نزدیک شدن بیش از پیش منافع ایران و روسیه

نویسنده: سرگی شاکاریانتس

دیپلماسی ایرانی: در حال حاضر، روسیه و ایران در زمینه افغانستان از منافع تقریبا برابری برخوردار هستند. در این زمینه می توان به دیدار مهم دبیران شورای امنیت و مشاوران امنیت ملی ایران، روسیه، چین، هند، افغانستان و ازبکستان در تهران اشاره کرد. این اجلاس در رابطه با امنیت در افغانستان بود. در این دیدار، سرلشکر مصطفی ایزدی در رابطه با رویدادهای اخیر و اعتراضات ماه گذشته علیه نرخ بنزین خاطر نشان کرد که روسیه، ترکیه، حزب الله و حشد الشعبی در رابطه با احتمال چنین اعتراضاتی هشدار داده بودند. به احتمال زیاد، روسیه از طریق شورای امنیت و ارتباطاتش با شورای عالی امنیت ملی ایران این هشدار را اعلام کرده بود. حتی، گفته می شود که در حال حاضر، پاتروشف و شمخانی به غیر از روابط کاری، با یکدیگر روابط بسیار دوستانه ای دارند.

به اعتقاد ایران و روسیه، افزایش تلاش های دو کشور در راستای تامین ثبات و امنیت در منطقه ضروری است و باید همکاری های راهبردی دو کشور در عرصه مبارزه با تروریسم افزایش یابد. روسیه به دنبال همکاری دو کشور در راستای تامین ثبات و امنیت در سوریه نیز هست. به اعتقاد روسیه، برای ممانعت از رشد مجدد فعالیت های تروریستی، ابتکار عمل های سیاسی در چارچوب روند آستانه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در چنین شرایطی، می توان گفت که کانال ارتباطی میان ساختارهای امنیتی روسیه و ایران بسیار ویژه است. حزب الله و حشد الشعبی نیز از کانال های خاص ارتباطی با متحدانشان (روسیه و ایران) برخوردار هستند.

به اعتقاد کریل سمنوف، مدیر مرکز مطالعات اسلامی و کارشناس شورای روسیه در امور بین الملل، «سخنان ایزدی از انگیزه سیاسی برخوردار است و هدف از آن، تحکیم روابط در داخل بلوک روسیه – ایران – ترکیه است». ایران با ترکیه نیز به دنبال تحکیم روابط است. این دو کشور به دنبال توسعه همکاری ها میان دو کشور در چارچوب روند آستانه هستند. روسیه به طور کامل، از این موضع ایران حمایت می کند. ایران و روسیه به دنبال توسعه همکاری ها در زمینه نظامی نیز هستند.

به گفته نیکلای پاتروشف، دبیر شورای امنیت روسیه، گروهک تروریستی داعش به تحکیم مواضع خود در افغانستان ادامه می دهد و میدان را برای حمله به کشورهای آسیای مرکزی و قزاقستان آماده می کند. وضعیت در افغانستان مانند سابق بی ثبات و وخیم است. تحکیم مواضع داعش بسیاری از کشورها را نگران کرده است. در افغانستان در حدود دوهزار و پانصد الی 4 هزار تندروی داعشی استقرار دارند. تلاش اصلی آنان در راستای تحکیم حضور خود در شمال افغانستان است تا میدان را برای حمله به آسیای مرکزی آماده کنند.

در حال حاضر، پایگاه های اصلی داعش در شرق افغانستان است که در آنجا، بیش از هزار و پانصد نفر از جهادیون اسلام گرای سنی متمایل به داعش متمرکز هستند و شبه نظامیان جدید به مستقر شدن در آنجا از سوریه و عراق و از طریق پاکستان ادامه می دهند. هدف نهائی آنان، تشکیل «خراسان بزرگ» متشکل از افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی است.

به اعتقاد روسیه و ایران، در پشت استقرار تروریست های داعش در افغانستان، امریکا ایستاده است. تروریست ها در افغانستان سالانه، در حدود 600 میلیون دلار درآمد دارند و یکی از درآمدهای اصلی آنان نیز در رابطه با قاچاق است. به اعتقاد پاتروشف، مذاکرات مستقیم میان دولت رسمی افغانستان و طالبان باید برای حل و فصل اوضاع کنونی در این کشور ادامه پیدا کند. روسیه و ایران در خصوص این مساله اقدامات خود را هماهنگ می کنند. مذاکرات تهران با طالبان نیز در راستای مساعدت در همکاری متقابل میان گروه های گوناگون افغانی و دولت افغانستان است.

مشارکت هفت کشور بانفوذ در گفت وگو پیرامون امنیت منطقه ای در تهران نشان داد که فشار حداکثری امریکا علیه ایران با مقابله فعال کشورهای منطقه همراه است و ایران هرگز در انزوا نخواهد بود. حضور خرابکارانه نیروهای خارجی نیز یکی از علل تشکیل تروریسم و افراط گرایی در خاورمیانه است. ایران هرگز، به طالبان کمک نظامی نکرده است.

شمخانی بروز هر گونه ناامنی در منطقه را خواسته و اراده کشورهای خارج از منطقه و به ویژه امریکا و اسرائیل دانست و تصریح کرد که هوشیاری مستمر و تداوم همکاری های جمعی منطقه ای می تواند، ضمن دفع اقدامات منفی دشمنان، تضمین کننده آرامش و ثبات باشد. دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با قدردانی از مواضع اصولی روسیه در قبال اقدامات غیر قانونی امریکا در قبال برجام و حمایت از فرایند کاهش تعهدات هسته ای ایران در برجام که به خاطر بی مسئولیتی امریکا و اروپاست، گفت که اگر مسیر عدم اجرای تعهدات از سوی اروپا ادامه یابد، ایران ناگزیر است، برای ایجاد موازنه در تعهدات، گام های بعدی را بردارد.

نیکلای پاتروشف تداوم اجلاس گفت وگوهای امنیتی و منطقه ای را که با ابتکار عمل ایران شکل گرفته، نشانگر احساس مسئولیت کشورهای منطقه برای همکاری در زمینه استقرار صلح و ثبات دانست. به گفته او، برای ممانعت از رشد مجدد تروریسم در سوریه، تداوم ابتکار عمل های سیاسی در چارچوب روند آستانه بسیار تعیین کننده است. به اعتقاد پاتروشف، برجام یک توافق بین المللی و لازم الاجرا است و استفاده ایران از حق قانونی خود در برجام و اجرای دقیق تعهدات از سوی دیگر شرکت کنندگان، ضرورتی غیر قابل اجتناب برای حفاظت از برجام بشمار می رود.

منبع: رگنیوم / تحریریه دیپلماسی ایرانی