هدف باید آسایش افغان ها باشد

نویسنده: لوک کافی

دیپلماسی ایرانی: یک نماینده ویژه ایالات متحده و یک نماینده ارشد طالبان روز شنبه در دوحه، قطر، توافقی امضا کردن که هدف از آن قدم برداشتن در راه صلح افغانستان و فراهم آوردن امکان خروج نیروهای آمریکایی از این کشور است. هفت روزی که به مراسم امضای این توافق انجامید، خشونت توسط همه طرف ها در افغانستان به شدت کاهش یافت. اگرچه همچنان حملات جسته و گریخته ای بود، سطح کلی خشونت ها به طور قابل توجهی پایین آمد.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، پس از آنکه نتیجه گرفت سطح خشونت ها به اندازه کافی پایین آمده است، به مایک پومپئو، وزیر خارجه خود، برای پذیرش توافق که پس از بیش از ۱۸ سال از زمان حمله ایالات متحده به افغانستان در پی حمله تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ حاصل شده، چراغ سبز نشان داد. زمانی که زلمای خلیل زاد، نماینده ویژه ایالات متحده، و عبدالغنی برادر، مذاکره‌ کننده ارشد و یکی از موسسان طالبان، توافق را امضا کردند، پومپئو نیز در دوحه حضور داشت. وزرای خارجه ترکیه و پاکستان نیز در آن زمان در دوحه بودند.

امضای این توافق قدم اول در روند طولانی دستیابی به صلح به شمار می رود. مردم افغانستان که از سال ۱۹۷۹ به دلایل مختلف و به شیوه های مختلف درگیر جنگ بوده اند، اکنون حقیقتا صلح می خواهند. طالبان می داند که نمی تواند در میدان جنگ پیروز شود و ایالات متحده هم می‌خواهد که از تروریسم بین المللی در امان بماند.

توافق جامع بین ایالات متحده و طالبان حول سه محور اصلی تنظیم  شده است:

اول این که طالبان موافقت کرده نگذارد القاعده یا هر گروه تروریستی دیگری از خاک افغانستان استفاده کند. طالبان در این راستا با تضمین ها و ساز و کارهای مربوطه عملیاتی موافقت کرده است. با این حال، اطمینان در این زمینه به مرور زمان به دست می آید.

دوم اینکه ایالات متحده و متحدانش با یک چارچوب زمانی برای خارج کردن همه نیروها از افغانستان موافقت کرده اند. شمار نیروهای آمریکایی در افغانستان طی ۱۳۵ روز به ۸ هزار و ۶۰۰ نفر کاهش پیدا خواهد کرد که تقریبا با شمار نیروهای مستقر در افغانستان در زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ برابر است. در حال حاضر حدود ۱۳ هزار نیروی آمریکایی در افغانستان هستند. نیروهای بین‌المللی نیز حضور نظامی خود را در افغانستان کاهش خواهند داد.  آنگاه اگر ارزیابی‌ های ایالات متحده درباره تعهد طالبان به توافق مثبت باشد، باقی نیروهای آمریکایی و بین المللی در نه ماه و نیم بعد افغانستان را ترک خواهند کرد.

سوم اینکه گفتگوها در افغانستان بین دولت و طالبان باید از ۱۰ مارس آغاز شود. این، مهمترین شرط در توافق کنونی به شمار می رود.

هنوز سوالات بسیاری بی جواب مانده اند و شک و تردید هایی هم درباره شرایط کلی وجود دارد. اما در نهایت نفع همه افغان ها، چه آنهایی که از دولت در کابل حمایت می‌ کنند و چه آنهایی که خود را بخشی از طالبان می‌ دانند، در این است که اختلافات خود را حل کند. دولت افغانستان مدت‌ هاست که درگیر جنگ با شورشیان تحت رهبری طالبان است. تاریخ نشان داده که بیشتر شورش ها را می توان با راهکاری سیاسی حل و فصل کرد. در نهایت، هدف اصلی از هر کارزار مبارزه با شورش این است که امکان بیان شکایت سیاسی از طریق روندی سیاسی به جای متوسل شدن به خشونت را برای مخالفان فراهم آورد. هدف از مذاکرات داخلی در افغانستان نیز همین است. به جای توسل به زور، از گفت و گو استفاده شود.

اینکه می شود به طالبان اعتماد کرد یا خیر، بعدرتر مشخص می شود.

یک مساله کاملا مشخص است؛ مردم افغانستان چاره‌ ای غیر از اعتماد به طالبان ندارند. توافق بین طالبان و دولت در کابل، آخرین توافق بین دو گروهی است که سرنوشت و امکان موفقیت روند صلح را تعیین می کنند.

از سال ۲۰۰۱ تا کنون بیش از ۲۴۰۰ آمریکایی در افغانستان جان خود را از دست داده اند و ۲۰ هزار و ۵۰۰ نفر نیز زخمی شده اند. ایالات متحده باید به وضوح مشخص سازد که اگر طالبان در هر بخشی از توافق کم کاری کند، عواقب آن را خواهد کشید. ایالات متحده همچنین باید این مساله را برای طالبان و جامعه بین‌ المللی مشخص کند که دولت مشروع افغانستان را یک شریک مهم برای خود می داند و آن را رها نخواهد ساخت.

در ماه های آینده بالا و پایین های بسیاری وجود خواهد داشت، پیشرفت سریع حاصل نمی شود و ممکن است گاهی به نظر برسد که مذاکرات فرو خواهند پاشید یا هیچ نتیجه ای نخواهند داشت. مردم افغانستان در بیش از ۴۰ سال گذشته آسیب های بسیاری را از جنگ متحمل شده اند و برنامه صلح می تواند یک رویکرد واقع گرایانه، مسئولانه و منطقی باشد.

وینستون چرچیل جوان در سال ۱۸۹۷ زمانی که داشت با یک افسر ارتش بریتانیا بر سر مرز امروزی افغانستان-پاکستان بحث می کرد گفت: «هیچ اقدام کلی در سطح گسترده وجود ندارد؛ هیچ موفقیت مشهودی نیست؛ هیچ تسلیم مهمی صورت نمی گیرد؛ هیچ شانسی برای کودتا نیست؛ کار دشوار و طاقت فرساست و باید انجام شود. جنگ تنها یک اتفاق کوچک است. پیروزی را باید در نتیجه جستجو کرد.» برخی مسائل هرگز تغییر نمی کنند. آنچه درباره سال ۱۸۹۷ صدق می کرد، در سال ۲۰۲۰ نیز می‌ تواند درست باشد. شرایط ساده نخواهد بود و عقب نشینی هایی رخ خواهد داد و همانطور که چرچیل یادآوری کرده، کار سخت و طاقت فرساست.

تا زمانی که هدف ایمن بودن آمریکا و متحدانش از تروریسم باشد و تا زمانی که تصور شود که تحقق صلح برای افغان ها ممکن است، این روند ارزش تلاش کردن دارد.

منبع: آسیاتایمز / مترجم: طلا تسلیمی