سنی های سوریه هم فقط به پایان جنگ فکر می کنند

دیپلماسی ایرانی: امسال برای هفتمین سال متوالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند. این یادداشت ها بعد از سفر وی به امریکا و دیدارش با مقامات فعلی و سابق امریکایی به طور مرتب در روزنامه النهار منتشر شده است. به دلیل تغییراتی که در روزنامه النهار ایجاد شده نتوانستیم به همه این یادداشت ها دسترسی داشته باشیم اما آن دسته از یادداشت هایی که امکان دسترسی به آنها وجود داشته و از اهمیت و جذابیت بالایی برخوردار بوده است را تهیه و منتشر می کنیم. در این جا چهل و هشتمین بخش از این یادداشت ها را می خوانید:

به سراغ یکی از فعالانی که در داخل دولت امریکا روی خاورمیانه زیاد کار می کند و مسئولیت مهمی در درون دولت دارد، رفتم. در ابتدای دیدارمان موافق بود که سوریه در یک فضای تجزیه واقعی به سر می برد، اما اشاره کرد که «اسد با قدرت نظامی اش توانسته به فراتر از سوریه مفید برسد با وجود این که ممکن است این بخش از سوریه چندان به دردش نخورد. اما از آن جا که می خواهد کل سوریه را پس بگیرد به سراغ این مناطق هم رفته است. شاید نتواند به نتیجه مطلوب برسد. شاید اگر نیروهایش را در مناطق «سوریه مفید» متمرکز کند فواید بیشتری ببرد.»

سپس گفت: «امریکا طرفدار ماندن بشار اسد است اما با رئیس جمهوری دیگر. شاید در ابتدای تظاهرات و اعتراض ها یا ابتدای جنگ چنین چیزی ممکن بود. اما الآن اسد نمی تواند کنار برود، ایران هم با او همراه است. البته بعضی ها هم می گویند که حتی اهل تسنن که اکثریت جمعیت کشور را رسما تشکیل می دهند، نیز می گویند از جنگ سیر شدیم، می خواهیم جنگ تمام شود. متوقفش کنید.»

نظر دادم: «این حرف صحیح است. ما لبنانی ها این مرحله را گذرانده ایم، وقتی که جنگ برای 15 سال مشتعل بود. ما هم می خواستیم که جنگ متوقف شود تا به هر قیمتی شده از خودمان و بچه هایمان محافظت کنیم. اما طبیعت انسان این است که کسی نمی تواند بر او تحکم کند. انسان به جای جنگ امنیت می خواهد، نان و غذا به هر قیمت می خواهد. اما وقتی که ایمن و سیر شد سراغ مطالبات اساسی اش می رود، مثلا تقاضای آزادی می کند. سنی هایی که در «سوریه مفید» زندگی می کنند شاید «داعش» و دیگر گروه های مشابه آن را دوست نداشته باشند، اما قطعا اسد هم را دوست ندارند چون که عصب اصلی اقلیت های علوی محسوب می شود، با این وجود حالا می خواهند زندگی کنند، برای همین فقط می خواهند جنگ تمام شود.»

نظر داد: «در نهایت ماندن اسد یعنی سرپوشی بر اسلام گرایان خیلی تندرو از تمامی طیف هایی که به طور جدی جنگ در سوریه را دنبال می کنند و می خواهند به تروریسم در منطقه و جهان ادامه دهند. علاوه بر آن میانه روها را هم تا سر حد خشونت و تکفیر تندرو می کند. جنگ در سوریه تمام نمی شود. شاید خفیف شود یا شاید هم بعد از «تجزیه واقعی» که سبب اصلی آن است، پایان یابد. اما ادامه می یابد. در آخر امیدی نیست که دولت مرکزی قدرتمندی در سوریه بر سر کار باشد برای این که چنین دولتی به معنای حکومت اکثریت سنی خواهد بود. چنین چیزی را علوی ها از ترس انتقام آنها رد می کنند. به نظر می رسد «دو طرف» آماده قبول آن شده اند. اما وقتی که جنگ به طور نهایی تمام شود، کانتون علوی در سایه نظام فدرالی شاید شامل «همه سوریه مفید» نشود برای این که اکثریتش سنی هستند. به هر حال به اعتقاد  من وقتی اسد و متحدانش حلب را پس گرفتند، آنها بردند، و از آن موقع بود که جنگ به پایان خود نزدیک شد برای این که بعد از آن دیگر می توانند به زودی همه سوریه را هم پس بگیرد. تا دسامبر گذشته این موضع بود که به زودی همه سوریه پس گرفته می شود و جنگ تمام می شود و وارد فاز جدیدی می شویم. اما بعد از مدتی تغییراتی پیش آمد و همه به این اجماع رسیدند که کار جنگ تمام نشده بلکه وارد مرحله تعقیب و گریز شده است. الآن اما به نظر می رسد که دوباره اسد می تواند همه سوریه را پس بگیرد، البته هنوز هم جنگ تمام نشده است.»

بعد پرسید: «در منطقه فرات سوریه یا رقه و محیط اطراف آن چه اتفاقی خواهد افتاد؟»

جواب دادم: «امریکا که می گوید بعد از آزادی آن از داعش حفظش خواهد کرد. روسیه هم این را می داند. اما اسد این کار را قبول نمی کند.»*

*این گفت وگو در حدود 8 ماه پیش انجام شده است.

ادامه دارد...