ترامپ هنوز هم به دنبال مذاکره با ایران است؟

نویسنده: متیو پتی

دیپلماسی ایرانی: رئیس جمهوری دونالد ترامپ می گوید که می خواهد با تهران گفت و گو کند، اما عناصر شیطانی در دولت او با اعمال تحریم علیه محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، یک راه دیگر را هم به روی مذاکره بستند. در همین حال ، سناتور لیندسی گراهام در سیاست گذاری دولت در قبال ایران برای خود نقشی دست و پا و به عنوان مدعی بالقوه سمت مایک پومپئو، وزیر خارجه، ظاهر شده است.

تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوینسی، درباره تحریم ظریف گفت: «این یک اقدام کاملا پوچ است. مثل این است که کسی به دنبال قهرمانی در جام جهانی باشد و برای اثبات این ادعا، پاهای خود را ببرد و فیفا را تحریم کند.»

استیو منوچین، وزیر خزانه داری ایالات متحده، ظریف را از تجارت در آمریکا و با آمریکایی ها منع و در این رابطه، به دستورالعمل اجرایی 13876 امضا شده توسط ترامپ در 24 ژوئن اشاره کرده مبنی بر اینکه «دسترسی هر کسی از سوی رهبر معظم ایران به عنوان یک مقام وزارت خارجه ایران یا رئیس این وزارت خانه منصوب شده باشد» از اقتصاد ایالات متحده قطع می شود. وزارت خزانه داری آمریکا همچنین ادعا کرده که وزیر امور خارجه با یکی از «شرورترین نهادهای دولت ایران» یعنی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در رابطه است. دولت ترامپ در ماه آوریل سال جاری میلادی سپاه پاسداران را «یک گروه تروریستی خارجی» خواند. به گفته باربارا اسلاوین، مدیر پروژه آینده ایران در شورای آتلانتیک، این اولین مرتبه بود که ایالات متحده نیروی نظامی یک کشور دیگر را تحریم کرد. وزارت خارجه آمریکا در بیانیه خود اعلام کرد: «وزارت امور خارجه ایران بازوی دیپلماتیک جمهوری اسلامی نیست، بلکه وسیله ای برای پیشبرد بسیاری از سیاست های بی ثبات کننده مقام معظم رهبری این کشور است.»

سینا طوسی از پژوهشگران شورای ملی ایرانی آمریکایی معتقد است که توجیه وزارت خزانه داری ایالات متحده در ذات متناقض است. وزارت خزانه داری تحریم ها را اعمال کرده چون ظریف به آیت الله خامنه ای نزدیک بوده، اما در عین حال ادعا می کند که تصمیم ترامپ به این دلیل بوده که چون ظریف تصمیم گیرنده نیست، آمریکایی ها نمی خواهند با او مذاکره کنند. اسلاوین گفت: «اگر ما به دنبال یک توافق جدید با ایران باشیم، چه کسی قرار است مذاکرات را از سمت آنها رهبری کند؟ همانطوری که آنها نمی توانند مذاکره کننده ارشد ما را انتخاب کنند، ما هم نمی توانیم مذاکره کننده ارشد ایران را انتخاب کنیم. کل ماجرا هر گونه احتمال و امکان دیپلماسی را از بین می برد و احتمالا هدف آنهایی که این تحریم ها را پیشنهاد داده اند نیز همان بوده است؛ آنها نمی خواستند توافق جدیدی بین ایالات متحده و ایران حاصل شود.»

ظریف در پاسخ به منوچین گفت که تحریم ها هیچ تاثیری بر او یا خانواده اش ندارند چون هیچ املاک و منافعی در خارج از کشور ندارد. او همچنین در توئیتی نوشت: «از شما ممنونم که مرا چنین تهدید بزرگی برای برنامه خود می دانید.» حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، هم گفت: «کشوری که خود را قدرتمند و یک ابر قدرت می داند، از مصاحبه های وزیر خارجه ما می ترسد.» عباس علی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان (نهادی که بر روابط بین دولت منتخب ایران و مقام معظم رهبری نظارت دارد)، هم گفت «آمریکا نه فقط از موشک های ایران، که از سخنان آن نیز هراس دارد. تحریم محمد جواد ظریف به این معناست که به اصطلاح آزادی بیان در آمریکا دروغی بیش نیست.»

