ریاض نگران از دوستی نزدیک عمران خان با تهران

جیمز ام درسی

دیپلماسی ایرانی: پیشنهاد یک بانک تحت حمایت عربستان، برای دادن وام 4 میلیارد دلاری به پاکستان احتمالا به منظور افزایش نفوذ عربستان در شرایطی است که بازیکن سابق بین المللی کریکت، عمران عمران خان، هفته ی آینده قرار است نخست وزیر پاکستان شود.

این پیشنهاد مربوط به سخنرانی وزیر اقتصاد دولت بعدی، اسد عمر، می شود که گفته است پاکستان تا آخر سپتامبر یا از صندوق بین المللی پول و یا از یک کشور دوست مثل چین و عربستان، کمک مالی خواهد گرفت.

بر اساس گزارش ها، پاکستان احتمالا به دنبال درخواست 12 میلیارد دلاری از صندوق بین المللی پول است. ذخایر ارزی این کشور در طی سال گذشته به شدت کاهش پیدا کرده است. این وام های چین است که تا کنون پاکستان را روی پا نگه داشته است. از دسامبر تا کنون، روپیه چهار مرتبه تنزل ارزش داشته و تقریبا یک چهارم از بهاء آن کاسته شده است.

مشخص نیست که این وام بانک توسعه اسلامی، واقع در جده، جدای از طرح تامین بودجه ی نفتی به ارزش 4.5 میلیارد دلار، است که قرار است در طی سه سال پرداخته شود و نرخ مبادلاتی روپیه در برابر دلار را به ثبات برساند یا نه. شرکت بین المللی تجارت مالی اسلامی، یک شرکت تابعه از بانک توسعه اسلامی نیز همزمان یک وام 100 میلیون دلاری به پاکستان داده است.

با این حال مطرح شدن این پیشنهاد حتی قبل از اینکه عمران خان تفویض قدرت شود، به خاطر شک عربستان به این موضوع است که به قدرت رسیدن او چه تاثیر ژئوپولتیکی بر دشمن سرسخت عربستان و همسایه ی پاکستان که ایران باشد، خواهد داشت.

عمران خان که فردی پوپولیست است، موضعی نامشخص در برابر ایران و عربستان دارد. احتمالا عربستان سعودی از این مسئله که عمران خان از نظر اجتماعی فرد محافظه کاری به نظر می رسد، خرسند است.

اما در مورد ایران، عمران خان که حزب "تحریک انصاف" او، در انتخابات 25 ژوئیه، بیشترین رای را به دست آورد، اعلام کرده است که احتمالا روشی مستقل تر اتخاذ خواهد کرد.

عمران خان در گفت وگویی تلفنی با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران دعوت سفر به تهران را پذیرفته است. مهدی هنر دوست، سفیر ایران در پاکستان، از اولین دیپلمات هایی بود که پس از پیروزی عمران خان در انتخابات با وی دیدار کرد.

عمران خان چند روز قبل از آن به طور جداگانه با سفیر عربستان در پاکستان، نواف بن سعید المالکی، دیدار کرد. المالکی اعلام کرده است که ولیعهد عربستان قصد دارد به منظور تقویت روابط دو جانبه به زودی به پاکستان سفر کند.

عمران خان در سخنرانی تلویزیونی پس از انتخابات در مورد روابط کشورش با عربستان و ایران مطلبی را بیان کرد:

"ما می خواهیم روابطمان را با ایران بهبود ببخشیم. عربستان سعودی دوستی است که همیشه در سختی ها کنار ما ایستاده است. هدف ما این است که تمام تلاشمان را برای برقراری صلح در خاورمیانه انجام دهیم. ما سعی خواهیم کرد که به تنش و درگیری بین همسایگانمان پایان دهیم و بین آنها آشتی برقرار کنیم."

نخست وزیر در ادامه ی صحبت هایش گفت: "کشور ما اکنون به صلح نیاز دارد... (عربستان سعودی) در سختی ها کنار ما بوده است. ما می خواهیم روابط دوستانه با کشورها داشته باشیم و به آنها کمک کنیم تا تنش های داخلی شان را برطرف کنند."

عربستان تا کنون هیچ نشانه ای از تمایل به تلاش های میانجی گرایانه و یا راهکاری مذاکره شده برای اختلافش با ایران نشان نداده است. علاوه بر این عربستان از خروج دونالد ترامپ از توافق هسته ای ایران که برنامه ی هسته ای اش را محدود کرده بود، و همچنین اعمال تحریم های شدید به منظور تحت فشار قرار دادن اقتصاد ایران استقبال کرده است.

عربستان همچنین در استان بلوچستان پاکستان که مشکلات و اختلافات در آن زیاد است، ساختمان سازی کرده تا به ناآرامی بین گروه های قومی ایران دامن بزند که این هم بخشی از استراتژی ضد ایرانی آن ها است.

با این حال، احتمالا عربستان باید نگران احتمال منصوب شدن خانم شیرین مزاری به عنوان وزیر دفاع باشد. وی سال گذشته در پیام هایی متعدد در توییتر، از فرماندهی ژنرال راحیل شریف، در ائتلاف اسلامی مبارزه مسلحانه با تروریسم که تحت حمایت عربستان است، انتقاد کرده بود.

مزاری گفته است: "آمریکا همیشه درباره ی ترویج دموکراسی صحبت می کند اما از سیاست هایی کاملا مخالف آن در خاورمیانه حمایت می کند. ما باید سیاست خارجه مان را اصلاح کنیم به این خاطر که عربستان سعودی دارد بر اساس برنامه ای خاص عمل می کند و پاکستان نباید بخشی از این برنامه باشد و ما باید روابطی صمیمانه با همسایگانمان مانند هند، ایران و افغانستان برقرار کنیم."

منبع: لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی /33