دفاع از دموکراسی در قاره آمریکا

نویسنده: یورگه جی. کاستاندا

دیپلماسی ایرانی: در اندک زمان کوتاهی پس از مراسم تحلیف آندرس مانوئل لوپز اوبرادور، رئیس جمهوری مکزیک، ژایر بولسونارو نیز به عنوان رئیس جمهوری برزیل سوگند یاد خواهد کرد و این در حالی است که دونالد ترامپ دو سال از دوره چهار ساله حضور خود در کاخ سفید را پشت سر گذاشته و به تدریج به کمپین برای ماندن در مقام ریاست جمهوری آمریکا می اندیشد. اگرچه اینها اتفاقاتی جداگانه به شمار می روند، اما برخی ویژگی های اساسی مشترک دارند. مهمتر اینکه هر یک از این اتفاقات نشان دهنده یک نتیجه سیاسی هستند که امکان اجتناب از آن وجود داشته است.

از زمان سقوط دیوار برلین به بعد به نظر می رسید دموکراسی نمایندگی در بیشتر نقاط جهان وجود دارد. در سراسر آمریکای لاتین، آفریقا و بخش هایی از آسیا دولت های دموکراتیک جایگزین دیکتاتوری ها شدند و مورد حمایت جبهه متحد دموکراسی های قدیمی تر در آتلانتیک شمالی قرار گرفتند. اما این روند در سال های گذشته شروع به تغییر کرده است. از مجارستان و لهستان تا ایتالیا و حتی آلمان، قدرت های سیاسی نوظهور دولت های دموکراتیک را به چالش می کشند. اگرچه ظهور مجدد ملی گرایی پوپولیستی احتمالا چندان طولانی نخواهد بود، اما دست کم در شرایط کنونی باید تهدیدی جدی تلقی شود. بسیاری از این اتفاقات قابل پیش بینی و حتی  قابل پیشگیری بودند اگر در واکنش به آنها منفعلانه عمل نمی شد.

این مساله در هیچ جایی به اندازه ایالات متحده، مکزیک و برزیل مشهود نیست. درحالی که آملو از جناح چپ برخاسته و بولسونارو و ترامپ هر دو جناح راستی هستند، اما خصیصه مشترک آنها نگاه بی تفاوت- و حتی تحقیرآمیز به روندهای دموکراتیک است. برای نمونه، ترامپ بارها هنجارهای دموکراتیک در ایالات متحده را از طریق سیاست گذاری ها و لفاظی های خود تضعیف کرده است.

او آشکارا جمهوری خواهان را به تحت فشار گذاشتن رای دهندگان ترغیب کرده و از قدرت های خارجی خواسته تا حملات سایبری علیه رقبایش انجام دهند و با اقداماتی اینچنین اعتبار انتخابات در آمریکا را زیر سوال برده است. تلاش های او در تضعیف حمایت از پناهجویان به علاوه اعمال محدودیت ها بر ورود به خاک آمریکا با انگیزه های مذهبی همه رد ارزش های اساسی ایالات متحده هستند. قوه قضائیه را سیاسی کرده و به مطبوعات حمله می کند که همه اینها از تمایل او به حذف همه نظارت ها بر قدرت او ناشی می شوند.

آملو هم به نوبه خود دوره انتقال قدرت را به معرفی همه پرسی های موسوم به «رای مردم» گذارند و اولین نمونه استفاده از آن هم برای متوقف کردن پروژه بزرگ عمرانی ساخت یک فرودگاه جدید در حومه مکزیکو سیتی بود. او و حزبش در برگزاری این همه پرسی، از حضور عوامل موسسات رسمی نظارت بر انتخابات مکزیک هم در پروسه رای گیری و هم در شمارش آراء ممانعت کردند. پس از آنکه خبر تصویب این ابتکارعمل منتشر شد، هیچ کسی تعجب نکرد و ارزش پزوی مکزیک در برابر دلار به شدت پایین آمد.

بوسونارو هم اعلام کرده نیروی پلیس برای کشتن مجرمان اختیار تام دارد. هدف او نظامی کردن نیروهای پلیس در سراسر کشور و فراهم آوردن دسترسی عمومی به سلاح است. بولسونارو هم همانند ترامپ بارها به رسانه ها حمله کرده و همچنین همانند ترامپ، اظهاراتی نژادپرستانه، جنسیت گرا و ملی گرایانه بیان کرده است. هیچ دلیلی برای امید به این مساله وجود ندارد که در زمان به قدرت رسیدن او، این اظهارات به سیاست گذاری تبدیل نمی شوند.
سوال این است که امکان اجتناب از اینها وجود داشت؟ در خصوص ایالات متحده، جمهوری خواهان مخالف ترامپ تغییری در قوانین را خواستار شدند که به نمایندگان کنوانسیون ملی جمهوری خواهان امکان رای دهی از روی وجدان به رای دهی مطابق نتایج اولیه را می داد. اما کمیته قانون گذاری حزب در پی نگرانی از ایجاد خشم در پایگاه جمهوری خواهان، این پیشنهاد را رد کرد.

در مورد برزیل، به بسیاری پیش از دور اول انتخابات ریاست جمهوری در 7 اکتبر هشدار داده شد که تنها لوئیز ایناچیو لولا داسیلوا می تواند بولسونارو را در دور دوم شکست دهد. اما دادگاه انتخاباتی برزیل در اوایل ماه سپتامبر اعلام کرد محکومیت های قبلی او در پرونده فساد به رد صلاحیت او از نامزدی در انتخابات انجامیده است. اگرچه این رای به معنای هموارسازی مسیر پیروزی بولسونارو بود، اما دموکرات های برزیل به جای حمایت از لولا سکوت کردند.

در مکزیک هم از پیش مشخص بود اگر دیگران با یکدیگر متحد نشوند، آملو با اکثریت آراء پیروز می شود و حزب او هم کنترل کنگره به دست می گیرد. اما باز هم دو حزب اصلی مکزیک حاضر نشدند با یکدیگر همکاری کنند.

در نتیجه این رویکردها، ایالات متحده، برزیل و مکزیک خود را در مواجهه با مشکلی مشابه یافته اند و در هر سه کشور، دموکرات ها قادر به حل این مشکل نخواهند بود مگر آنکه در دفاع از دموکراسی با یکدیگر متحد شوند به این معنی که با هر ابزار دموکراتیکی که در دسترس دارند، در برابر خودکامگی بایستند. پیام کنونی به همه آنهایی که هنوز باور دارند دموکراسی بایستی در همه جا، چه در خانه رای دهندگان و چه با دوستان و چه با متحدان جریان یابد، این است: در شرایط ناخوشایند کنونی دموکرات ها یا همگی باهم غرق خواهند شد، یا باهم از این مشکل نجات می یابند.

منبع: پراجکت سیندیکت / مترجم: طلا تسلیمی