جایگاه ایران در منطقه
روابط کشورها در جهان امروز بر اساس منافع آنها قابل تعریف است. سیاست در سطح بین المللی منافع کنشگران و بازیگرانی است که در ساحت های گوناگون با یکدیگر فعالیت می کنند.
روزنامه روزان در یادداشتی که به قلم علی مطهرنیا کارشناس مسایل بین الملل نگاشته شد، آورده است: در نتیجه حقوق و قوانین حقوقی در سایه این اصل اساسی مورد بررسی قرار می گیرد. از این جهت در صحنه واقعی سه کنشگر، کنش ورز و بازیگرانی که درحال فعالیت برای رسیدن به اهداف در نظام بین الملل هستند به راحتی می توانند در مراحل حساس از مسئولیت های بین المللی خود شانه خالی کرده و این اقدام خود را توجیه کنند و برای سود بیشتر از هرگونه توافق خارج شده و نفع خود را بیش از نفع دیگران و امتیاز خویش را بیش از امتیاز دیگر رقبا حتی متحدین خود در نظر بگیرند.
آمریکا هم اکنون در پی تحکیم هژمونی اقتصادی و امنیتی خود در جهان است و ورود به معاهدات گوناگون را تنها با همخوانی با منافع خود عملی می کند نه قواعد و قوانین حقوقی پذیرفته شده در سازمان های گوناگون. آمریکا معتقد است به میزانی از قدرت دست یافته و می تواند اصل اساسی منفعت گرایی را برای خود تضمین کند. حال باید دید نگرش آمریکا متکی بر این واقعیت است یا این اصل تنها توسط ترامپ به اجرا در می آید؟ در این صورت به این نتیجه خواهیم رسید که آمریکا تنها به منافع خود در آینده سیاسی و کنش ورزی در جهان می اندیشد یا اینکه منافع سایر متحدان خود را نیز مورد نظر دارد. اکنون نمی توان به صورت قاطع در این مورد پاسخ داد.
بعضی کشورها و افراد حاکم بر آن کشورها ممکن است تعریف دیگری از منافع خود با مصداق های دیگر داشته باشند. به طور مثال ایالات متحده در سوریه منافع خود را در برداشتن اسد از قدرت تعریف نمی کند بلکه منافع خود را در ایجاد تفاهم در میان قدرت های رقیب خود؛ در شکل دادن به نظم آینده جهانی و همچنین هزینه آور کردن جنگ نیابتی برای کشورهای دارای منابع نفتی مانند ایران و عربستان تعریف پذیر کرده و مصداق های عملیاتی آن را کدگذاری می کند.
جایگاه ایران در منطقه به برجام متصل نیست. ایران از نظر سنتی کشوری است با پیشینه تمدنی بالا؛ دارای تمدنی چند هزار ساله که به خوبی توانسته دولت -ملت و دولت -کشور را تشکیل دهد و دارای سابقه بسیار بالا در منطقه و نظام بین الملل است. از طرف دیگر انقلابی در آن رخ داده که این انقلاب به چالشگری نظام بین الملل در چهار دهه اخیر پرداخته و پیامدهای گوناگون از خود به جا گذاشته است.
برجام پلی در ادامه تحرکات نظام جمهوری اسلامی ایران در نظام بین الملل محسوب می شود که در این مسیر ما شاهد چالش هایی از طرف ایالات متحده آمریکا و از طرف دیگر مسئله برانگیزی های جدی در داخل ایران در مقابل اجرای برجام بودیم. در نتیجه مسئله برانگیزی در تهران و از طرف دیگر چالش برانگیزی های معطوف به ایجاد بحران سیاسی برای ایران در آمریکا در ارتباط با ایران؛ جایگاه ایران را در جهت مدیریت بحران روابط ایران با نظام بین الملل با مرکزیت آمریکا افزایش بخشیده است و این می تواند موجب شود که ایران بار دیگر در برابر تحریم های بسیار فلج کننده و در عین حال فشار آمریکا برای انزوای بین المللی با قدرت و افزایش ضریب نفوذ بیشتر در وضعیت جدید قرار گیرد.
نظر شما :