سرمایه‌گذاران خارجی در ایران درباره تحریم‌ها چه می‌گویند؟

به گزارش فرارو، پس از امضای توافق نامه هسته ای موسوم به برجام، صد ها شرکت اروپایی، آسیایی و حتی آمریکایی برای ورود به بازار دست نخورده ۸۰ میلیونی ایران شتافتند. آمریکا و سایر امضاکنندگان برجام به آن ها اطمینان داده بودند که سرمایه گذاری های آن ها در ایران حداقل برای یک دهه در امان خواهد بود.

اما در ماه جاری میلادی، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، به طور یکجانبه از توافق هسته ای خارج شد و تحریم ها علیه ایران را دوباره برقرار کرد. شرکت های خارجی پیام متفاوتی شنیدند: آن ها برای خروج از ایران ۱۸۰ روز فرصت دارند. در غیر این صورت با محرومیت از بازار آمریکا و جرایم چند میلیون دلاری و حتی بازداشت مدیران اجرایی شان به خاطر عدم توجه به تحریم های آمریکایی مواجه خواهند شد.

به گزارش نیویوک تایمز، مایک پومپئو، طی یک سخنرانی در روز دوشنبه، تهدید کرد آمریکا اقتصاد ایران را با اقدامات جدید یکجانبه نابود خواهد کرد. به گفته پومپئو، این اقدامات، "نیرومندترین تحریم ها در تاریخ" خواهند بود.

 

گفتن اینکه چه تعداد شرکت خارجی نهایتا از ایران خارج خواهد شد، هنوز خیلی زود است. اتحادیه اروپا وعده هایی برای اتخاذ اقداماتی جهت محافظت از شرکت هایش داده است.

با این حال، تحریم های جدید مسلما اوضاع را برای سرمایه گذاران خارجی در ایران، مخصوصا سرمایه گذاران جهانی، پیچیده کرد و بسیاری از مدیران اروپایی را در وضعیت تلخی گذاشت.

روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز با تعدادی از سرمایه گذاران خارجی در ایران درباره بازگشت تحریم های آمریکا علیه ایران گفتگو کرده است. یکی از این مدیران خارجی که به دلیل ترس از خشم مقامات آمریکایی نخواست نامش فاش شود، به این روزنامه گفت: " پیام این است که 'این رم است و سزاز (امپراتور روم)، نظرش عوض شده است. اگر ما اطاعت نکنیم، روستا های ما با خاک یکسان خواهد شد' ".

هنوز معلوم نیست تاثیر کلی تحریم ها علیه ایران چقدر خواهد بود. اگر چه سرمایه گذاری خارجی در ایران از زمان امضای برجام در ۲۰۱۵ دو برابر شده، از دو میلیارد دلار به چهار میلیارد دلار افزایش یافت-، اما این مقدار افزایش در اقتصاد ۴۲۸ میلیارد دلاری ایران خیلی چشمگیر نیست.

 

سعید لیلاز، اقتصاددان ایرانی، گفت: "به نظر می رسد که تنبیه شرکت های خارجی، بیش از آنکه واقعا مرتبط با آسیب زدن به اقتصاد ایرانی باشد، به اعمال قدرت مربوط می شود. آنچه واقعا مهم است، نفت است. حضور اروپایی ها در اینجا، هنوز آنقدر زیاد نیست".

با این حال، نشانه های حضور کسب وکار های غربی در سه سال گذشته در پایتخت ایران مشهود است. یک بیلبورد عظیم نشان می دهد که بوش (Bosch)، شرکت سازنده لوازم خانگی، از ایرانیان می خواهد که ماشین های ظرفشویی اش را بخرند. لوگوی ای بی بی گلوبال (ABB Global)، شرکت سوئدی-سوئیسی فعال در همه زمینه ها، بر روی یک ساختمان نقش بسته است.

بسیاری از این کسب وکارها، بخصوص شرکت های بزرگ دارنده روابط یا عملیات گسترده در آمریکا، اکنون در خطر هستند. دو شرکت نفتی بزرگ، توتال فرانسه و انی ایتالیا، پروژه های خود در ایران را رها می کنند.

کارمندان محلی شرکت آمریکایی پروکتر اند گمبل، که قبلا محصولاتی مانند شامپو های هد اند شولدرز و ریش تراش براون می فروخت، می گویند این شرکت کارمندان محلی را اخراج کرده و می خواهد از ایران خارج شود. تصمیم خروج سایر شرکت های متعدد اروپایی و آسیایی در ایران، که محصولات غیرتحریمی مانند نوشیدنی های سرد، شکلات، لباس، تجهیزات پزشکی و دارو، می فروشند، هنوز واضح نیست. شرکت بریتانیایی دبنهامز، شرکت آلمانی آدیداس در ایران امتیاز دارند. پژو و رنوی فرانسه در ایران خودرو می فروشند. شرکت سوئدی اسکانیا نیز کامیون و اتوبوس می فروشد.

خروج شرکت های اروپایی و آسیایی از ایران، بدون شک به معنای بی کار شدن جوانان ایرانی خواهد بود. یک مدیر اروپایی که شرکتش در سال ۲۰۱۵ به ایران بازگشته، گفت: " من ۱۱ کارمند فوق العاده زن دارم. دیدن اینکه کارمندان اینجا با چه سرعتی یاد می گیرند و (خودشان را) وفق می دهند، شگفت انگیز است. اکنون، باید همه آن ها را ترک کنم. حتی فکر فکردن به این امر هم به من از لحاظ فیزیکی آسیب می زند".

 

کارمندان محلی ایرانی هم اثرات را احساس می کنند. بن کرمی، کارمند شرکت تبلیغاتی آی سی ای در تهران، گفت: " هفته گذشته ۲۰ درصد مشتریان مان را از دست دادیم و ۶۰ درصد آن ها هم موقتا کارشان در ایران را متوقف کردند. ما بسیاری از خارجی ها و بسیاری از فوت وفن ها را از دست خواهیم داد".

ساناز، ۳۱ ساله، که در یک شرکت محصولات مصرفی کار می کند، گفت: " ممکن است کارفرمایان من، و دیگر جا هایی که امیدوار بودم در آنجا کار کنم، بروند. قیمت ها بالاست. بیشتر حقوق ها - اگر بتوانی شغلی پیدا کند- پایین هستند".

به گفته نیویورک تایمز، برخلاف امیدواری دولت ترامپ، ساناز در اعتراضات احتمالی علیه مقامات ایران شرکت نخواهد کرد. تعداد کمی از تحلیلگران و دیپلمات های اروپایی معتقدند که تحریم های جدید اثراتی خواهند داشت که پومپئو به آن ها امید بسته است.

یک دیپلمات اروپایی به این روزنامه گفت: " اکنون آمریکایی ها می خواهند ایران را بی ثبات کنند، اما آن ها با تبعات این بی ثباتی زندگی نخواهند کرد. اما با این تبعات مواجه خواهیم شد".

این دیپلمات درباره اثرگذاری زیاد تحریم ها علیه ایران تشکیک کرد. او گفته، فعلا اکثر سفارت خانه های اروپایی از شرکت هایشان می خواهند درنگ کنند.

او افزود: " ما به آن ها می گوییم هیچ تصمیم عجولانه ای نگیرند و کسب وکارشان را باقی بگذارند. اما، آنها، تصمیمات خودشان را می گیرند".