منفعت طلبی دولت ترامپ و گسترش تسلیحات هسته ای

دیپلماسی ایرانی: گزارش کمیته نظارتی مجلس نمایندگان تصویری آشنا از دور زدن قوانین توسط مشاوران ترامپ برای حمایت از افرادی را به تصویر می‌ کشد که می توانند آنها را ثروتمندتر کنند. این مرتبه توافق با روس ها صورت نگرفته، بلکه با سعودی ها بوده است. موضوع توافق هم یک برج با شکوه در مسکو نیست، بلکه فروش رآکتورهای هسته ایست.

مذاکرات در این زمینه توسط افرادی صورت گرفته که میلیون ها دلار از این معامله که نقض آشکار قانون انرژی اتمی 1954 است، سود می برند. طبق گزارش کمیته نظارتی مجلس نمایندگان، تضاد منافع مذاکره کنندگان می تواند حاکی از وقوع «جرائم قضایی فدرال» باشد.

دولت ترامپ با تلاش ها برای توافق 80 میلیارد دلاری نیروگاه های هسته ای، اطلاعات حساس و مواد اولیه ای را در اختیار دولتی می گذارد که رهبر بالفعل آن محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی است که گفته احتمالا نهایتا از یک سلاح هسته ای در برابر ایران استفاده خواهد کرد و ارزشی هم برای آنچه باقی جهان می اندیشند، قائل نیست.

کمیته نظارتی مجلس نمایندگان همچنین هشدار داده: «در داخل ایالات متحده، منافع تجاری خصوصی عامل تلاش های فزاینده برای انتقال فن آوری بسیار حساس هسته ای به عربستان سعودی بوده است- خطر بالقوه برای امنیت ملی ایالات متحده به دلیل نبود تدابیر امنیتی مناسب وجود دارد.»

مساله مذاکرات دولت با سعودی ها درباره یک قرارداد همکاری هسته ای چندی پیش آشکار شد، اما آنچه به بررسی این قرارداد توسط کنگره انجامید، کنترل دموکرات ها بر مجلس نمایندگان و یک سری ادعاهای مطرح شده از سوی افشاگران و انتشار برخی اسناد بود. 

سعودی ها بلافاصله پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری چشم انداز توافق های میلیارد دلاری را مطرح کردند. شرکت «آی پی 3 اینترنشنال»، شرکت خصوصی ای که در ژانویه 2017 یک کنسرسیوم از شرکت های آمریکایی برای ساخت نیروگاه های هسته ای در عربستان سعودی تشکیل داد، خطاب به بن سلمان ولیعهد سعودی «برنامه مارشال برای خاورمیانه» را پیشنهاد کرد. (برنامه مارشال همان ابتکارعمل آمریکایی مصوبه 1948 برای کمک به بازسازی اقتصادهای کشورهای اروپای غربی است.) در مرکز آن هم مایکل فلین، یکی از مشاوران شرکت «آی پی 3» بود که پس از انتصاب به عنوان اولین مشاور امنیت ملی دولت ترامپ برای پیشبرد برنامه هسته ای بسیار تلاش کرد. توماس باراک، دوست سرمایه گذار و میلیاردر رئیس جمهوری هم که هفته گذشته از سابقه عربستان در زمینه نقض حقوق بشر دفاع کرد و گفت «ایالات متحده هم به همان اندازه یا بیشتر مرتکب جنایات شده»، یکی دیگر از این افراد به شمار می آید.

فلین که در زمینه دروغ گویی به اف بی آی درباره مذاکراتش با سفیر روسیه درباره تسهیل تحریم ها و همکاری با دولت ترکیه محکوم شناخته شده، منتظر حکم دادگاه است. باراک هم که رئیس کمیته تحلیف رئیس جمهوری بوده اکنون هدف تحقیقات است.