محسن زرکش، وکیل تحریم ها در شرکت «پرایس بنوویتس» این مساله را مطرح کرده که اعضای دولت ترامپ احتمالا از استفاده «تحریک آمیز» ظریف از توییتر انگلیسی و سفر اخیر او به سازمان ملل متحد و مصاحبه هایش با رسانه های مختلف خشمگین بوده باشند. او در ادامه هشدار داد اکنون ایالات متحده می تواند مصاحبه با ظریف یا استفاده او از رسانه اجتماعی همانند توئیتر را غیرقانونی بداند: «اگر من یک رسانه در ایالات متحده بودم، قطعا راهنمایی دقیق در این زمینه را خواستار می شدم.» توییتر درخواست برای اظهار نظر درباره حساب کاربری ظریف را «به دلایل حفظ حریم خصوصی و امنیتی» رد کرد.

سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده در رابطه با توانایی ظریف در شرکت در جلسات سازمان ملل متحد اعلام کرد که این کشور همچنان به تعهدات خود طبق توافقنامه سازمان ملل پایبند خواهد بود و افراد واجد شرایط برای انجام وظایف رسمی در سازمان ملل متحد در هنگام انجام وظایف خود و در هنگام سفر به سازمان ملل متحد از دستگیری مصون هستند. اما به گفته اسلاوین، در صورت سفر ظریف ایالات متحده می تواند شرایط را برای او بسیار سخت یا حتی تحقیر آمیز کند. او برای نمونه به تاخیر در تایید روادید ظریف پیش از سفر 2 هفته پیش او و خودداری مقامات فرودگاهی آلمان از تامین سوخت جت ظریف اشاره کرد. هری رم، تحلیلگر سیاست گذاری های ایران و اسرائیل در گروه یوروآسیا نوشت: «جنگ طلبان در دولت احتمالا تحریم های اخیر را به عنوان تلاش دیگری برای محدود کردن ترامپ که در فکر مذاکره با ایران بوده، مطرح کرده اند.»

در همین حال، به نظر می رسد که دولت ترامپ در حال چرخش به سمت جنگ طلبان است. طبق گزارش ها، گراهام در حال گفت و گو با مقامات ارشد دولت ترامپ بوده است. این سناتور جمهوری خواه توافقنامه ای را پیشنهاد داده که در آن کشورهای خاورمیانه می توانند نیروگاه های هسته ای داشته باشند، اما ایالات متحده باید کنترل غنی سازی را در دست داشته باشد. گراهام در مصاحبه ای گفت: «این مساله برای کل منطقه منطقی است. به غیر از اسرائیل. من درباره اسرائیل صحبت نمی کنم. آنها در رده بندی مخصوص خود هستند.» اسرائیل نظات بین المللی بر برنامه هسته ای خود را نپذیرفته و مقامات ایالات متحده بر این عقیده اند که تسلیحات هسته ای خود را پنهان کرده است. کارشناسان بر این باورند که توافق پیشنهادی گراهام که به معنای نظارت بر سیاست انرژی ایران است و در عین حال امکان گسترش زرادخانه دشمن قسم خورده آن را فراهم می آورد، به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست و بیشتر می تواند پیشنهادی از سوی جنگ طلبان باشد برای اینکه ایران را به رد مذاکرات وادار کند.

تریتا پارسی در این زمینه با اشاره به پومپئو و بولتون گفت: «آنها احتمالا به این نتیجه رسیده اند که شرایط برای وجهه آنها خوب نیست و از این رو، ادعا می کنند که خواهان دیپلماسی هستند؛ اما هیچ پیشنهادی نمی دهند که جدی باشد. آنها به کسی مانند لیندزی گراهام احتیاج دارند چون می توانند کاملا اطمینان داشته باشند که هر پیشنهادی که می دهد، آنقدر غیر قابل پذیرش خواهد بود که هیچ جای نگرانی درباره تحقق دیپلماسی وجود نخواهد داشت. آنها خواهان یک گزینه دیپلماتیک غیرکارآمد هستند که از سوی پومپئو یا بولتون پیشنهاد داده نشده باشد. این ایده که لیندزی گراهام بخواهد دیپلماسی را پیش ببرد خنده دار است. او فردی است که همواره سابقه پیشبرد همه چیز به سمت جنگ را در کارنامه خود دارد.» اسلاوین و طوسی که هر دو معتقدند برنامه گراهام به جایی نخواهد رسید، این ظن را مطرح کرده اند که او احتمالا به دنبال جانشینی پومپئوست.

اسلاوین تاکید کرد: «سیاست دولت کاملا متناقض است. آنها به هیچ نتیجه ای نخواهند رسید. اما این مساله پیامدهای حقیقی خواهد داشت چرا که ما را در مسیری بسیار خطرناک با ایران قرار می دهد که می تواند به رویارویی نظامی منجر شود. ما به دیپلماسی نیاز داریم و در جهت مخالف آن پیش می رویم.»

منبع: نشنال اینترست / مترجم: طلا تسلیمی