رودخانه میسیسیپی و ظهور یک امپراطوری ناگزیر

دیپلماسی ایرانی: همانند دیگر بخش ها در آمریکای شمالی و جنوبی، بیشتر آمریکایی ها اصالتا متعلق به اراضی که بعدها تحت عنوان ایالات متحده شناخته شده، نیستند. جمعیت این کشور مجموعه ای از مردمانی است که از ده ها کشور اروپای غربی آمده اند و با گروه های کوچک تری از مهاجران دیگر کشورها ترکیب شده اند. تمام نهادها در جهان جدید در تلاش بودند تا یک کشور نوین ایجاد کنند و از قاره های آمریکا (شمالی و جنوبی) خارج شوند. در این میان برزیل نمونه خوبی برای نشان دادن دشواری این تلاش هاست. ایالات متحده درست در آن سوی این دیدگاه قرار گرفت.

جغرافیای آمریکا هم جذابیت های خود را دارد. حوزه رود میسیسیپی به علاوه آبراهه ها در خشکی کیلومترها آبراهه با قابلیت رفت و آمد در ایالات متحده ایجاد کرده اند که طول آنها از مجموع آبراهه های باقی جهان بیشتر است. غرب میانه آمریکا که تحت پوشش این آبراهه قرار دارد، بزرگ ترین زمین کشاورزی پیوسته در سراسر جهان است. سواحل ایالات متحده مجاور به اقیانوس اطلس بیشترین بنادر را در قیاس با کل نیم کره غربی دارند. دو اقیانوس گسترده ایالات متحده را از قدرت های آسیایی و اروپایی جدا کرده اند، صحراها حائلی بین این کشور و مکزیک در جنوب هستند و دریاچه ها و جنگل ها حد فاصل میان آمریکایی ها و جمعیت ساکن در کانادا را پوشانده اند. ایالات متحده سرمایه، مازاد مواد غذایی و فاصله فیزیکی آن با اطراف از دیگر کشورهای دیگر جهان بسیار بیشتر است. از این رو، آمریکایی ها هم به مثابه ترک ها به دلیل اینکه چه کسی هستند، اهمیت ندارند؛ بلکه این اهمیت از جغرافیای آنها ناشی می شود.

هسته آمریکای شمالی

آمریکای شمالی قاره ای مثلثی شکل است که در موقعیت مناسبی در نیم کره شمالی واقع شده است. وسعت آن به اندازه ای است که شمال قاره قطبی است و نواحی جنوبی آن کاملا استوایی. بادهای غالب هم رطوبت را از غرب به سمت شرق قاره منتقل می کنند.

اما مهمترین وجه تمایز آمریکای شمالی شبکه رودخانه ها در یک سوم میانی قاره است. این رودها که از نظر حجم آب و عرض در زمره بزرگ ترین رودخانه های جهان به شمار می روند، تنها در مواردی معدود در ارتفاعات هستند که این مساله بیشتر آنها را به بستری مناسب برای حمل و نقل آبی تبدیل می سازد. شبکه از شش سیستم متفاوت رودخانه ای تشکیل شده است: میسوری، آرکانزاس، رد، اوهایو، تنسی و میسیسیپی. اما ماهیت یکپارچه این سیستم به شدت بهره وری منطقه و قدرت بالقوه اقتصادی و سیاسی آن را افزایش می دهد.

اول، حمل و نقل کالا از طریق مسیرهای آبی به شدت ارزان تر از حمل و نقل آنها در خشکی است. همین مساله ساده سبب می شود که کشورهایی با قابلیت حمل و نقل داخلی آبی از نظر سرمایه غنی تر از کشورهایی باشند که مجبورند از گزینه های محدود حمل و نقل در خشکی استفاده کنند. همین عامل ساده یکی از علل اصلی تبدیل شدن ژاپن، آلمان، فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده به قدرت های بزرگ اقتصادی در 500 سال گذشته بوده است.

دوم، حوزه آبریز رودخانه میسیسیپی بخش وسیعی از زمین های زراعی در آمریکای شمالی را آبیاری می کند. جای تعجب ندارد که مناطق زراعی به بزرگی آمریکای میانه کم مصرف هستند و هزینه ارسال محصولات از آنها به مناطق پرجمعیت تر پایین است و تاثیر بسزایی در کاهش هزینه ها در اقتصاد کشاورزی دارد. برای نمونه می توان شرایط را با یورآسیا مقایسه کرد. حتی امروز هم بسیاری از دانه های غلات در روسیه و قزاقستان پیش از آنکه به مقصد برسند، فاسد می شوند و برای این که این کشورها بتوانند از پتانسیل حقیقی خود استفاده کنند مجبورند شبکه های گسترده ای برای حمل و نقل ایجاد کنند. سوم، ماهیت واحد شبکه رودخانه مساله تعاملات سیاسی را به شدت تسهیل می کند. همه مردمان حوزه رودخانه به یک نظام اقتصادی واحد تعلق دارند که این مساله به قراردادهای مداوم و منافع مشترک می انجامد.

از این رو، می توان گفت که حوزه رودخانه میسیسیپی هسته قاره آمریکای شمالی است و هر کسی که هسته را کنترل کند نه تنها بر سواحل شرقی و مناطق دریاچه های بزرگ تسلط خواهد داشت، بلکه با یکپارچه سازی کشاورزی، حمل و نقل، تجارت و سیاست می تواند حتی بدون هیچ تعاملی با باقی نظام جهانی به یک قدرت جهانی تبدیل شود. از این رو، تا زمانی که ایالات متحده کنترل بی حد و مرز هسته را در اختیار دارد و از دسترسی مستقل و مرتبط با اقیانوس سود می برد، شرایط جغرافیایی مناطق مرزی در شمال و جنوب در مرتبه دوم اهمیت قرار می گیرند.

منبع: استرتفور / مترجم: طلا تسلیمی