده باید با واقعیت جدید کنار بیاید. واقعیت محوری آن است که جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرت مهم منطقه سهم قابل توجهی در ترسیم اینده خاورمیانه دارد. لذا هر گونه طرح، نقشه و برنامه ای بدون نقش‌آفرینی جمهوری اسلامی ایران عملاً به نتیجه نخواهد رسید. چون محور مقاومت به یک محور سرنوشت‌ساز در تحولات خاورمیانه بدل شده است و این یک واقعیت غیر قابل انکار است. این واقعیت در آینده بیشتر از گذشته خود را نشان می دهد و به تبعش می تواند تاثیرات بیشتری ‌روی تحولات آتی در غرب آسیا داشته باشد.

رقابت اصلی خاورمیانه به تقابل پنهان چین و آمریکا برای تعیین قدرت برتر اقتصادی جهان باز می گردد

عبدالله نوروزی با نگاهی به سابقه حضور و نفوذ قدرت های فرامنطقه ای در خاورمیانه این گونه عنوان داشت که نباید اهمیت منطقه خاورمیانه را تنها معطوف به نگاه ایالات متحده آمریکا کرد چرا که حداقل در طی یک قرن گذشته بعد از فروپاشی عثمانی، خاورمیانه به نوعی بین انگلستان و فرانسه تقسیم شد. امروز هم این دو قدرت اروپایی در خاورمیانه حضور و نفوذ دارند و به تبع آن منافع خاص خود را پیگیری می کنند. البته به دلیل تولید نفت در آمریکا، خاورمیانه دیگر اهمیت گذشته را برای کاخ سفید در این موضوع به خصوص ندارد، اما به دلیل نقش و جایگاه خاورمیانه در خصوص تامین انرژی رقبای آمریکا به خصوص چین، کماکان این منطقه برای ایالات متحده از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا رقابت اصلی آمریکا در منطقه خاورمیانه، رقابت پنهانی است که با چین برای تعیین قدرت برتر اقتصادی جهان دارد. بنابراین اگر چه از نظر تولید نفت و انرژی وابستگی آمریکا به خاورمیانه کمتر شده است، اما به دلیل وابستگی رقبای آمریکا به تامین انرژی خود از منطقه خاورمیانه باعث شده که این منطقه به یک اهرم فشار برای آمریکا به منظور محدود کردن رقبای خود بدل شود. به همین دلیل ثبات و امنیت منطقه به نوعی بازیچه سیاست های ایالات متحده آمریکا شده است.

سفیر اسبق ایران در بلغارستان تصریح کرد که اهمیت دیگر خاورمیانه به حفظ امنیت رژیم صهیونیستی باز می‌گردد. در این راستا قدرت های جهانی از هر طریق ممکن به دنبال حفظ امنیت اسرائیل هستند و تاکنون هم به موفقیت هایی در این زمینه دست پیدا کرده اند خصوصا که توانسته اند کانون و محور دشمنی کشورهای عربی منطقه خاورمیانه را از رژیم صهیونیستی به سمت جمهوری اسلامی ایران تغییر دهند و کماکان این موفقیت ادامه دارد. البته متقابلاً جمهوری اسلامی ایران نیز با تشکیل و حمایت از جبهه مقاومت توانسته است موفقیت های آنها را حداقل در سطح تحولات میدانی خنثی کند. اما یقینا ادامه این وضعیت هر چند که برای جمهوری اسلامی ایران میسر است، باید به یک نتیجه روشنی دست پیدا کند.

جنگ یمن، باتلاق جدید اسرائیل

محمدابراهیم رحیم پور پیرامون تحولات جاری در خاورمیانه اذعان داشت آنچه که اکنون در منطقه غرب آسیا می گذرد به نوعی حاصل سردرگمی است که خود منطقه دیده می شود  که البته بخشی از آن ناشی از عدم تصمیم گیری جدی توسط آمریکایی‌هاست به خصوص بعد از پایان ریاست جمهوری دونالد ترامپ و روی کار آمدن جو بایدن در طی دو ماه اخیر این سردرگمی آمریکایی ها بیشتر هم شده است. اگرچه کشورهای حاشیه خلیج فارس هم بخشی از خاورمیانه به شمار می‌رود، اما خاورمیانه اصلی برای آمریکایی‌ها به مصر، اسرائیل، سوریه، اردن و تا اندازه ای عراق باز می گردد. 

معاون وزیر امور خارجه در ادامه یادآور شد اگر چه ابرقدرتی مانند چین با آرامی و به تدریج و با دقت و هوشمندی و بدون هیچگونه جنگ و تنشی نفوذ خود را در منطقه خاورمیانه افزایش داده است، ولی به دلیل اهمیت این منطقه برای تامین انرژی چین آینده منطقه غرب آسیا به شدت متاثر از رقابت چین و ایالات متحده آمریکا بر سر افزایش نفوذشان در این منطقه خواهد بود. البته در این بین ابرقدرتی مانند روسیه نیز بعد از حضور در جنگ سوریه توانسته نفوذ خود را در منطقه غرب آسیا افزایش دهد و به صورت خزنده سایه خود را در منطقه خاورمیانه بگستراند. ورود این بازیگر مهم در قامت دیگر رقیب جدی ایالات متحده می تواند صحنه معادلات را در خاورمیانه تغییر دهد. 

سفیر اسبق ایران در اتریش و هند تصریح کرد که اگر به دنبال آن هستیم نقش و جایگاه جمهوری اسلامی ایران را در صحنه تحولات و معادلات آتی خاورمیانه به درستی مورد ارزیابی قرار دهیم باید تمام این بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای را با در نظر داشتن تمام اهداف و منافعشان و نیز و دیگر پارامترهای لازم در تحلیل نهایی بگنجانیم. البته علیرغم تمام مشکلات تحریمی، جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر از وضعیت مناسب و نفوذ قابل توجهی در منطقه خاورمیانه برخوردار است.

این دیپلمات کشورمان در ادامه تحلیل خود این گونه عنوان داشت که وضعیت جدید ناشی از جنگ یمن و درماندگی بحرین، امارات متحده عربی و به خصوص عربستان سعودی سبب شده که این سه بازیگر برای فرار از مخمصه یمن پای اسرائیل را در حاشیه خلیج فارس باز کنند. با این وجود جنگ یمن اگرچه تاکنون نتایج و خسارت زیادی برای مردم مظلوم این کشور در پی داشته است و کماکان همین محدودیت ها، تحریم ها و خسارات جنگ ادامه دارد، ولی سبب شده تا وزن یمنی ها در تحولات منطقه افزایش پیدا کند. لذا ورود اسرائیل به منازعه جدید خاورمیانه، آن هم در یمن و در حاشیه خلیج فارس که به نظر ناشی از اشتباه اسرائیلی هاست، می‌تواند باتلاق جدیدی برای صهیونیست‌ها بدل شود. چرا که با وسیع شدن دامنه نفوذ اسرائیل در منطقه خاورمیانه به خصوص در جنگ یمن، آن هم برای اسرائیلی که هنوز نتوانسته است به مدیریت داخلی در سرزمین های اشغالی دست پیدا کند و به همین دلیل عقبه بسیار ضعیفی خواهد داشت، نمی تواند کاری از پیش ببرد و تنها به افزایش هزینه برای صهیونیست ها منجر خواهد شد. خصوصا که این منطقه از نظر تاریخی و مردمی مخالف جدی صهیونیست‌ها هستند، آن هم در شرایطی که یقینا حمایت های جدی دوره دونالد ترامپ با هزینه های عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در دوره جو‌ بایدن کمرنگ تر خواهد شد.