روسیه نباید به ایران خیانت کند

دیمیتری الکساندر سیمز

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین روز دوشنبه در هلسینکی با یکدیگر دیدار کردند. در میان نخبگان سیاست خارجی روسیه، حس خوش بینی محتاطانه ای نسبت به نشست وجود دارد. بسیاری بر این باور هستند که دو رئیس جمهور می توانند راهی برای کاهش تنش ها بیابند. برای درک بهتر انتظارات روسیه، من با تعدادی از سیاستمداران برجسته و دانشگاهیان در مسکو صحبت کرده ام.

در روسیه، بسیاری معتقد هستند که روابط آمریکا با روسیه، در پیچ و تاب خطرناکی افتاده است. کنستانتین زاتولین، که یکی از رهبران ملی گرای حزب متحد روسیه ی پوتین است، هشدار داده است که " روابط امروزه آمریکا با روسیه، در پایین ترین سطح خود از زمان بحران کارائیب، قرار دارد." نگرانی زاتولین در دیدگاه های برخی از مخالفین نیز دیده می شود. ماکسیم شوشنکو، روزنامه نگار برجسته ی چپ گرا، می گوید: "آمریکا و روسیه در خاورمیانه بیش از حد به یکدیگر نزدیک شده اند." وقتی از او در مورد تلاش های دولت ترامپ برای متقاعد کردن مسکو به منظور کمک به کم کردن نفوذ ایران در خاورمیانه سوال کردم، این گونه پاسخ داد: "غیر ممکن است، این راه به جنگ ختم می شود. ... بدون گفتگوی مستقیم با ایران، هیچ توافقی به سرانجام نمی رسد. .... من به شخصه معتقد هستم که روسیه نباید به ایران خیانت کند. ... درست نیست موضعی در قبال خاورمیانه اتخاذ شود که فقط حامی اسرائیل باشد."

با این وجود خوشبینی تازه ای در مسکو در مورد تمایل دونالد ترامپ برای دستیابی به درکی مشترک با روسیه به وجود آمده است. آندرانیک میگرانیان، استاد موسسه روابط بین الملل مسکو و مشاور غیر رسمی ریاست جمهوری، معتقد است که ترامپ نمی تواند در اولین سال ریاست جمهوری اش، روابط آمریکا با کرملین را بهبود دهد چون "او می بایست به مردم امریکا و مخالفان سیاسی اش نشان دهد که می تواند نسبت به روسیه سختگیر باشد و به هیچ وجه به روسیه وابسته نیست." موفقیت های اخیر اقتصاد آمریکا، پشتوانه ای برای ترامپ شده و اکنون اعتماد به نفس او برای رسیدن به توافق با پوتین بیشتر شده است. برای مسکو، محدودیت های داخلی ترامپ بر سر ایجاد روابط با روسیه، نسبت به سال گذشته کم رنگ تر شده است.

اهداف مسکو از نشست هلسینکی چیست؟ به عقیده ی ساسلوو، معاون رئیس مرکز مطالعات جامع اروپایی و بین المللی در دانشکده اقتصاد، طرف روسی، سه هدف اصلی دارد. اول اینکه، کرملین قصد دارد خطوط ارتباطی قویتری با همتایان خود در دولت ترامپ برقرار کند و مذاکراتی را در مورد موضوعات امنیتی، از امنیت سایبری گرفته تا سلاح های هسته ای، آغاز کند. دوم اینکه، از واشنگتن می خواهد که اعمال فشار بر کشورهای ثالث، مانند هند و ویتنام که به دنبال حفظ روابط اقتصادی و نظامی با روسیه هستند را کم تر کند. نهایتا اینکه، کرملین معتقد است ممکن است بتوان به توافقی با ترامپ رسید، کسی که نسبت به اوباما اصرار چندانی به برکناری اسد از قدرت در سوریه ندارد.

تحلیلگران روسی معتقد هستند تا زمانی که مسئله ی دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 آمریکا پایان نیابد، دستیابی به هرگونه پیشرفت معنی داری در روابط آمریکا با روسیه، محقق نخواهد شد. ساسلوو گفت: "اگر روسیه این کار را نکند، ما نخواهیم توانست هیچ کاری در قبال آمریکا انجام دهیم." او به راه حل های ممکن برای امنیت سایبری اشاره کرد. اولین راه، توافقی است که محدودیت هایی را بر اجرای جنگ سایبری بین دو کشور تعیین می کند. به علاوه روسیه می تواند از شدت عملیات سایبری اش علیه آمریکا بکاهد و در مقابل در زمینه های دیگر از آمریکا امتیاز بگیرد.

مسئله ی دیگری که کرملین ممکن است بخواهد بر سر آن نرمش نشان دهد، ایران است. میگرانیان اعتقاد دارد که مسکو ممکن است ببیند که تهران آیا مایل به مذاکره ی مجدد بر سر جنبه های خاصی از توافق هسته ای که ترامپ با آنها مخالفت کرده، هست یا نه. ساسلوو همچنین این ایده را مطرح کرد که روسیه می تواند به آمریکا، در کاهش حضور نظامی ایران در سوریه کمک کند و در مقابل آمریکا نیز از روند صلحی که اسد را در قدرت نگه می دارد، حمایت کند. همچینین او به این مسئله نیز اشاره کرد که روسیه احتمالا مجبور خواهد شد همکاری اش را با ایران در زمینه های دیگر افزایش دهد تا با این متحد خاورمیانه اش دشمن نشود.

تحلیلگران روس با علاقه ای وافر به افزایش تنش ها بین آمریکا و متحدان اروپایی اش توجه می کنند. ساسلوو از این موقعیت به عنوان فرصتی برای روسیه به منظور نزدیک تر شدن به اروپایی ها یاد می کند. با این وجود وی بر این مسئله تاکید می کند که "کاملا مشخص است که روسیه نخواهد توانست به طور کامل اروپایی ها را به سمت خود بکشاند." در حالی که روس ها بسیار علاقه مند به دیدار با ترامپ هستند و امید به ایجاد روابط بهتر با واشنگتن دارند، اما به خاطر رفتارهای غیر قابل پیش بینانه ی ترامپ، در مورد رویکردی که دولتش ممکن است نهایتا اتخاذ کند، نگران هستند.

منبع: نشنال اینترست / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33