تله آل‌سعود برای آمریکا

موسسه آمریکایی بروکینگز در تحلیلی در مورد دیدار رابرت گیتس، وزیر دفاع سابق آمریکا و ملک عبدالله پادشاه عربستان در سال ۲۰۰۷ افشاگری کرد. براساس گزارش بروکینگز، در آن زمان شاه سعودی با اتخاذ موضعی ضدایرانی خواستار حمله نظامی تمام عیار آمریکا شده بود؛ حمله ای که به ورای تاسیسات هسته ای ایران تسری یابد. او تهدید کرده بود که اگر واشنگتن وارد جنگ با ایران نشود، سعودی ها «به روش خود واردعمل خواهند شد.» گیتس عصبانی شده بود از اینکه گویی آمریکایی ها مزدوران شاه عربستان هستند.

به گزارش دنیای اقتصاد، موسسه آمریکایی بروکینگز در تحلیلی به قلم بروس ریدل، وزیر دفاع سابق آمریکا، به مقامات این کشور هشدار داده است که اجازه ندهند رژیم های اسرائیل و آل سعود، آمریکا را به ورطه جنگ بکشانند. در این تحلیل آمده است: در ژوئیه سال ۲۰۰۷،رابرت گیتس با عبدالله، پادشاه عربستان سعودی در قصر مجلل وی واقع در جده دیدار کرد، گیتس در مورد این دیدار نوشت:

«من شوکه شده بودم.» عصر آن روز، ضیافتی مفصل در اتاقی آغاز شد که ابعاد آن به اندازه شش زمین بسکتبال بود و یک استخر به اندازه استخر شنای بازی های المپیک در وسط آن قرار داشت. سقف آن اتاق طوری نقاشی شده بود که گویا ستاره ها بالای سرمان بودند. در یک سوی اتاق، آکواریوم بزرگی از کف تا سقف جای گرفته بود که ماهی هایی نامتعارف در آن شنا می کردند. چنین فضایی پرابهت و تاثیرگذار بود.

پس از صرف غذا، گیتس و ملک عبدالله با یکدیگر دیداری مستقیم داشتند. شاه عربستان با اتخاذ موضعی ضدایرانی خواستار حمله نظامی تمام عیار آمریکا شد که به ورای تاسیسات هسته ای ایران تسری یابد. او تهدید کرد که اگر واشنگتن وارد جنگ نشود، سعودی ها «به روش خود وارد عمل خواهند شد.» او اغلب به مقامات بازدید کننده می گفت که ایران منشأ مشکلات منطقه است و باید در برابر آن به زور متوسل شد. گیتس در اینجا عصبانی شد. شاه عربستان «از ایالات متحده می خواست پسران و دخترانش را وارد جنگ با ایران کند. گویی که آمریکایی ها مزدورانش هستند.» انگار که سربازان آمریکایی توسط یک شاه یا حکومت خریداری می شوند تا اوامرش را اجرا کنند. گیتس می گوید: «او از ما می خواست خون آمریکایی ها را بریزیم، اما هیچ وقت اشاره ای نکرد مبنی بر اینکه ممکن است خون سعودی ها هم ریخته شود.» آمریکا در آن زمان درگیر دو جنگ در منطقه بود و به جنگ دیگری نیاز نداشت. وزیر دفاع آمریکا در یادآوری خاطرات آن دوران می گوید: «من واقعا عصبانی شده بودم.»

رابرت گیتس، به عنوان احتمالا بهترین وزیر دفاع تاریخ آمریکا، سعی کرد این موضوع را روشن کند که هیچ کس نباید آمریکا را به سمت جنگی سوق دهد که نیازی به آن ندارد و فقط هدف از آن خدمت به منافع یک کشور دیگر است. احتیاط شرط عقل است، نه نشانه ضعف. جنگ تقریبا همیشه تبعات ناخواسته ای دارد و ارزشش را دارد که از یکی از این جنگ ها پیشگیری شود. بروکینگز در ادامه نوشته است که متاسفانه ما در گذشته هم بارها شیپور دعوت به جنگ را در خاورمیانه شنیده ایم. لحن این دعوت هم همیشه یکی است. اگر ما فقط از نیروهایمان علیه کشور ایکس استفاده کنیم، این جنگ به یک «خاورمیانه جدید» منجر خواهد شد، خاورمیانه ای که مرفه، در صلح و عاری از تروریسم است. دو دفعه از این فراخوان های جنگ در نهایت به نفع ایران تمام شد و ایران را به قدرتی که امروز هست بدل ساخت.

