آسیب پذیری زیرساخت های سعودی در برابر تهدید احتمالی ایران (بخش دوم و پایانی)

دیپلماسی ایرانی: نگرانی عمده از این است که ایران در واکنش به تحریم های ایالات متحده بر صادرات نفتی خود، تصمیم بگیرد به حملاتی مشابه حملات هفته گذشته به تاسیسات نفتی سعودی مبادرت ورزد. اگرچه احتمال هدف گرفته شدن تاسیسات آب شیرین یا دیگر اهداف صنعتی یا حتی فرودگاه ها هم وجود دارد.

زیرساخت های مهم در عربستان سعودی

حملات به تاسیسات مرکزی پالایش نفتی، پایانه های صادراتی و پالایشگاه های عربستان می تواند بیشترین آسیب را به تولیدات نفت این کشور وارد آورد. عبقیق و خوریس دو تاسیسات مهم پالایش نفت سعودی به دلیل اهمیتشان در بخش نفت مورد حمله قرار گرفتند. نفت خام تولیدی عربستان به طور معمول از تاسیسات جداسازی گاز و نفت و سپس تاسیسات پالایشی مرکزی عبور می کند. در برج های تثبیت کننده نفت خام در این تاسیسات گاز فرار سولفید هیدروژن قبل از ارسال محصول به پایانه های نفتی برای صادرات، از آن جداسازی می شود.

در میان همه تاسیسات پالایش نفت عربستان سعودی، عبقیق و خوریس مهمترین آنها به شمار می رفتند. به گفته یک مقام سعودی، تا پیش از حمله تاسیسات عبقیق روزانه 4.9 میلیون بشکه نفت خام را که از میدان های نفتی کوچک تر می رسید، پالایش می کرد و اکنون ظرفیت پالایش آن به دو میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. ظرفیت پالایش تاسیسات خوریس هم پیش از حمله 800 هزار بشکه در روز بود. ریاض امیدوار است که بتواند بیشتر ظرفیت تولید خود را تا اواخر ماه جاری میلادی به صورت اینترنتی بفروشد و همه فروش ظرفیت تولیدی را تا پایان ماه نوامبر به پایان رسانده باشد. صرف نظر از این که عربستان به این اهداف می رسد یا نه، دست کم 5 ستون تثبیت کننده در عبقیق را در دست ساخت دارد و یک سری تعمیرات هم در خوریس در حال انجام است که باید تا پایان نوامبر به پایان برسد. دست کم تا زمانی که تعمیرات به پایان نرسند، عربستان در صورت یک حمله دیگر به یکی از تاسیسات پالایشی خود در تولید مازاد به یک مشکل جدی بر خواهد خورد.

بیشتر تاسیسات اصلی پالایشی عربستان سعودی به خلیج فارس نزدیک هستند و اساسا در میدان های دریایی این کشور واقع شده اند. موقعیت قرارگیری این تاسیسات آنها را در برابر حملات احتمالی موشک ها و هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی آسیب پذیرتر می کند. پالایشگاه صفانیه در خلیج فارس مسئولیت تصفیه نفت تولیدی در میدان نفتی فراساحلی صفانیه را دارد که با ظرفیت تولید 1.3 میلیون بشکه در روز بزرگ ترین میدان نفتی جهان به شمار می رود. تاسیسات مانیفا هم نفت تولیدی در میدان نفتی فراساحلی مانیفا را پالایش می کند که ظرفیت تولید آن 900 هزار بشکه در روز است. عربستان پالایشگاه های بسیار دیگری با ظرفیت تولیدهای متنوع دارد، اما تنها پالایشگاه صفانیه است که از نظر اهمیت به پالایشگاه های عبقیق و خوریس می رسد و علت این مساله هم ظرفیت تولید پالایشگاه است.

پایانه های بارگیری یکی دیگر از انواع تاسیسات نفتی هستند که احتمال هدف گرفته شدن آنها در تلاش ها برای تاثیرگذاری بر تولیدات نفتی عربستان وجود دارد. مهمترین پایانه صادراتی عربستان و احتمالا وسوسه انگیزترین هدف برای حمله احتمالی ایران، پایانه های راس تنوره و راس الجعیما در شهر بندری راس تنوره هستند که به ترتیب ظرفیت صادرات 3.4 و 3.1 میلیون بشکه در روز را دارند. یک پایانه صادراتی مهم دیگر عربستان سعودی، پایانه واقع در انتهای خط لوله شرق به غرب در یانبو در دریای سرخ است. این خط لوله که مهمترین خط لوله عربستان به شمار می رود قابلیت جا به جایی 5 میلیون بشکه نفت خام در روز از شرق عربستان برای صادرات در یانبو و سایر بنادر کوچکتر در دریای سرخ را دارد. این پایانه اوایل سال جاری یک مرتبه هدف حمله قرار گرفت.

اگر ایران تصمیم بگیرد که اهداف خود را در فضایی گسترده تر از تاسیسات دم دستی نفتی و گازی عربستان سعودی انتخاب کند، آنگاه پالایشگاه ها و کارخانجات پتروشیمی واقع در محدوده دریای سرخ به هدف تبدیل خواهند شد. 

اگرچه احتمال حمله به اهدافی در خارج از بخش نفت، گاز و پتروشیمی عربستان سعودی بسیار کم است، اما ایران امکان حمله به بنادر اصلیاز جمله بندر شاه عبدالعزیز در دمام و بندر صنعتی ملک فهد در جوبیل را نیز دارد. ایران در صورتی که قصد حمله به عربستان را داشته باشد، همچنین می تواند تاسیسات آب شیرین سودی را هدف بگیرد. عربستان جمعا 31 تاسیسات آب شیرین دارد که تقریبا نیمی از آب آشامیدنی این کشور را تامین می کنند. از جمله اهداف بالقوه می تواند بزرگترین تاسیسات آب شیرین در جهان واقع در راس الخیر در دریای سرخ باشد که روزانه بیش از 1 میلیون متر مکعب آب تصفیه می کند.

فرودگاه های سعودی نیز می توانند از دیگر اهداف بالقوه ایران باشند، اما چنین اهدافی خطر تلفات غیرنظامی و خارجی را افزایش می دهند. این مخاطرات حوثی ها که متحد ایران در یمن به شمار می روند را از حمله به این اهداف اینچنینی از جمله فرودگاه های واقع در جنوب غربی عربستان باز نداشته است، اما ایران تا کنون در حمله به اهدافی که می توانسته تلفات جانی داشته باشد، مشارکت نکرده است.

منبع: استرتفور / مترجم: طلا تسلیمی