ایران نگاه جدی به بحران آّب داشته باشد

هولی داگرس

دیپلماسی ایرانی: کمبود آب آشامیدنی در این هفته، باعث بروز اعتراضاتی در استان نفت خیز خوزستان شد که بیشتر اقلیت قوم عرب در آنجا زندگی می کنند. معترضان در شهرهای آبادان و خرمشهر به اموال عمومی آسیب زدند و با پلیس درگیر شدند.

تظاهرات بر سر آب در ایران بی سابقه نیست. بیش از یک دهه است که تظاهراتی از این دست در استان ها و شهر های مختلف رخ داده که باعث ایجاد چالش های امنیتی و سیاسی شده است.

به جای پرداختن به بحران فزاینده ی آب، یک مقام ارشد ایران، اسرائیل و کشورهای همسایه را متهم به دزدیدن ابر های باران زای ایران کرد. احمد وظیفه، یکی از مقامات سازمان هواشناسی ایران، این اتهام را رد کرد و گفت: "امکان دزدیدن برف و یا ابر از یک کشور وجود ندارد." وظیفه همچنین اذعان کرد که خشکسالی پدیده ای جهانی است و فقط دامان ایران را نگرفته است بلکه عراق، ترکمنستان و سایر کشور ها نیز دچار آن شده اند.

نخست وزیر اسرائیل در توییتر خود که به زبان فارسی است، به سرعت این اتهام را مورد تمسخر قرار داد و با اشاره به بادبادک های آتش زایی که از نوار غزه به اسرائیل فرستاده می شوند و تا کنون دو و نیم میلیون دلار آسیب وارد کرده اند، گفت: "تعجب نکنید، ما از این ابرها برای خاموش کردن آتش هایی که حماس با حمایت ایران به پا می کند، استفاده می کنیم."

10 ژوئن، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، فیلمی با زیر نویس فارسی منتشر کرد که در آن تخصص کشورش را در اختیار ایران که با خشکسالی روبرو است، قرار داد.

وزارت امور خارجه ی ایران، نتانیاهو را "دغل کاری دروغ پرداز" خواند و گفت تهران می تواند خودش مشکلاتش را حل کند. چند هفته بعد، رضا اردکانیان، وزیر نیروی ایران، هشدار داد که اسرائیل "از آخرین ابزار های علمی برای سرقت آب خاورمیانه استفاده می کند و ما نباید بگذاریم که در بحران آب ما دخالت کند."

پرزیدنت حسن روحانی، کمبود آّب ایران را یک مسئله ی امنیت ملی خوانده است.

طبق گزارش مرکز ملی هشدار و نظارت بر خشکسالی، بازه ی زمانی بین سپتامبر و دسامبر 2017، خشک ترین ایام ایران در طول 67 سال گذشته بوده و 40 درصد از ایران درگیر "خشکسالی شدید" شده است. دیوید لیلین، بوم شناس از شورای آتلانتیک،  می گوید که محیط زیست ایران "به نقطه ی بحرانی رسیده است." جدای از تغییرات آب و هوا، ایران شاهد از دست رفتن تنوع زیستی، جنگل زدایی، بیابان زایی، فرونشیتی زمین و آلودگی شدید آّب و هوا است.

احداث بیش از حد سدها، که در زمان شاه آغاز شد، در دوران احمدی نژاد شدت گرفت که موجب تغییر مسیر رود ها و تشدید خشکسالی در شهرهایی مانند اصفهان و ارومیه شد. با این حال، برخی از مشکلات تغییر آب و هوا در ایران - سوزاندن سوخت های فسیلی و سوء مدیریت منابع آب – به قبل از سال 1979 بر می گردد.

در حالی که شاه با افتتاح اداره ی محیط زیست، برای حل مشکلات زیست محیطی تلاش کرد، اما چون مردم از سلطنت حمایت نمی کردند، شاه نیز تمرکزش را بر توسعه ی اقتصادی گذاشت. پرزیدنت روحانی با افزایش بودجه و به کار گرفتن متخصصین، سعی کرد برخی از این مشکلات را حل کند اما خیلی ها بر سر راه تلاش های اصلاح طلبانه اش سنگ اندازی کردند.

تا زمانی که تندروها نسبت به حامیان حفظ منابع طبیعی، سوء ظن دارند، مشکلات محیط زیستی ایران نیز بدتر خواهد شد. دولت باید در مورد عواقب نادیده گرفتن این مشکلات هوشیار باشد و به دنبال راهکارهایی قابل قبول بگردد.

ایران فقط باید به جنگ داخلی سوریه نگاه کند تا متوجه شود که چرا دیگر نباید مواجه با مشکل کم آبی را به تاخیر بیاندازد.

منبع : شورای آتلانتیک / ترجمه دیپلماسی ایرانی / 33