سازمانی که هدف از تاسیس آن دشمنی با ایران است

نویسنده: بهاره سلطانپور، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی

دیپلماسی ایرانی: در بیست و ششمین نشست سران اتحادیه عرب در شرم الشیخ مصر موضوع تشکیل ناتوی عربی برای اولین بار مطرح شد. کشور های امارات، عربستان، کویت، یمن، لیبی، اردن و مراکش موافقت خود را با این اتحادیه اعلام کردند.

به عقیده بسیاری از کارشناسان روابط بین الملل این اتحادیه چنان کار آمد نخواهد بود. الکساندر ایگناتینکو، رئیس انجمن دین و سیاست روسیه در این خصوص بر این باور است که «امضای پروتکل مذکور چیزی بیش از یک نمایش حُسن روابط و به رخ کشیدن وحدت کشورهای عربی نخواهد بود، زیرا به دلیل حضور دو مجموعه عربی رقیب در منطقه خلیج فارس یعنی عربستان، بحرین و کویت از یک سو و قطر، امارات و عمان در طرف مقابل، هیچ گونه امکانات معتبر و قابل اعتمادی برای تشکیل ارتش عربی مشترک وجود ندارد.»

ترامپ زمانی از ناتوی عربی سخن می گوید که غرب را با خروج از ناتو تهدید کرده است.

از سوی دیگر مشکل اصلی کشورهای خاورمیانه سیاست داخلی خود این کشورها و عدم یکپارچگی اعراب است. برای نمونه می توان به تشکیل شورای همکاری خلیج فارس اشاره کرد. شورای همکاری خلیج فارس که در سال ۱۳۵۹ تاسیس شد نمونه ای از ائتلاف نه چندان کارامد اعراب است. کشورهای عضو این شورا به فکر واحد پولی واحدی بودند که تا کنون محقق نشده است. این خود نشانه ای از عدم یکپارچگی آنهاست.

داگ برندو، دستیار ویژه رونالد ریگان، رئیس جمهوری اسبق آمریکا و پژوهشگر ارشد در «موسسه کاتو» در این باره می گوید: «ایده ایجاد اتحادی مانند ناتو در قلب خاورمیانه اساسا ناقص است. مشکلات اصلی پیش روی کشور‌های خلیج فارس از درون آنها ناشی می‌شود نه از ایران. قبل از همه این که هیچ یک از آنها مشروعیت سیاسی ندارد.»

یکی از مهترین مواردی که در بحث ناتوی عربی قابل بررسی است هزینه های این سازمان است. به احتمال زیاد کشورهای عربی خواهان حمایت مالی از سوی دولت آمریکا هستند. اما آیا ترامپ راضی به این اقدام می شود. ترامپ در وعده های انتخاباتی خود فقط از منافع ملی آمریکا سخن می گفت. منافعی که اگر به خطر بیافتد باعث اقدامات عجیب دولت آمریکا می شود! مانند خروج از پیمان پاریس.

این سازمان که هدف اصلی آن مبارزه با ایران است و ایران هراسی را رواج می دهد، ممکن است خطرات زیادی را برای کشورهای ضربه پذیر خاورمیانه ایجاد کند. به عنوان مثال این سازمان که بیشتر از کشورهای سنی مذهب تشکیل شده است می تواند برای شیعان خاورمیانه به خصوص لبنان و عراق به مثابه تهدید باشد. این ائتلاف که عربستان به طور جدی خواهان رهبری آن است به دنبال برتری در مقابل ایران در موضوع سوریه، لبنان و به خصوص فلسطین است. موضوعاتی که به طور جدی ایران تا کنون دست برتر را نسبت به عربستان داشته است.

ترامپ با رویکرد ضد ایرانی خود باعث شده مقامات سعودی به فکر تشکیل ناتوی عربی بیفتند. اهداف اعلامی این سازمان همکاری در جهت دفاع موشکی، آموزش نظامی، مبارزه با تروریسم و ... است. اما هدف اصلی آن مبارزه با نفوذ ایران در منطقه است. ناتوی عربی در واقع ائتلافی از عربستان، ایالت متحده و اسرائیل است.

کشورها برای تاسیس یک سازمان باید هدف، منافع و رویکرد مشترکی داشته باشند. اما امروزه که بیشتر کشور های عربی روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کرده اند تشکیل چنین سازمانی به دلیل نبود منافع و رویکرد مشترک از واقعیت به دور به نظر می رسد.

خالد الجیوسی، نویسنده و روزنامه نگار فلسطینی در گفت وگو با خبرنگار مهر در خصوص علل و نتایج تشکیل این ائتلاف می گوید: «با توجه به کشورهای شرکت کننده در به اصطلاح ائتلاف عربی که بر اساس الگوی ناتو علیه جمهوری اسلامی ایران تشکیل می شود معتقدم که باید یک هماهنگی سیاسی و واقعی میان این کشورها وجود داشته باشد چرا که آنها قرار است قبل از آن که یک ائتلاف نظامی تشکیل دهند زیر پرچم آمریکا برای مبارزه با ایران جمع شوند.»

وی می افزاید: «اگر در روابط میان این کشورها دقیق شویم در وهله نخست متوجه می شویم که روابط میان آنها کاملا میانه رو است اما در واقع، به عنوان مثال، روابط میان عربستان و امارات کاملا متشنج است چرا که مسئولان اماراتی اعلام کرده اند که قصد دارند از ائتلاف سعودی خارج شوند زیرا به اهداف مطلوب خود دست نیافته اند. علاوه بر آن کشور امارات به دلیل رسوایی مربوط به زندان های یمن و شکنجه زندانیان به دست افسران اماراتی در مضیقه است.»

سید هادی سید افقهی، کارشناس مسائل غرب آسیا نیز در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره ناتوعربی می گوید: «طراح اصلی این ائتلاف ایالات متحده آمریکا است که به دنبال تحقق اهداف خود در منطقه است.» به گفته وی تجزیه درون کشوری، یعنی با چند تکه کردن کشورها که موجب تفکیک ارتش آنها و فروپاشی اتحادشان از هم شود، از دلایل تلاش برای تحقق این طرح است. سید افقهی ارتقای وضعیت رژیم صهیونیستی در منطقه که می‌خواهد بیشترین اقتدار، استحکام، سیطره و قدرت نظامی و امنیتی را داشته باشد از اهداف دیگر آمریکا در این طرح دانست. این کارشناس مسائل غرب آسیا معتقد است که  آمریکا در حال حاضر 49 پایگاه هوایی، زمینی، دریایی و ... در منطقه  دارد که بسیاری از آنها در کشورهای حوزه جنوب خلیج فارس، افغانستان، پاکستان، قرقیزستان و ...هستند؛ بنابراین تسلط و غارتگری نفت و منابع خدادادی منطقه از جمله اهدافی است که آمریکایی‌ها آن را دنبال می‌کنند و در همین رابطه ترامپ رسما اعلام کرده که نفت عراق برای آمریکا است. وی همچنین می گوید: «آمریکا در منطقه به دنبال مبارزه با خیزش اسلامی و کانون آن یعنی جمهوری اسلامی است؛ از این رو دنیا شاهد اقدامات این کشور از جنگ تحمیلی تا جنگ نرم و مبارزه اقتصادی علیه ایران است و در مجموع کارگردان این بازی در منطقه ایالات متحده آمریکا است.»