کاهش بخت دیدار ترامپ و روحانی در پی حمله به عربستان

نویسنده: پاتریک وینتور

دیپلماسی ایرانی: مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، ادعا کرده که ایران مسئول حمله اخیر به میادین نفتی عربستان سعودی بوده است. اگرچه این ادعا هیچ دلیل و مدرک مستدلی ندارد، اما احتمال دیدار دونالد ترامپ با مقامات ایران در آینده نزدیک را کاهش داده است. این اتفاق همچنین بر تلاش ها برای پیشبرد مذاکرات صلح با حوثی ها در عمان تاثیر منفی داشت.

سناتور لیندزی گراهام که یکی از حامیان اصلی سیاست خارجی ترامپ در مجلس سنا به شمار می رود، آشکارا از خارج شدن مذاکرات با ایران از دستورکار دولت سخن گفت و ادعا کرد: «نظام ایران هیچ علاقه ای به صلح ندارد. آنها به دنبال سلاح هسته ای و سلطه در منطقه هستند.» فعلا اروپایی ها از مقصر دانستن کشور یا گروه خاصی در رابطه با این حمله خودداری کرده اند. بریتانیا در بیانیه خود حمله را محکوم کرد، اما ایران را در آن مقصر ندانست و تنها از حوثی ها خواست که از اقدامات تحریک آمیز خودداری کنند.

حوثی ها که به شدت مشتاق پذیرفتن مسئولیت چنین حملاتی در قلب امپراتوری نفتی عربستان هستند، با اصرار می گویند که هواپیمای بدون سرنشین به دستور نیروهای آنها تیراندازی کرده است. حوثی ها طی یک سال گذشته چندین حمله شدید انجام داده اند که از نظر شدت خرابی های به بار آمده با یکدیگر تفاوت داشتند؛ آماده سازی و اجرای این حملات اساسا با خود حوثی ها بوده و آنها هیچ کمکی از ایران دریافت نکرده اند. حوثی ها می گویند تنها کمکی که در این زمینه داشتند، اطلاعاتی بوده که از داخل عربستان به آنها داده شده است. 

ایران به نوبه خود اتهامات مطرح شده از سوی پومپئو را رد و آنها را دروغ و فریب توصیف کرده است.

با این حال، وزارت امور خارجه ایالات متحده در تلاش برای توجیه و دفاع از حمله 4 ساله عربستان سعودی علیه حوثی ها در یمن، به طور فزاینده سعی دارد که این نیروهای محلی را به عنوان گروه ایجاد شده توسط ایران و وابسته به اطلاعات، فناوری و مشاوره این کشور نشان دهد. برایان هوک، نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران، اخیرا در مقاله ای در وال استریت ژورنال مدعی شد که ایران در تلاش است تا یمن را به لبنان دیگری تبدیل کند؛ کشوری که نیروهای شبه نظامی در آن از تهران دستور می گیرند و مطابق خواسته آن عمل می کنند.

اما حقیقت احتمالا با همه این ادعاها و اتهامات متفاوت است. در ماه مه هم حمله ای به ایستگاه خط لوله نفتی سعودی صورت گرفته بود که مقامات عربستان ابتدا حوثی ها و ایران را مسئول آن دانستند؛ اما بعدتر مقامات آمریکایی گفتند که این حمله توسط گروه های شبه نظامی متحد با ایران در عراق صورت گرفته است. این احتمال وجود دارد که باز هم آمریکا همان گروه های تحت حمایت ایران را در حمله اخیر مقصر بخواند و البته طبیعتا عراق چنین ادعایی را رد خواهد کرد. کویتی ها مدعی شده اند که هواپیمای بدون سرنشینی را در حال گذر از حریم هوایی خود دیده اند که این مساله احتمال انجام حمله از خاک عراق را افزایش می دهد.

به هر حال، نکته این است که از این حمله به عنوان توجیهی برای تاکید بر ادعای ایالات متحده استفاده خواهد شد مبنی بر اینکه هر گونه مذاکرات صلح آتی با ایران باید تدابیری برای محدود سازی و تحت کنترل درآوردن گروه های شبه نظامی فعال در سوریه، یمن، لبنان و عراق را نیز در بر بگیرد. اما چنین امری به شدت دشوار خواهد بود چرا که هیچ یک از این گروه های شبه نظامی خود را وابسته به ایران نمی دانند و لزوما گوش به فرمان تهران نیستند.

این حمله همچنین سوالات جدیدی را درباره آسیب پذیری زیرساخت های غیرنظامی و نظامی عربستان در برابر حملات هواپیماهای بدون سرنشین ایجاد می کند. تا کنون ده ها حمله به فرودگاه های عربستان سعودی، تاسیسات آب شیرین و زیرساخت های نفتی این کشور صورت گرفته است. موشک هایی که احتمالا توسط حوثی ها شلیک شده اند، گاهی چندین مرتبه در هفته از مرز یمن به سمت اهدافی در عربستان شلیک می شوند. بیشتر این حملات رهگیری و خنثی می شوند، اما عبور یک یا دو موشک از مرز کافی است تا آسیبی شدید به بار آورد.

سازمان ملل در گزارش های خود به این مساله که فناوری پهپادها توسط ایرانی ها فراهم شده اشاره ای نکرده، اما به طور ضمنی اعلام کرده است که ایران می تواند برای ممانعت از دسترسی به این فناوری اقدامات جدی تری انجام دهد.

حمله اخیر همچنین اختلافات در ائتلاف علیه حوثی ها به ویژه بین عربستان سعودی و امارات متحده عربی را بیش از پیش آشکار ساخت. امارات دو ماه پیش اعلام کرد که در حال عقب نشینی از جنگ 4 ساله است. از آن زمان، یک جنبش جدایی طلب تحت حمایت امارات متحده عربی موسوم به شورای انتقالی جنوبی قدرت را در عدن به دست گرفته و عبدربه منصور هادی را که تحت حمایت سعودی هاست، از بازپس گرفتن کنترل در یمن دورتر کرده است. هفته های آتی مشخص خواهد شد که سعودی ها از ادامه جنگ در یمن دست خواهند کشید یا به رغم تهدیدهای روزافزون برای صنعت نفت عربستان همچنان به حملات علیه حوثی ها ادامه خواهند داد.

منبع: ایندیپندنت / مترجم: طلا تسلیمی