هدف بزرگ پوتین از اتحاد نفتی با عربستان علیه ایران

جیسون بوردوف عضو ارشد شورای امنیت ملی دولت اوباما و بنیانگذار مرکز سیاست انرژی جهانی دانشگاه کلمبیا در فارین پالسی نوشت: با بررسی مجموعه نشست های اخیر اوپک در وین، به نظر می رسد که تا حدودی شاهد تضعیف نقش سازمان اوپک هستیم. نکته قابل توجه این است که اکنون شاهد یک هویت جدیدی در این حوزه هستیم که می تواند ژئوپلتیک نفت را برای سالها شکل دهد.

به گزارش «انتخاب»؛ در ادامه این مقاله می خوانیم: تحلیلگران سال ها که در حال نگارش اگهی تسلیت اوپک هستند. صاحب نظرات در سال 2014 نیز پس از اقدام سعودی برخلاف تصمیم اوپک برای کاهش تولید، چنین نوشتند. تحلیلگران و کارشناسان بی شماری فکر می کردند که افزایش سریع قیمت نفت شیل در آمریکا ریاض را مجبور به این امر کرده است، چراکه تولید شیل در واکنش به تغییرات قیمت نفت نسبه به تولید نفت متعارف، به شدت پاسخگو است. به نظر می آمد که هرگونه تلاشی از سوی اوپک برای کاهش تولید و افزایش قیمت ها با افزایش تولید نفت شیل امریکا به حاشیه برود. در همین راستا، الن گرین اسپن رئیس فدرال رزرو امریکا در سال 2015 گفت که «اوپک در حال واگذاری قدرت خود است».

اما در نهایت تامین عرضه نفت شیل نتوانست از نوسانات قیمت جلوگیری کند و قیمت نفت در آغاز سال 2016م به 27 دلار در هر بشکه رسید. در واکنش به این اقدام؛ دولت های عضو سازمان اوپک در نوامبر 2016م با چندین کشور تولید کننده غیراوپک برای کاهش تولید با یکدیگر دیدار کردند. اما علی رغم توافق آن ها برای کاهش عرضه نفت؛ بسیاری از ناظران هشدار دادند که سلطه نفت شیل همراه با بی اعتمادی میان اعضای اوپک زمینه تضعیف ائتلاف آن ها با اعضای غیرعضو اوپک را فراهم کرده است.

تنها دو سال پس از تلاش آن ها برای کاهش قیمت نفت، دو هفته پیش «اوپک پلاس» (کمیته مشترک کشورهای تولید کننده نفت عضو و غیر عضو اوپک) فراخوانده شد تا سقف قیمت ها را افزایش دهند. درحالیکه قیمت نفت پس از تصمیم پرزیدنت ترامپ برای اعمال مجدد تحریم علیه فروش نفت ایران ، به بیش از 80 دلار در هر بشکه رسید، آمریکا همراه با کشورهای مصرف کننده مثل هند و چین به طور عمومی و خصوصی «اوپک پلاس» را در زمینه افزایش تولید تحت فشار قرار دادند.

نویسنده معتقد است که نقش عربستان سعودی در سازمان اوپک نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است و تصمیم کاهش قیمت در وین به طور موثر توسط عربستان سعودی اتخاذ شده است. زیرا تنها عربستان سعودی دارای مقادیر قابل توجهی از ظرفیت اضافی است و می تواند با هزینه خودش مقدار قابل توجهی را که مورد نیاز است تولید کند. واضح است که ایران بدون شک با افزایش تولید نفت مخالف است و تلاش برای کاهش قیمت بالای نفت می تواند تسهیل بخش سیاست خارجی ترامپ در مقابله با ایران باشد. در این راستا خالد الفلاح وزیر نفت عربستان سعودی معتقد بود که هر اقدامی را که لازم باشد برای تامین بازار انجام می دهند و آن ها بر تولید یک میلیون بشکه نفت در روز تاکید کردند. در این اقدام الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه کاملا متحد با وی بوده است.

دومین بازگیر مهم پس از عربستان سعودی، روسیه است که علی رغم این که عضو رسمی اوپک نیست اما در طی دئ هفته گذشته اوپک بر نقش تازه روسیه به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت خام جهان در مدیریت قیمت جهانی نفت با عربستان تاکید کرد. خالد الفلاح به رسانه ها گفت که در حال بررسی عضویت روسیه به عنوان عضو وابسته در اوپک هستیم. هر دو کشور عربستان و روسیه نشانه هایی از روابط همکاری جویانه ای را ایجاد کرده اند. این اتحاد جدید بین عربستان و روسیه در مدیریت بازارهای نفت جهان حاکی از یک تحول مهم است. نقش جدید روسیه در مدیریت قیمت های جهانی نفت به پوتین سکوی دیگری برای افزایش قدرت روسیه بوده است و نفوذ آن را برای تعامل دیپلماتیک با کشورهای مصرف کننده بزرگ نفت از جمله آمریکا تقویت می کند.

در طی دهه های گذشته، قیمت نفت نقش محوری و تعیین کننده در روابط آمریکا و عربستان سعودی ایفا کرده است و تلاش پادشاهی عربستان برای کاهش قیمت نفت و تعهد به حفظ آن نقطه عطفی در مناسبات دیپلماتیک ریاض و واشنگتن بوده است. اکنون امتناع ریاض برای کاهش تولید و ایجاد چارچوب همکاری جدید با روسیه می تواند به این معنا باشد که مسکو در سالهای آینده نقش فزاینده ای در مدیریت قیمت نفت داشته باشد.

نویسنده معتقد است که پیام مهم  نشست دو هفته گذشته اوپک این است که با وجود جهش نفت شیل آمریکا منجر به افزایش نفوذ این کشور در بازارهای جهانی نفت نشده است. در واقع نکته قابل توجه این است که آمریکا برای افزایش تولید نفت به کشورهای اوپک و غیراوپک نیاز دارد. بنابراین با وجود این که آمریکا به نقطه استقلال نفت نزدیک شده است اما نفت همچنان نقش کلیدی و تعیین کننده ای در سیاست خارجی آمریکا ایفا می کند. در این راستا پرزیدنت ترامپ از دولت عربستان خواسته تا تولیدات نفت را افزایش دهد تا این طریق آمریکا بتواند فروش نفت ایران را کاهش دهد بدون که به مصرف کنندگان متحد آمریکا آسیبی وارد شود. همچنین کشورهای اوپک از پرزیدنت ترامپ درخواست کردند تا جلوی تصویب قوانین کنگره علیه اوپک را بگیرد.

نویسنده در نهایت معتقد است که تصمیم هفته گذشته در زمینه کاهش قیمت نفت منعکس کننده همکاری سیاست نفتی جدید بین روسیه و عربستان است که نقطه عطف در نظم جهانی نفت است و حاکی از این است که با وجود جهش نفت شیل یا تغییر انرژی آمریکا ؛ ژئوپلتیک نفت همچنان مهم است.