باراک در سال 2017 به «پرو پابلیکا» گفته بود همزمان با این مذاکرات در نظر داشته در شرکت ورشکسته تولیدکننده رآکتورهای هسته ای «وستینگهاوس» سرمایه گذاری کند. مقامات «آی پی 3» قبل و بعد از مراسم تحلیف اسنادی را برای فلین فرستاده بودند تا مورد تایید ترامپ قرار بگیرد و این در حالی بود که اعضای سیاسی هشدار داده بودند کاخ سفید قوانین مربوط به اطلاع رسانی به کنگره پیش از مذاکره درباره همکاری هسته ای و توافق در این زمینه را نقض می کند.

اوایل سال 2017 مشاوران حقوقی شورای امنیت ملی اذعان کردند که فلین احتمالا تضاد منافع داشته است؛ اما به رغم دست کم دو هشدار از سوی مشاوران حقوقی و ژنرال اچ. آر. مک مستر، جانشین فلین به عنوان مشاور امنیت ملی، کاخ سفید همچنان به دنبال کردن طرح و تعیین باراک به عنوان اجرا کننده، ادامه داد. طبق گزارش های منتشر شده ترامپ همین اواخر در 12 فوریه با توسعه دهندگان انرژی هسته ای ملاقات کرده است.

ایالات متحده از مدت ها پیش در فناوری هسته ای پیشرو بوده و با فروش این فناوری مطابق یک سری بسته های دوجانبه موسوم به «توافقنامه های 123» موافقت کرده است. حدود 21 کشور دیگر، اتحادیه اروپا و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز این توافقنامه ‌ها را دارند. این توافقنامه ها به شرایط منع گسترش تسلیحات اتمی مربوط می شود و تضمین می کند که هیچ یک از مواد هسته ای تامین شده توسط ایالات متحده قابل استفاده در بمب اتم نیستند و اطلاعات محرمانه فناوری هم به هیچ طرف سومی منتقل نمی شود و هیچ یک از کشورهای امضاکننده توافقنامه اورانیوم و پلوتونیوم قابل استفاده در بمب اتم تولید نمی کنند. این شرایط با هدف ممانعت از دستیابی دیگر کشورها به تسلیحات هسته ای تعیین شده است. عربستان می گوید این فناوری را تنها برای تولید برق و اهداف داخلی می خواهد تا بتواند ذخایر نفتی را برای مدت بیشتری حفظ کند. اما با توجه به دشمنی سعودی ها با ایران و اظهارات محمد بن سلمان مبنی بر اینکه «اگر ایران بمب اتم تولید کند، بی شک ما هم در اسرع وقت همین کار را خواهیم کرد»، اعتماد به ادعای استفاده صلح آمیز از فناوری هسته ای توسط عربستان دشوار است.

اگرچه ایران تصمیم به تولید سلاح هسته ای ندارد، اما تا سال 2015 که در یک توافقنامه بین المللی با محدود کردن برنامه هسته ای خود موافقت کرد، به فناوری پیشرفته در این زمینه دست یافته بود. این توافق که سعودی ها از جمله مخالفان آن به شمار می روند، اکنون به دلیل خودداری ترامپ از عمل به تعهدات آمریکا در خطر نابودی قرار گرفته است.

در دولت اوباما تلاش ها برای مذاکره بر سر توافقنامه همکاری هسته ای به دلیل مخالفت سعودی ها با تعهد به خودداری از غنی سازی اورانیوم و بازپرداخت پلوتونیم، شکست خورد. جای تعجب ندارد که سعودی ها ترجیح می دهند با ترامپ در این زمینه مذاکره کنند که بیشتر به فکر سود شخصی است تا ممانعت از گسترش تسلیحات هسته ای.

کنگره پیش از ماجرای توافق هسته ای با عربستان در پی جنگ یمن و قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار مخالف سعودی مشکل داشت. تحقیقات کمیته نظارتی مجلس نمایندگان یک هشدار جدی است مبنی بر اینکه دلایل زیادی برای نگرانی درباره سعودی ها و تلاش های کنگره برای کنترل شدیدتر وجود دارد.

منبع: نیویورک تایمز / مترجم: طلا تسلیمی