در سال ۱۹۸۲ آریل شارون، وزیر دفاع رژیم صهیونیستی گویی ادعای پیامبری داشت. او می گفت اسرائیل به لبنان یورش می برد، جنبش فلسطین را نابود می کند، سوریه را از این خاک بیرون می کند، یک دولت مسیحی مارونی در بیروت را به قدرت می رساند و سپس لبنان و اردن با اسرائیل به صلح می رسند. در چنین شرایطی خاورمیانه جدید شکل می گیرد. آمریکا هم پوشش دیپلماتیک و حافظان صلح خود را ارائه خواهد کرد تا این تغییرشکل و دوران گذار را تسهیل کند. واشنگتن هم موافقت کرد. در عوض اما اسرائیلی ها در بیروت زمین گیر شدند، پس از انفجار یک بمب رهبر دولت مسیحی شکست خورد، سفارت آمریکا دو بار هدف انفجار قرار گرفت و سربازخانه تکاوران دریایی آمریکا تخریب شد. رونالد ریگان این پروژه را رها کرد.

ایران که از پیش مورد تحریم های جهانی و تحت حمله عراق قرار گرفته بود، دسته کوچکی از نیروهای انقلابی خود را به سوریه و لبنان فرستاد و حزب الله لبنان را تشکیل و تحت آموزش قرار داد. پس از دو دهه حزب الله موفق شد اسرائیلی ها را به طور کامل از جنوب لبنان خارج و نیروهای اسرائیل در جنوب لبنان را نابود کند. ایران به یک نقش آفرین قدرتمند در سوریه و لبنان تبدیل شد و حالا بیش از هر زمان دیگری در بیروت و دمشق قدرتمند است. در سال ۲۰۰۳ یک مدعی دیگر وعده خاورمیانه جدید را داد. احمد چلبی، یک رهبر اپوزیسیون عراق به جورج بوش و دیک چنی قول داد جنگی که صدام حسین را از قدرت ساقط کند، مورد اقبال مردم عراق خواهد بود، به صلح در اسرائیل منجر می شود و در را برای تغییر رژیم در دمشق و تهران می گشاید. پیروزی ارزان به دست خواهد آمد و منطقه دستخوش تغییر خواهد شد.

فاجعه دیگری برای آمریکا رقم خورد. آمریکا درگیر جنگی با عراق شد که هنوز نتوانسته است از آن رهایی یابد. هیچ صلحی برای اسرائیل به بار نیامد. هیچ مذاکره ای حتی آغاز نشد. در عوض تهران به قدرت برتر خارجی در عراق تبدیل شد. البته باید گفته شود این بار سعودی ها به آمریکا هشدار داده بودند که چنین جنگی عراق را پیشکش ایران خواهد کرد و نفوذ ایران را در خاورمیانه افزایش خواهد داد. واقعیت این است که هژمونی ایران تا حدود زیادی به مدد اهدافی که به آمریکا در سال های ۱۹۸۲ و ۲۰۰۳ تحمیل شد، در منطقه رشد کرد. بروکینگز ادامه داد گر چه ایران هم با کارت های خود هوشمندانه بازی کرد، اما عامل این موفقیت های ایران بیش از این موضوع، اشتباهات دیگران بوده است. حالا دولت ترامپ از برجام خارج شده است. دولت های سعودی و اسرائیلی جداگانه این موضوع را جشن گرفته و دولت آمریکا را تشویق کرده اند اما آنها بیش از این می خواهند: دست کم رفتار ایران باید با توسل به زور عوض شود و دست بالا، حکومت ایران عوض شود. دستاوردهای ایران در بیروت، دمشق، بغداد و صنعا باید بازپس گرفته شوند.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی و بن سلمان شاهزاده سعودی که هر دو در گذشته خطاکار خوانده شده اند، حالا به آمریکا فشار می آورند به اقدامی فراتر از پاره کردن یک توافق دست بزند. هر دوی آنها در سوریه و یمن درگیر جنگ با ایران و متحدانش هستند که هیچ پایانی ندارد. هر دوی آنها در موقعیت دشواری قرار گرفته اند و برای کمک چشم به متحدان آمریکایی خود دوخته اند. اسرائیل اغلب وعده می دهد که علیه برنامه هسته ای ایران یکجانبه وارد عمل می شود. بن سلمان سعودی هم در هشداری که به طرز ترسناکی شبیه هشدار ملک عبدالله به گیتس است، وعده می دهد به بمبی دست می یابد که با آن ایران را بازدارد. درسی که آمریکا از دیدار گیتس در سال ۲۰۰۷ گرفت، به شدت با وضعیت امروز مرتبط است. مردم آمریکا آنقدر عاقل خواهند بود که در برابر گوش سپردن دولتشان به همه آنهایی که می خواهند آمریکایی ها را برای خواسته های خود به راه خطرناک بکشانند، واکنش نشان دهند. دولت آمریکا در خروج از برجام تصمیمی اشتباه گرفت و به این ترتیب مسیر تکرار اشتباهات سال های ۱۹۸۲ و ۲۰۰۳ گشوده شد.