ایران هراسی، دارایی استراتژیک اسرائیل

نویسنده: بن کسپیت

دیپلماسی ایرانی: عمده افراد در اسرائیل بر این مساله اتفاق نظر دارند که ایران در بیش از یک دهه گذشته در صدر فهرست دشمنان بوده است. اسرائیل به «تهدید ایرانی» به عنوان تنها تهدیدی برای موجودیت و آینده خود می نگرد. ایران آخرین تهدید استراتژیک برای اسرائیل در همه زمینه های امنیتی به شمار می رود. برنامه هسته ای ایران و گسترش نفوذ این کشور در خاورمیانه و محور شیعه که از جنوب به خلیج فارس و از شمال تا بندر لاذقیه می رسد، تهدیدی استراتژیک برای اسرائیل هستند. ایران همچنین مهم ترین کشور حامی جنبش های حماس، جهاد اسلامی و حزب الله است که همگی کمر به نابودی اسرائیل بسته اند. در حالی که ایران، اسرائیل را «شیطان کوچک» توصیف می کند، برای اسرائیل به طور قطع ایران «شیطان بزرگ» است.

اما از نظری دیگر می توان گفت که ایران یکی از مهم ترین دارایی های استراتژیک اسرائیل به شمار می رود. ماه های اخیر شمار فزاینده تماس های پنهانی اسرائیل با کشورهای عربی و مسلمان منطقه و جهان را شاهد بوده ایم و این در حالی است که اسرائیل با هیچ یک از این کشورها روابط دیپلماتیک ندارد. این ابراز علاقه ناگهانی بین اسرائیل و شماری از کشورهای سنی به تدریج به سمت روابطی جدی پیش می رود و اینها همه به «لطف» ایران است. تهدید شیعه و گسترش نفوذ ایران به سمت غرب، به نگرانی عمده بسیاری از رهبران منطقه تبدیل شده است. اسرائیل به عنوان تنها واکنش به ترس از بازسازی امپراطوری پارسی به این میدان جنگ کشیده شده است. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به طور فعالانه از وضعیت موجود برای تقویت موقعیت اسرائیل به عنوان یک پایگاه دفاعی منطقه ای و آهنربایی برای جذب همه آنهایی که از ایران می ترسند، استفاده می کند.

ادریس دبی، رئیس جمهوری چاد 25 نوامبر سفری از پیش اعلام نشده به اسرائیل داشت و نتانیاهو هم از برنامه سفر متقابل به این کشور آفریقایی مسلمان خبر داد و گفت دو طرف در این دیدار از احیای روابط دیپلماتیک پس از 46 سال خبر خواهند داد. همزمان، اخبار کانال 10 به دیدار سفیر ویژه وزارت امور خارجه اسرائیل با مقامات ارشد سودانی در ترکیه و احتمال ارتقای روابط دوجانبه پرداخت. 26 اکتبر نتانیاهو سفری تاریخی به عمان داشت و مهمان سلطان قابوس، حاکم این کشور شد. آب شدن کوه یخ دیپلماتیک بین اسرائیل و عربستان سعودی اخیرا آشکار شده و به نظر می رسد نتانیاهو به وکیل مدافع اصلی شاهزاده محمد بن سلمان در ارتباط با پرونده جمال خاشقجی، روزنامه نگار سعودی تبدیل شده است.

همانطور که قبلا هم اشاره شد، هیچ یک از این تحولات بدون حضور فزاینده ایران در خاورمیانه رخ نمی داد. اسرائیل به عنوان تنها پاسخ واقعی به تهدید ایران و تنها طرفی که واقعا قادر به مقابله با آن است، انگاشته می شود. کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله عربستان سعودی اعتماد چندانی به دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا ندارند؛ او خود 28 نوامبر به روزنامه واشنگتن پست گفت که تنها دلیل ادامه حضور ایالات متحده در خاورمیانه برای دفاع از منافع اسرائیل است.

یک مقام ارشد وزارت دفاع اسرائیل که خواست نامش فاش نشود به المانیتور گفت: «نمی دانم اگر تهدید ایران نبود امروز در چه شرایطی بودیم. به لطف آنها [ایرانی ها]، اسرائیل دیگر یک مهره ناخواسته در منطقه نیست، بلکه دیگران نزدیکی با آن را می خواهند.» در حقیقت شرایط اسرائیل در سال های اخیر تغییر چشمگیری کرده است. در حالی که در گذشته برقراری رابطه با اسرائیل توسط کشورهای عرب مسلمان به توافق آن با فلسطین وابسته بود، امروز دیگر این مساله برای کسی اهمیت چندانی ندارد. یک دیپلمات پیشین اسرائیل گفت: «فلسطینی ها دیگر برای اعراب اهمیتی ندارند. زمانی، اولین سوالی که در هر جلسه پنهانی مطرح می شد، همین بود. اما امروز، آنها صرفا از روی ادب این سوال را در پایان جلسه مطرح می کنند.» اسرائیل دیگر مجبور به وعده دادن به پیشرفت در مساله فلسطین نیست و حتی مجبور نیست از چشم انداز مذاکره با فلسطینی ها حرف بزند. در مقابل، کشورهای عرب از اسرائیل می خواهند که سر و صدای زیادی به پا نکند تا مساله فلسطین به صدر دستورکارها باز نگردد.

با توجه به این شرایط، ایران در سال های اخیر نوعی دارایی استراتژیک برای اسرائیل بوده است. تا جایی که به نتانیاهو مربوط می شود، وضعیت می تواند برای همیشه مثل حالا بماند. ایران کشوری در «آستانه» هسته ای شدن باشد که منطقه را تهدید می کند و اسرائیل با رضایت تمام از این شرایط بهره ببرد.

منبع: المانیتور / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34