پوتین برای ایران فرصت است

دکتر امیر دبیری مهر، استادیار و پژوهشگر علوم سیاسی

دیپلماسی ایرانی: در هفته اخیر در روسیه دو اتفاق رخ داد که از این اتفاقات می توان نتایج واحدی به دست آورد. اتفاق اول، سفر دکتر ولایتی به عنوان نماینده قام معظم رهبری و ریاست محترم جمهوری ایران به روسیه بود. سفری که خارج از عرف دیپلماتیک با حدود 2 ساعت مذاکره و استقبال و پذیرایی گرم پوتین همراه بود، در حالی که قرار بود دیدار حداکثر 30 دقیقه باشد.

در دیپلماسی نمادها و نشانه ها مهم است و حاوی معانی خاص است در این سفر مدل نشستن و رودر رو بودن ولایتی و پوتین نشان دهنده ی اهمیت مواضع و سیاست های ایران برای روسیه و شخص آقای ولادیمیر پوتین بود. شاید یکی از محورهای این دیدار مربوط به  فضای جدید بین المللی است که آمریکا قصد دارد با اعمال مجدد تحریم ها و فشارهای سیاسی و تبلیغاتی علیه ایران به اهداف دیرین خود دست یابد. ایران ناگزیر باید متحدین خود را در مقابله با این هدف آمریکا بسیج و صف آرایی کند. همکاری با روسیه در خنثی سازی هدف ایالت متحده برای کاهش خرید نفت ایران نیز می تواند یکی از بحث های این دیدار باشد. روسیه به عنوان یکی از مهمترین  بازیگران نفت و انرژی جهانی می تواند نقش موثری در خنثی سازی این تبلیغات و فعالیت ها ایفا کند و همکار و شریک استراتژیک ایران باشد. مسئله سوریه و در خواست هایی که اسرائیل از روسیه داشته است هم می تواند به عنوان موضوع سوم در این دیدار مطرح شده باشد.

این درخواست ها آن قدر برای اسرائیل مهم است که هم زمان با سفر آقای ولایتی شاهد سفر نتانیاهو با مسکو بودیم. خارج شدن ایران از سوریه، خواست مهم اسرائیل از روسیه است. اما تحقق این موضوع بعید به نظر می رسد چون دولت سوریه به عنوان یک قوه قانونی حاکم در این کشور از ایران خواسته به برقراری و حفظ امنیت در این کشور کمک کند.

موضوع مهمی که مد نظر بنده است این است که برخی در ایران نگرش درست و واقع بینانه ای نسبت به روسیه و حکومت آن ندارند. این موضوع متاثر از سابقه دخالت های شوروی سابق و قبل از آن حکومت تزار ها در ایران بوده است. اما امروزه مناسبات روسیه و ایران به کلی تغییر کرده است. روسیه تا حدی برای ایران یک شریک قابل اطمینان و استراتژیک است. آگاهان به دیپلماسی می دانند که روس ها همواره پیشنهادهای خوب و سازنده ای برای همکاری با ایران دارند و متاسفانه ایران اغلب با موانعی برای اجرایی شدن آنها مواجه است.پ

هر چند روسیه را به دلیل پیوندهای بیشتری که با غرب نسبت به شرق دارد، باید به عنوان تمدن غرب در نظرگرفت اما زمانی که به عناصر و مولفه های فرهنگی و تاریخی دو کشور نگاه می کنیم حوزه هایی که بتواند با ما همپوشانی داشته باشد بسیار گسترده است. بر این اساس ایران می تواند به روسیه به عنوان یک وزن مهم و تاثیرگذار در مناسبات بین المللی حساب کند. به نوعی فدراسیون روسیه حتی می تواند نقش بالانس کننده و متوازن کننده در مناسبات ایران با دیگر کشورها ایفا کند.

نکته ای که گاهی اوقات در بعضی از مطبوعات اعلام می کنند که روسیه در مناسبات بین المللی به دنبال منافع خود است سخنی بسیار عامیانه است. طبیعی است که هر کشوری در مناسبات بین الملل  و سیاست خارجی موظف است که منافع خود را تامین کند وگرنه خیانت کار محسوب می شود. آنچه مهم است تنظیم روابط بین کشورها با مدل برد – برد است. روسیه هم از این امر بین المللی مستثنی نیست. تهران – مسکو برای همکاری با هم فرصت های بسیاری فراتر از همکاری هسته ای دارند. باید از این همکاری هوشمندانه استفاده کنیم و اولین گام برای استفاده بهتر از روسیه، تجدید نظر در برخی ذهنیت ها پیرامون مسکو و مردم این کشور است.

در فضای امروز بین المللی پوتین و روسیه برای ایران یک فرصت هستند. در روسیه امروز پوتین به عنوان یک سیاستمدار پخته، زیرک و باهوش که از محبوبیت خاص و کم نظیری هم بین مردم در روسیه برخوردار است، چندین سال به عنوان رییس جمهوری در این کشور سر کار خواهد بود.

از طرفی دیگر در آمریکا  فردی بی تجربه در حوزه سیاست که سیاست های خصمانه ای علیه ایران اتخاذ کرده، روی کار آمده است.

این وضعیت نامتقارن می تواند برای ایران یک فرصت طلایی باشد فرصتی که ایران می تواند از این شکاف منافع خود را تامین کند. شریک سیاسی و همکار استراتژیک ما در منطقه فردی زیرک، باهوش و توانمند است و برعکس دشمن ما امروز بیشتر با معادلات بازرگانی و اقتصادی به صحنه بین المللی نگاه می کند و عناصر فرهنگی، ایدولوژیک، تاریخی و فرهنگی را نادیده می گیرد. و آن قدر ناشیانه رفتار می کند که اخیرا شاهد بودیم جنجال بزرگی در پی دیدار پوتین و ترامپ در هلسینکی ایجاد شد.