ایران سوریه را ترک نمی‌کند

نویسنده: محمد ایوب

دیپلماسی ایرانی: جان بولتون، مشاور امنیت ملی ایالات متحده اخیرا در ژنو با نیکولای پاتروشف، مشاور امنیتی روسیه دیدار کرده است. یکی از مسائل مطرح شده در این دیدار، درخواست ایالات متحده از روسیه برای متقاعد کردن ایران به ترک سوریه بوده است. روسیه و ایران در حمایت از دولت بشار اسد در سوریه همکاری می‌ کنند و اگرچه به نظر می رسد پاتروشف درباره لزوم اینکه ایران سوریه را ترک کند با بولتون موافق است، اما به وضوح بیان کرده که روسیه چنین قدرتی ندارد.

درخواست دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در رابطه با اینکه ایران بایستی نیروهای خود را از سوریه خارج کند، اتفاق جدیدی نیست. ترامپ در سخنرانی خود در هشت ماه مه در رابطه با خروج ایالات متحده از توافق هسته ای ایران، مذاکره بر سر توافق جدیدی را خواستار شد که ایران در آن با محدودسازی همیشگی برنامه غنی سازی اورانیوم و متوقف کردن برنامه توسعه موشکی خود موافقت کند. اما به همین مساله اکتفا نکرد و گفت ایران بایستی رفتارهای نادرستش در منطقه را نیز کاهش دهد که اشاره ای بود به اینکه ایران از سوریه خارج شود و به تلاش ها برای افزایش نفوذش در خاورمیانه پایان دهد.

خروج یک جانبه آمریکا از توافق هسته ای و اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران که به شدت به توانایی این کشور در مشارکت در بازار بین المللی آسیب می زند، فروش نفت را برای ایران دشوار می سازد و سرمایه گذاری های خارجی در ایران را دچار مشکل می کند، تاکنون آن تاثیرگذاری ای که ایالات متحده خواستار آن بوده را نداشته اند. نه تنها سقوط ارز تهران را به روی آوردن به واشنگتن و مطرح کردن درخواست مذاکره مجدد وانداشته، بلکه رهبری ایران احتمال مذاکره مجدد توافق را به کل منتفی دانسته است.

درخواست ترامپ از ایران برای عقب نشینی از جاه طلبی های منطقه ای در خاورمیانه هم همینطور است. به عنوان نمونه مشهود این بی توجهی ایران به خواسته های رئیس جمهوری آمریکا می توان به همین مساله حضور نظامی ایران در سوریه اشاره کرد که همراه با پشتیبانی نظامی روسیه، سبب شده است بشار اسد کنترل بر بیشتر مناطق در سوریه را بازپس بگیرد.

اکنون که دولت بشار اسد مجددا قدرت خود را به دست آورده، ایران به دنبال دریافت جایزه خود برای کمک به دمشق در بدترین شرایط است. در حقیقت، دولت بشار اسد بسیاری از موفقیت های خود را به آموزش های نظامی و مشاوره های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و توانایی مبارزه نیروهای حزب الله لبنان مدیون است. ایران به دنبال منافع مالی از برنامه بازسازی سوریه در پی جنگ داخلی در این کشور است و مهمتر اینکه نمی خواهد موقعیت استراتژیک خود را در سوریه که تکمیل کننده نفوذ در عراق و حمایت از حزب الله در لبنان است را از دست بدهد. 

این یک استراتژی برای ایجاد «هلال شیعه» در قلب جهان عرب نیست. کمک های تهران به ثبات دولت های دوست در عراق، سوریه و لبنان از تمایل برای مقابله با اقدامات عربستان سعودی ناشی می شود و بخشی از جنگ سرد بین دو قدرت اصلی در حاشیه خلیج فارس است. از این رو، انتظار اینکه ایران از حضور در سوریه دست بکشد رویایی متوهمانه است. در چنین شرایطی، تلاش های آمریکا برای متقاعد کردن روسیه به ترغیب ایران به خروج از سوریه بیهوده خواهد بود. روسیه به اسرائیل اطمینان داده است که نیروهای ایران را در فاصله 85 کیلومتری مرز اسرائیل نگه خواهد داشت چرا که نمی خواهد در آتش در خاورمیانه بسوزد، اما به هیچ وجه نمی تواند نباید ایران را به ترک سوریه وادار کند و این واقعیتی است که آمریکا بایستی یاد بگیرد با آن کنار بیاید. آمریکا همچنین بایستی در تعیین استراتژی خود در قبال ایران در آینده این مساله را در نظر بگیرد، چرا که تلاش برای دستیابی به یک توهم، سیاست خارجی موفقی نخواهد بود.

منبع: نشنال اینترست / مترجم: طلا تسلیمی