چراغ سبز عربستان به مذاکرات صلح با ایران

نویسنده: رابرت باسلگو

دیپلماسی ایرانی: حملات ماه گذشته به تاسیسات نفتی آرامکو محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، را با مشکل مواجه ساخته است. اخیرا در مقاله ای آمده: «پادشاهی عربستان سعودی با یک مشکل مواجه است؛ شاهزاده محمد بن سلمان زمانی چهره جوان و نویدبخش جهان عرب به شمار می رفت. اما سیاست خارجی او در زمینه های مختلف دچار شکست شده و او در داخل کشور هم با زمزمه های نارضایتی مواجه است.»

خبرگزاری رویترز هم اخیرا مطلبی منتشر کرده و به نقل از یک منبع آگاه، یک مقام سعودی با ارتباطاتی در خاندان سلطنتی، نوشته: «نارضایتی های بسیاری درباره شیوه رهبری ولیعهد وجود دارد. بسیاری می پرسند که آنها چطور نتوانستند حملات را رهگیری و خنثی کنند؟» این شخص در ادامه می افزاید که بسیاری در جمع نخبگان سعودی می گویند «هیچ اعتمادی» به ولیعهد ندارند. چهار منبع دیگر و برخی از مقامات ارشد سعودی نیز اظهارات مشابهی بیان و درباره ولیعهد اظهار بی اعتمادی کرده اند.

تریتا پارسی، معاون اجرایی  موسسه کوئینسی برای حکومت‌ داری مسئولانه، گفت: «بسیاری از سعودی هایی که با آنها گفت و گو کرده ام، احتمال دست داشتن عناصری در داخل دولت عربستان در تحولات اخیر با هدف شرمنده سازی محمد بن سلمان را مطرح کرده اند، چرا که تصور می کنند او عربستان را در وضعیت دشواری گرفتار کرده است. اگر یکی از شهروندان سعودی باشید و به آینده کشور خود اهمیت دهید، چندان جای تعجب ندارد که محمد بن سلمان را یکی از اولین موانع پیش روی خود ببینید.» تریتا پارسی در ادامه افزود: «موضع گیری نظامی ایالات متحده در منطقه مهار شده تر است و نشان می دهد که تصمیم ندارد جنگ های متحدانش را به جای آنها بجنگد و همین مساله سبب شده این متحدان ابزار دیپلماسی را از نو کشف کنند. این گزینه همواره برای عربستان وجود داشته است، اما سعودی ها تا زمانی که فکر می کردند می توانند ایالات متحده را به جنگیدن به جای خود ترغیب کنند، هیچ علاقه ای به دیپلماسی نشان نمی دادند.»

محمد بن سلمان در مصاحبه ای با برنامه 60 دقیقه «سی بی اس» گفت که «یک راه حل سیاسی و صلح آمیز» خیلی بهتر از «یک راه حل نظامی» است و از ایران خواست که به حمایت های خود از حوثی ها پایان دهد.

در همین حال، گزارش ها از آتش بس موقت در یمن حکایت داشتند. حوثی ها به طور یکجانبه اعلام کردند: «یک دیپلمات یمنی که با طرف های مختلف در درگیری در ارتباط است گفته که مباحثات جدی درباره مدت زمان و محدوده آتش بس و اینکه آیا پایتخت را نیز شامل خواهد شد یا خیر، در جریان است. او در ادامه گفته که این مباحثات با میانجی گری کشورهای غربی آغاز شده اند و این اقدام می تواند اولین قدم به سمت آتش بس سراسری یا توقف کامل حملات هوایی توسط ائتلاف تحت رهبری سعودی باشد.»

یک سخنگوی دولت ایران هم اعلام کرده که عربستان سعودی از طریق «رهبران برخی کشورها» به حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، پیام هایی ارسال کرده است. میدل ایست آی هم افشا کرد: «عربستان سعودی به عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق، چراغ سبز برای ترتیب دادن دیداری با ایران به عنوان نخستین گام در جهت کاهش تنش ها در منطقه، را نشان داده است... عادل عبدالمهدی در حال میانجی گری میان رهبران در ریاض و تهران است و پیشتر شرایط هر یک از طرفین برای مذاکره را به اطلاع دیگری رسانده. شروط عربستان برای این دیدار این است که ایران نقش خود را در یمن و سوریه به حداقل برساند و از حمایت از گروه های مسلح مانند حوثی ها دست بکشد. سعودی ها همچنین از دولت سوریه می خواهند که مشکلات خود را با گروه های مخالف حل و قانون اساسی جدیدی برای این کشور تدوین کند که همه طرفین بر سر آن توافق داشته باشند. علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران، به الجزیره گفته که کشورش از تمایل آشکار ولیعهد سعودی به گفت و گو استقبال می کند.»

خلاصه اینکه، بر فرض صحت گزارش های منتشر شده به نظر می رسد حمله به تاسیسات نفتی عربستان سعودی توسط گروه های تحت حمایت ایران به طور موفقیت آمیزی محمد بن سلمان را به سمت میز مذاکره سوق داده است. این مساله حتی می تواند عدم دیدار دونالد ترامپ و حسن روحانی، روسای جمهوری ایالات متحده و ایران، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد را توضیح دهد: ظاهرا محمد بن سلمان در میان روند اتخاذ اقدامات دیپلماتیک برای حل تنش های خاورمیانه بوده است.

صرف نظر از هر دلیل احتمالی، اگر عربستان و ایران نهایتا بتوانند در انتهای مسیر پیشنهادی سعودی ها به توافق دست یابند، آنگاه شرایط برای حل دشمنی های ایالات متحده و ایران نیز فراهم و به لغو تحریم ها منجر خواهد شد. اگر تحریم های اعمالی بر صادرات نفت ایران برداشته شود، بازار جهانی نفت بلافاصله با تامین مازاد مواجه خواهد شد و اگر تولیدکنندگان اوپک نتوانند تدبیری بیندیشند و تولیدات خود را کاهش دهند، قیمت نفت به شدت سقوط خواهد کرد.

منبع: سیکینگ آلفا / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34