جنگ با ایران، خودکشی سیاسی برای ترامپ خواهد بود

نویسنده: دکتر مهدی نوربخش، استاد روابط خارجی دانشگاه هریسبرگ

دیپلماسی ایرانی: در دوران کمپین‌های انتخاباتی در آمریکا، معمولا کاندیداها، خصوصا روسای جمهوری مستقر در کاخ‌سفید، به‌دنبال یک کار شگفت‌انگیز و غافلگیرانه می‌گردند تا به عنوان یک کارت (Wildcard) بتوانند در مقابل رقیب خود استفاده کنند و یا توجهات مردم را به‌ آنچه می‌خواهند، سوق دهند.

سوالات زیادی در مورد قابلیت ترامپ برای یک عمل غافلگیرانه و ایجاد یک "اکتبر سورپرایز "(October Surprise) برای استفاده تبلیغاتی در مقابل بایدن در این انتخابات مطرح شده؛ اما هیچ‌کدام از اعتبار ویژه‌ای برخوردار نیستند.

از نیمه سال گذشته، ترامپ فشارهای زیادی روی دولت اوکراین گذاشت تا یک پرونده جعلی روی فساد بایدن و پسر او، که عضو هیات امنای یک کمپانی انرژی در این کشور بود، ایجاد شود؛ اما این پرونده تشکیل نشد. نهادهای مختلف در اوکراین اعلام کردند که فسادی از این خانواده در اوکراین شکل نگرفته است تا در مورد آن پرونده‌ای ایجاد شود. پرونده این حرکت بسیار مرموز ترامپ در مقابل بایدن بسته شد.

ترامپ نتوانست با اعتبار بایدن در صحنه سیاست آمریکا بازی کند و به سراغ پدیده دیگری رفت مانند کم‌حافظه‌گی و یا خواب‌آلود بودن بایدن، که کرارا از آنها در کمپین‌های تبلیغاتی خود استفاده کرده است.

سازمان اف‌بی‌آی به‌تازگی در گزارشی تحقیقی ریشه این اتهام و برچسب را کشور روسیه دانسته است. روس‌ها در انتخابات سال۲۰۱۶ به نفع ترامپ وارد عمل شدند و در این انتخابات هم در این راستا تلاش‌های سختی از خود نشان داده‌اند که با عکس‌العمل سازمان‌های امنیتی آمریکا و همچنین رسانه‌هایی نظیر فیس‌بوک روبه رو شده‌اند.

ترامپ رابطه‌اش با دنیای بیرون خوب نیست و این اولین بار در تاریخ بعد از جنگ سرد است که رئیس‌جمهوری این کشور میزان محبوبیت خارجی‌اش بسیار پایین بوده و اعتبار جهانی ندارد. جنگ‌های تجاری ترامپ، مقابله او با نهادهای منطقه‌ای مانند اتحادیه اروپا و همچنین بین‌المللی، یکجانبه‌گرایی او در سیاست‌خارجی و خصوصا خروج او از برجام و اکنون متوسل شدن به مکانیزم ماشه و از سر گرفتن تحریم‌های بین‌المللی سازمان ملل متحد علیه ایران که اعتبار آمریکا و شورای امنیت سازمان ملل را به چالش کشیده؛ همه شرایط بسیار نامطلوبی را برای رئیس‌جمهور فعلی آمریکا فراهم آورده است.

در این جو بی‌اعتباری، چنانچه دولت ترامپ دست به هر عملی مثل جنگ خارج از مرزهای آمریکا بزند، با مقبولیت بین‌المللی روبه‌رو نخواهد شد و نمی‌تواند حمایت هیچ کشوری را در دنیا جلب کند.

در مورد شروع یک جنگ با کشور ما ایران هم بسیار بعید به‌نظر می‌رسد که ترامپ بتواند و یا بخواهد به چنین کاری دست بزند. ترامپ اگر تصمیمی در این رابطه بگیرد، با مخالفت اکثر مردم آمریکا، فرهیختگان سیاسی این کشور و بسیاری از ارتشی‌های این کشور روبه‌رو خواهد شد که خود یک خودکشی سیاسی برای اوست و هرگز نمی‌خواهد در این جهت تلاش کند و یا تصمیمی بگیرد.

در گذشته بعد از حادثه لبنان، دولت ریگان پیشنهاد یکی از نظامیان بلندپایه خود برای حمله به تاسیسات اقتصادی و نظامی ایران را رد کرده بود. کلینتون بعد از حمله به تاسیسات نیروی هوایی عربستان سعودی که انگشت‌های اتهام به‌سوی ایران نشانه رفته بود، نخواست که به ایران حمله نظامی شود. دولت بوش ایران را عضوی از محور شرارت (Axis of Evil) نام نهاد، اما خصوصا بعد از دخالت نظامی آمریکا در عراق و رودررویی با ایران در درون آن کشور، هرگز نخواست که به ایران حمله شود.

