روسیه و ایران مقابله به مثل خواهند کرد

سم هلر

دیپلماسی ایرانی: هرگونه اقدام نظامی در سوریه به طور اجتناب ناپذیری مخاطرات ناخواسته تشدید درگیری ها را به همراه خواهد داشت، به ویژه به این دلیل که این درگیری ها به خاطر حضور چندین بازیگر خارجی عمیق شده است. این مخاطرات به طور بالقوه می توانند از طریق ارسال پیام های موثر، تعریف ظریف و محتاطانه اهداف بازدارنده کاهش یابد.

متوازن کردن حمله نظامی دشوار است. زمانی که ایالات متحده در آوریل 2017 پایگاه هوایی شعیرات سوریه را بمباران کرد، به طور شفاف ذات بازدارنده و مناسب حمله را منتقل کرد و روشن ساخت که هدف حمله سرنگون کردن حکومت سوریه نیست بلکه مجازات و بازداشتن استفاده از سلاح شیمیایی است. آمریکا همچنین مسکو را از اقدام خود آگاه کرد و به روسیه امکان داد تا امنیت نیروهای خود را برقرار کند. حملات محدود، هشدار از قبل و اهداف ارتباطی ایالات متحده کمک کرد تا اقدام تلافی جویانه از سوی روسیه رخ ندهد و از تشدید درگیری نظامی گسترده تر و پیش بینی نشده ممانعت به عمل آید. هرچند بمباران شعیرات مسلما دست کم برای مدتی، سوریه را از استفاده از گاز سارین باز داشت، اما نتوانست حکومت را برای عدم استفاده از گاز کلر تشویق کند.

اینکه چه نوع حمله نظامی می تواند جلوی استفاده از تمام سلاح های شیمیایی، از جمله کلر را بگیرد مشخص نیست. اما قطعی است که (از نظر آمریکا) باید حمله قوی تری شکل بگیرد و باید ارتباطات مشخصی با سوریه برقرار شود و مطالبات قطعی مطرح شود که دمشق و متحدان اش متوجه شوند و به طور معقول آنها را پیاده کنند. این خود چالش بزرگی است. نه تنها سازماندهی یک مداخله نظامی چند جانبه در فضای نظامی و سیاسی پیچیده سوریه دشوار است، بلکه نامشخص است که قدرت تخریب یک حمله دقیقا چقدر باید باشد که دستیابی به هدف مطلوب ممکن شود و به طور موثر حکومت سوریه را از استفاده بیشتر از تسلیحات شیمیایی باز دارد و همزمان از پاسخ خطرناک روسیه و دیگران که باعت تشدید درگیری منجر می شود اجتناب شود. در واقع؛ حمله ای ظریف و محدود بعید است باعث بازدارندگی از تکرار استفاده از تسلیحات شیمیایی شود و از آن سو حمله ای گسترده تر می تواند پیامدهای ناخواسته و غیرقابل کنترلی به همراه داشته باشد.

به طور خاص، هر حمله که خطر هدف قرار دادن نیروهای روسیه و نیروهایی ایرانی همراه با شرکای سوری شان را در بر داشته باشد می تواند به یک رویارویی گسترده تر منجر شود.

حتی حمله ای که از این مسائل حذر کند هم می تواند از سوی تهران و مسکو تفسیر اشتباه شود. در بستر تنش های عمیق میان روسیه و غرب، و همچنین تخاصم آشکار دولت ترامپ نسبت به ایران و تاکید بر علاقه برای قطع نفوذ ایران در سوریه؛ ایران و روسیه می توانند این احساس را داشته باشند که به نحوی تلافی کنند. عدم قطعیتی که پیرامون اهداف کنونی واشنگتن در سوریه وجود دارد، به ویژه به دلیل تغییرات اخیر در سطح وزارت خارجه و مشاور امنیت ملی، و همچنین گزارش ها مبنی بر اصرار پرزیدنت ترامپ برای خروج ایالات متحده از سوریه - ظاهرا در تضاد با استراتژی سوریه که رئیس جمهور خودش در ماه ژانویه آن را تایید کرد -  احتمال سوء تفسیرها را بسیار بالا برده است. نتیجه می تواند تشدید درگیری باشد که کنترل آن دشوار است و می تواند به مرزهای سوریه نیز سرایت کند.

علاوه بر این؛ بعید است که ایالات متحده و متحدان اش تنها اهداف اصلی برای اقدام تلافی جویانه حکومت سوریه و پیشتیبان های اش باشد. این درگیری همچنان می تواند آتش بس های محلی که برقرار است را به خطر بیندازد، از جمله "تشنج زدایی" در جنوب غرب سوریه که با مذاکره مشترک میان سوریه، اردن و ایالات متحده به دست آمد. نتیجه نهایی می تواند برانگیخته شدن دوباره رنج مردم غیر نظامی باشد.

در پایان اینکه، هیچ شکلی از اقدام نظامی نمی تواند شرایط در دوما را تغییر دهد، جایی که تخلیه اجباری شورشیان و غیر نظامی ها در جریان است. هر گونه پاسخ بین المللی که در کار باشد، برای ساکنین شهر خیلی دیر خواهد بود.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33