چرا روسیه به حملات سایبری آمریکا علیه ایران نمی پردازد؟

نویسنده: پاول جی. سندرز

دیپلماسی ایرانی: به رغم مشارکت روسیه با ایران و انتقادهای متداول آن از سیاست های آمریکا در قبال ایران، واکنش مسکو به گزارش های اخیر مبنی بر حملات سایبری واشنگتن به «سیستم های رایانه ای کنترل پرتاب های موشک های ایرانی» بسیار عجیب بوده: کرملین عملا هیچ واکنشی به این مساله نشان نداده است.

مقامات روسی گزارش ها درباره تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا به حمله نظامی به ایران و سپس لغو این حمله را آشکارا مورد توجه قرار دادند. سرگئی ریابکُف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، روز بعد از انتشار این خبر شرایط پیرامون ایران را وضعیت «در آستانه جنگ» توصیف کرد؛ با این حال، ریابکف نه در جریان این اظهارنظرها و نه بعدتر به گزارش ها درباره حملات سایبری ایالات متحده به ایران نپرداخت. سایر مقامات روس هم به این مساله هیچ اشاره ای نکردند.

مساله جالب تر اینکه رسانه های داخلی روسیه هیچ گزارشی را درباره حملات سایبری که 22 ژوئن توسط روزنامه نیویورک تایمز افشا شد، منتشر نکردند. تنها رسانه روسی که به این حملات پرداخت، وب سایت خارجی زبان «اسپوتنیک نیوز» بود که گزارش هایی درباره حملات سایبری همزمان ایالات متحده به سازمان های اطلاعاتی ایران و هم درباره واکنش ایران مبنی بر اینکه این حملات موفقیت آمیز نبودند، منتشر کرد. 

سوال این است که چرا مسکو از مباحثات داخلی درباره حملات سایبری واشنگتن علیه تهران خودداری کرده است؟ دولت و ارتش روسیه حملات سایبری احتمالی را اساسا تهدیدآمیز می دانند، به ویژه اگر این حملات روی سیستم های کلیدی نظامی تاثیر بگذارد. در دکترین نظامی روسیه حملاتی که «مانع از عملکرد سیستم های دولتداری و فرماندهی نظامی و کنترل روسیه» شود، یکی از «اصلی ترین تهدیدهای نظامی» برای این کشور تعریف شده است. اما مهم ترین مساله این است که در روابط استراتژیک آمریکا و روسیه، حمله سایبری به فرماندهی و کنترل نظامی می تواند مقدمه ای برای پیشدستی در حمله هسته ای در نظر گرفته شود که توانایی طرف مقابل را در دفاع کاهش می دهد یا به کلی از بین می برد. از این رو، مسکو و دیگران خطر حملات سایبری موفقیت آمیز روی این سیستم ها را تضعیف بازدارندگی و ثبات استراتژیک در بین کشورهای مجهز به تسلیحات هسته ای می دانند. اوگنی بوژنسکی، ژنرال بازنشسته ارتش روسیه و یکی از مذاکره کنندگان ارشد این کشور در رابطه با مسائل امنیت بین المللی، گفت که مقامات نظامی روسیه «فضای سایبری» را یکی از اجزای اساسی در «ثبات استراتژیک» می دانند. به علاوه، ایران از سامانه های دفاع موشکی روسی از جمله سامانه موشکی اس300 استفاده می کند. در گزارش های منتشر شده درباره حملات سایبری ایالات متحده مشخص نشده که آیا سامانه های روسی نیز هدف گرفته شده اند یا خیر. 

بوژنسکی درباره اینکه حملات سایبری آمریکا سامانه موشکی اس300 روسیه را از کار انداخته باشد، ابراز تردید کرد و گفت: «اگر آمریکا واقعا توانسته باشد پدافند هوایی ایران را خاموش کند، منظورم این است که کنترل سیستم دفاع هوایی ایران از جمله اس300 را به دست گرفته باشد، باید به آن تبریک گفت. اما خوب، من شک دارم که چنین اتفاقی رخ داده باشد.» بوژنسکی در ادامه تاکید کرد که اگر آمریکا اس300 را هدف می گرفت، روسیه حتما از این مساله آگاه می شد: «خدمات ویژه ما وضعیت را از نزدیک تحت نظر دارد و صرف نظر از پاسخ ایرانی ها به گزارش منتشر شده یا به اشتراک گذاری اطلاعات، یقین دارم که اگر چنین اتفاقی واقعا رخ داده باشد، خدمات ویژه روسیه از چند و چون آن و اینکه ایالات متحده موفق شده یا نشده، آگاه است.»

به هر حال هر اتفاقی که افتاد باشد، استفاده ایران از سامانه موشکی اس300 روسیه گزارش ها درباره حملات سایبری ایالات متحده را در داخل روسیه از نظر سیاسی به موضوعی به شدت حساس تبدیل می کند. اگر این مساله مورد توجه رسانه های داخلی روسیه قرار بگیرد، ناگزیر سوالاتی مطرح خواهد شد مبنی بر اینکه آیا نیروهای آمریکایی موفق شده اند اس300 ایران را از کار بیندازند و آیا می توانند همین کار را با سایر سامانه های دفاع موشکی که در حال حاضر توسط ارتش روسیه به کار گرفته شده اند، انجام دهند یا خیر.

پرداختن به این مسائل در داخل روسیه نه تنها سوالاتی را درباره آسیب پذیری این کشور در برابر حمله احتمالی ایالات متحده ایجاد می کند و توانایی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، در دفاع از کشورش و همچنین توانایی هایش به عنوان رهبری قابل را زیر سوال می برد، بلکه به وجهه روسیه به عنوان یک نیروی موفق، مدرن و تاثیرگذار نظانی در منطقه که پس از 5 سال جنگ در سوریه به دست آمده، خدشه وارد می کند و به تلاش های روسیه در بازاریابی بین المللی برای سیستم های دفاع موشکی اش آسیب می رساند. بوژنسکی گفت که احساسش این است که دولت روسیه چندان تمایلی به پرداختن به این مسائل و جلب توجه عمومی به موارد اینچنینی ندارد چرا که اینها بی شک سوالاتی را درباره توانایی ایالات متحده در هدف گرفتن روسیه با حملات سایبری مشابه، ایجاد خواهند کرد.

تلاش های اسپوتنیک برای اعلام اینکه ایران توانسته حملات سایبری ایالات متحده را دفع کنی نیز با این تحلیل سازگاری دارد. مطالب منتشر شده در این سایت احتمالا نمایانگر تلاش ها برای محدود کردن پیامدهای بین المللی حمله سایبری احتمالا موفق ایالات متحده به سامانه های موشکی روسی در ایران و در عین حال، جلوگیری از مباحثات داخلی درباره این موضوع هستند. نیت مسکو هر چه باشد، سکوت مشکوک و خودداری آن از واکنش به گزارش های حملات سایبری مستلزم بررسی دقیق تر است.

منبع: المانیتور / مترجم: طلا تسلیمی