چرا کناره گیری نیکی هیلی واشنگتن را شوکه کرد؟

اوری فریدمن

دیپلماسی ایرانی: تا همین چند هفته پیش به نظر می رسید نیکی هیلی هم سو با دونالد ترامپ پیش می رود چون در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک همراه رئیس جمهور بود و بر شعار "آمریکا در اولویت است" بسیار تاکید داشت. سفیر آمریکا در سازمان ملل، با تکبر در جواب خبرنگارانی که از او پرسیدند رئیسش برای حفظ حق حاکمیت آمریکا چه کرده است، گفت: "ما از توافقنامه پاریس [در مورد تغییرات آب و هوایی] بیرون آمده ایم. ما از قرارداد جهانی [در مورد مهاجرت] خارج شده ایم. ما از توافق هسته ای ایران خارج شده ایم." کمی قبل از برگزاری مجمع عمومی، من او را در یک کنفرانس در واشنگتن دیدم که داشت با افتخار می گفت: "امروز روز جدیدی برای کشور ما است،" روزی که آمریکا دیگر به کشورهای متخاصم خارجی کمک نمی کند.

اما ظاهر امور می تواند گول زننده باشد. روز سه شنبه، به طور ناگهانی، هیلی اعلام کرد که تا پایان سال از سفیری در سازمان ملل کناره گیری خواهد کرد تا به گفته ترامپ "کمی استراحت کند." هیلی در دفتر رئیس جمهور گفت: "آمریکا دوباره به قدرت برگشته است. سایر کشورها شاید از اقدامات ما خوششان نیاید، اما به آن احترام می گذارند." ترامپ اضافه کرد که هیلی "این مسئله را درک کرده است."

این تصمیم شوکه کننده است چون هیلی نشان داده است که در دولت ترامپ جایگاه قدرتمندی دارد. از اولین کسانی بود که عضو دولت شد و بیشتر از سایر مشاوران برجسته سیاست خارجی مانند اچ آر مک مستر و رکس تیلرسون، سابقه حضور دارد. هیلی همچنین در بسیاری از مسائل پر اهمیت موضعی یکسان با رئیس جمهور داشته است.

به عنوان مثال، در سازمان ملل، او به شدت از اسرائیل دفاع کرد، مسئولیت کناره گیری آمریکا از بسیاری از نهادهای سازمان ملل را بر عهده داشته است و گاهی اوقات مانند ترامپ شروع به لفاظی و تهدید می کرد، یک بار هشدار داد که آمریکا اسم کشورهایی را که با انتقال سفارت آمریکا در اسرائیل از تل آویو به بیت المقدس مخالف هستند را به یاد خواهد سپرد. او اولین عضو دولت ترامپ بود که پرونده ای عمومی و به تفصیل در این باب که چرا در آمریکا باید از توافق هسته ای ایران کناره گیری کند، تهیه کرد. زمانی که ترامپ می خواست فشارهای شدید اقتصادی و نظامی علیه کره شمالی به خاطر برنامه سلاح های هسته ای اش وارد کند، هیلی مسئولیت اعمال شدیدترین تحریم ها علیه کره شمالی از طریق شورا امنیت را بر عهده داشت.

اما هیلی در بسیاری از مسائل نیز با ترامپ اختلاف نظر داشت که باعث می شود خبر روز سه شنبه قابل درک تر باشد. او در مقایسه با ترامپ، بیشتر پیرو سیاست خارجی متعارف جمهوری خواهان است. و در مقایسه با سایر مشاوران سیاست خارجی، دست بازتری در اعمال رویکردش در حوزه سازمان ملل داشت چون صدها مایل از التهابات سیاسی در واشنگتن دور بود.

در حالی که هیلی در خط مقدم کمپین ترامپ برای مجازات و منزوی کردن کره شمالی قرار داشت، اما هرگز خود را موافق صد در صد سیاست رفتار با ملایمت ترامپ با کیم جونگ اون نشان نداد. در واقع، هیلی تنها مقام بلندپایه در دولت ترامپ بود که مدام در مورد حقوق بشر صحبت می کرد و یکی از مقاماتی بود که موافق اتخاذ موضعی سرسختانه علیه روسیه بود. هیلی پس از صحبت های ترامپ در نشست هلسینکی با رئیس جمهوری روسیه در مورد پذیرش عدم مداخله ولادیمیر پوتین در انتخابات آمریکا و آینده روشنی که دوستی با روسیه دارد، گفت: "ما به روسیه اعتماد نداریم. ما به پوتین اعتماد نداریم و هرگز نخواهیم داشت. آنها هیچ گاه دوست ما نخواهند بود. این یک حقیقت است."

اکنون که ترامپ تازه در سمت ریاست جمهوری جا افتاده است، می خواهد به جای نیکی هیلی در این مقام رده بالا مشاوری بیاورد که بیشتر همسو با دستورکارهای ویرانگر او باشد و مخالفت نکند. هیلی در ماه های اخیر نقش کمرنگ تری داشت چون مایک پومپئو، وزیر امور خارجه، مسئولیت اقدامات دیپلماتیک ترامپ را بر عهده گرفته بود و جان بولتون، مشاور امنیت ملی، به دنبال خارج کردن آمریکا از بسیاری از تعهدات بین المللی اش بوده است. هیلی شاید دیگر نقشی در پیش برد هدف آمریکا در اولویت است نداشته باشد، اما شاید جانشین او بتواند این کار را انجام دهد.

منبع: آتلانتیک / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33