خیانتی که احمدی‌نژاد و حامیان او به کشور ما کردند، مشاهده شش قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل بود که او نه‌تنها این مصوبات را "کاغذپاره" می‌نامید که در سخنرانی‌های مختلف اعلام می‌کرد که "کار هسته‌ای به‌نظر ما تمام شده است." در مقابل این بی‌تفاوتی دولت احمدی‌نژاد، اوباما در زیر فشار کشورهای اروپایی، دشمنان ایران در منطقه و خصوصا الیت سیاسی محافظه‌کار آمریکا قرار گرفته بود تا یا به جنگی با ایران روی آورد و یا کشور ما را مجبور کند تا به مذاکره روی برنامه هسته‌ای خود تن دهد.

اگرچه ترامپ بعد از سرنگونی یک پهپاد ارتش آمریکا توسط ایران و حمله به تاسیسات نفتی آرامکو در عربستان سعودی، به ترور قاسم سلیمانی دست زد؛ اما هرگز به فکر حمله نظامی به کشور ما نبوده است. دو دولت اسرائیل و عربستان سعودی خواسته‌اند که ترامپ به تاسیسات هسته‌ای و یا اقتصادی و نظامی کشور ما حمله کند، اما نظامیان این کشور در دولت ترامپ با ایجاد چنین تنش‌هایی در منطقه با ایران مخالف بوده‌اند.

شاید بتوان گفت که دولت‌های مختلف و الیت سیاسی هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در آمریکا به این نتیجه رسیده‌اند که حمله نظامی به ایران فکر خوبی نیست. دولت اسرائیل به دنبال تجارب رودررویی نظامی خود با کشور ما در سوریه و بمباران پایگاه‌های نظامی ایران در این کشور، سخت به دنبال آن است تا دولت ترامپ را برای یک حمله نظامی به کشور ما تشویق کند؛ اما کمتر از دو ماه به انتخابات در این کشور مانده، ایجاد یک تنش نظامی بین ایران و آمریکا بسیار بعید به‌نظر می‌رسد. هر جنگی در درون خاورمیانه می‌تواند با یک فرمان شروع شود، اما معلوم نیست چند کشور را در بر خواهد گرفت و نهایتا چه زمانی و چگونه پایان می‌یابد.

آنچه برای دولت ترامپ در این مدت کوتاه پیش از انتخابات امکان‌پذیر است، توقف کشتی‌های نفتی ایران در آب‌های بین‌المللی بعد از اعلام یکجانبه اعمال مکانیزم ماشه و سوءاستفاده غیرقانونی از تحریم‌های سازمان‌ملل متحد است. برجام یک معاهده بین‌المللی است؛ به خاطر اینکه حمایت سازمان ملل متحد را پشت سر خود دارد.

آمریکا همچنین به دنبال آن است که تسهیلات اینستکس را محدود کند و به‌دنبال اعمال تحریم‌های ثانویه روی کمپانی‌هایی است که به‌هرشکل با ایران وارد مراودات محدود اقتصادی شده‌اند. در صورت توقف کشتی‌های نفتی ایران توسط آمریکا، باز معلوم نیست تنش‌های ایران با آمریکا وارد چه مرحله‌ای خواهد شد.

اگرچه ایران می‌تواند به کشتی‌های نفتی در منطقه خلیج‌فارس حمله کند و یا بخشی از آب‌های آن را مین‌گذاری کند، همانطور که در سال ۱۹۸۸ میلادی کرد، اما عکس‌العمل نظامی ایران خصوصا بعد از عادی‌سازی روابط بین امارات و بحرین با اسرائیل بسیار برای کشور خطرناک و هزینه‌ساز خواهد بود. اسرائیل اکنون می‌تواند از پایگاه‌های هوایی این دو کشور در مقابله با ایران و حمایت از ترامپ استفاده کند.

نتانیاهو و پوتین هر دو در تلاشند که ترامپ مجددا انتخاب شود و بایدن در این انتخابات شکست بخورد. نه‌تنها این دو دولت، که همه کشورهای دشمن ما در منطقه، سخت خواستار انتخاب مجدد ترامپ در آمریکا هستند. ایران همچنین نمی‌تواند از درون خاک عراق و یا لبنان عکس‌العملی به آمریکا و اسرائیل نشان دهد؛ به‌خاطر اینکه لبنان اکنون با یک بحران بزرگ روبه‌روست و عراق نمی‌خواهد و نمی‌گذارد که ایران از درون خاک این کشور به‌هرشکلی به آمریکا عکس‌العمل نظامی نشان دهد.

بدون شک اروپایی‌ها توقف کشتی‌های نفتی ایران را در آب‌های بین‌المللی محکوم می‌کنند، اما نمی‌توانند در مقابل آن عکس‌العملی بیش از آن از خود نشان دهند. دولت‌های چین و روسیه هم فقط به محکوم کردن آن خواهند پرداخت؛ بدون آنکه بتوانند کمک دیگری در این رابطه به کشور ما بکنند. چین و روسیه به‌دنبال یک درگیری نظامی با آمریکا آن‌هم بر سر ایران در هیچ جای دنیا نخواهند بود. لذا ایران هرگز نباید در این دوران حساس، هیچ شانسی به دولت ترامپ دهد تا زیر فشار اسراییل، نئوکان‌های آمریکایی و دشمنان منطقه‌ای ما دست به هرگونه تنشی با کشور ما بزند. 

ترامپ اعتقاد دارد که با ایجاد رابطه بین امارات و بحرین با اسرائیل اکتبر سوپرایز خود را به نمایش گذاشته است. اما ایجاد این رابطه در آمریکا فرق آنچنانی در بین مخالفین و حامیان ترامپ ایجاد نکرده است. آنهایی که پایگاه اجتماعی ترامپ در این انتخابات هستند که از گذشته می‌خواسته‌اند به او رای بدهند، برقراری این رابطه را دستاوردی برای او دانسته‌اند، بسیار خوشحال شده‌اند و برای رای دادن به او بیشتر تشویق می‌شوند؛ اما مخالفین ترامپ و خصوصا اکثریت در حزب دموکرات به‌خوبی می‌دانند که ایجاد این رابطه کمکی به فراهم‌آوری زمینه‌های صلح در خاورمیانه نکرده و برای فلسطینیان و احقاق حقوق انسانی آنها هیچ قدمی به جلو گذاشته نشده است.

آمریکا اکنون با بحران‌های بزرگی روبه‌روست. بحران‌های بیماری کرونا، اقتصادی و تبعیض‌نژادی اهم این بحران‌ها هستند. ترامپ در حال حاضر آمریکا را وارد یک تنش بزرگ و انتخاب یک قاضی در دادگاه عالی آمریکا می‌کند. هفته پیش، گینگزبرگ، قاضی پرسابقه و لیبرال دادگاه عالی امریکا از بیماری سرطان فوت کرد و جای دیگری در این دادگاه برای معرفی قاضی دیگری توسط ترامپ باز شد.

کمتر از یک سال به پایان دوره هشت ساله اوباما مانده بود و جمهوریخواهان که اکثریت را در سنای آمریکا داشتند به او اجازه ندادند که یک قاضی را برای جایگزینی در جای خالی این دادگاه معرفی کند. آنها این حق را از آن رئیس‌جمهوری جدید می‌دانستند. اکنون جمهوریخواهان منافقانه و کمتر از دو ماه به انتخابات این کشور مانده، این انتخاب را از آن ترامپ می‌دانند. دموکرات‌ها که اقلیت را در سنا دارند، از اکنون خود را برای یک کارزار با ترامپ برای این گزینش آماده می‌کنند. اگر جمهوریخواهان موفق شوند چنین قاضی، که حتما یک محافظه‌کار است، را بعد از معرفی ترامپ در سنا تایید کنند، تعداد بیشتری از مخالفین ترامپ را تشویق می‌کنند تا به صحنه سیاست آمریکا برای رای دادن بیایند و نتیجتا شانس او برای پیروزی کمتر از آنچه هست، خواهد شد.

اگرچه پایگاه اجتماعی ترامپ را این انتخاب بسیار خرسند خواهد کرد؛ اما بسیاری از مستقلین و کسانی که هنوز تصمیم نگرفته‌اند به چه کسی رای دهند، به دموکرات‌ها برای رای مخالف به ترامپ خواهند پیوست و به شکست او کمک خواهند کرد.

صحنه سیاست آمریکا و انتخابات پیش رو در این کشور با چالش‌های بزرگی روبه‌روست. کشور ما ‌باید از هر حرکتی که فرصتی برای ترامپ ایجاد می‌کند تا وارد تنشی با کشور ما شود، بپرهیزد. فراموش نکنیم؛ گروگان‌ها از سفارت آمریکا در ایران گرفته شدند و بی‌بصیرتی در حل سریع این بحران، اجازه داد تا ریگان در انتخابات این کشور پیروز و کارتر شکست بخورد. ریگان پایه‌گذار و حامی جنبش‌های محافظه‌کارانه راستگرا در دنیا شد. او رئیس‌جمهوری شد که نئوکان‌ها و محافظه‌کاران راستگرای امروز او را آموزگار فکری خود می‌دانند.