متن کامل گزارش آژانس درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران

مدیرکل آژانس در نهمین گزارش از روز اجرای برجام و هشتمین گزارش فصلی به شورای حکام درباره راستی آزمایی اجرای برجام بار دیگر تأیید می کند که اقدامات و فعالیت های هسته ای ایران کاملاً منطبق با این توافق است.

به گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس، یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز گذشته نهمین گزارش از روز اجرای برجام و هشتمین گزارش فصلی به شورای حکام در مورد راستی آزمایی اجرای برجام را به شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه کرد.

متن کامل این گزارش به شرح زیر است.

شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی

GOV/2017/48

13 نوامبر 2017

راستی آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه 2231  (2015) شورای امنیت

گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی

A. مقدمه

1. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت سازمان ملل (شورای امنیت) در خصوص اجرای تعهدات مرتبط هسته ای جمهوری اسلامی ایران (ایران) ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستی آزمائی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت می باشد. این (گزارش) همچنین اطلاعاتی درخصوص موضوعات مالی، و مشورتها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجاد شده توسط برجام، ارائه می دهد.

B. سابقه

2. در تاریخ 14 ژوئیه 2015، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، ایالات متحده آمریکا، بهمراه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و سیاست امنیتی (E3/EU+3) و ایران در مورد برجام توافق کردند. در تاریخ 20 ژوئیه 2015 شورای امنیت قطعنامه 2231 (2015) را به تصویب رساند که در آن از جمله از مدیرکل درخواست نمود که "راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده درچارچوب برجام را برعهده گیرد".[1] در اوت 2015، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران همانگونه که در برجام پیش بینی شده را انجام داده و بر همین اساس برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه های پادمانی استاندارد آژانس، گزارش ارائه نماید. شورای حکام همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نماید.

3. در دسامبر 2016 و ژانویه 2017 مدیرکل نه (9) سند[2] ، که از سوی همه اعضای کمیسیون مشترک تهیه و به تایید رسیده و متضمن روشنگری هائی برای اجرای اقدامات مرتبط هسته ای ایران مندرج در برجام برای دوره زمانی آن بود را با کشورهای عضو در میان گذاشت.[3]

4. هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستی آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هسته ای ایران به شرح مندرج در برجام مبلغ 2/9 میلیون یورو در سال می باشد. برای سال 2017 منابع مالی فرابودجه ای برای مبلغ 2/6 میلیون یورو از 2/9 میلیون یورو لازم است[4] . تا تاریخ 6 نوامبر2017، مبلغ 7/9 میلیون یورو منابع مالی فرابودجه ای برای تامین هزینه فعالیتهای مرتبط با برجام برای سال 2017 و بعد آن در دسترس است.

5. در تاریخ 29 اکتبر 2017، مدیرکل با جناب آقای حسن روحانی رئیس جمهور ایران، جناب آقای علی اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و جناب آقای محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در تهران دیدار نمود. در جریان این دیدارها مدیرکل بر اهمیت اجرای کامل تعهدات مرتبط هسته ای ذیل برجام از سوی ایران تاکید کرد.

C. فعالیتهای راستی آزمایی و نظارت بر برجام (JCPOA)

6. از تاریخ 16 ژانویه 2016 (روز اجرای برجام) آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام[5]  را منطبق با رویه های پادمانی استناندارد آژانس و به شیوه ای بیطرفانه و عینی راستی آزمایی و نظارت نموده است[6] ،[7] . آژانس از زمان انتشار گزارش فصلی قبلی مدیرکل[8] ، بشرح ذیل گزارش می دهد.

C.1 . فعالیت های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

7. ایران ساخت رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (رآکتور IR-40) موجود را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است.[9]،[10] ایران قرص های اورانیوم طبیعی، میله های سوخت یا مجموعه های سوخت طراحی شده به صورت ویژه برای راکتور IR-40 طبق طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و همه قرص های سوخت اورانیوم طبیعی و مجموعه های سوخت موجود در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است (بندهای 3 و 10).[11]

8. ایران به اطلاع رسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین(HWPP)[12] ادامه و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخایر آب سنگین ایران و مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP نظارت نماید (بند 15). در تاریخ 6 نوامبر 2017، آژانس راستی آزمائی نمود که این کارخانه در حال فعالیت است و اینکه ذخیره آب سنگین ایران 4/114 متریک تن می باشد. در طول دوره گزارش دهی  ایران بیش از 130 متریک تن آب سنگین نداشته است (بند 14).

9. ایران فعالیت های مربوط به بازفرآوری را در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تأسیسات تولید ایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون(MIX) و یا در هر تأسیسات اعلام شده دیگر به آژانس، انجام نداده است (بندهای 18 و 21).[13]

C.2 . فعالیت های مربوط به غنی سازی و سوخت

10. در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) در نطنز بیش از 5060 سانتریفیوژ IR-1 به صورت نصب شده در 30 آبشار به شکل محاسبه شده در واحدهای عملیاتی در زمان توافق پیرامون برجام (بند 27) به صورت نصب شده باقی نمانده اند. ایران تعداد 16 سانتریفیوژ IR-1 را از میان سانتریفیوژهای در حال نگهداری در انبار[14] به منظور جایگزینی با سانتریفیوژهای آسیب دیده یا خراب نصب شده در FEP خارج کرده است (بند 29.1).

11. ایران به غنی سازی UF6 در FEP ادامه داده است.[15] ایران غنی سازی بالاتر از 67/3 درصد از اورانیوم 235 را انجام نداده است (بند 28).

12. در بازه زمانی گزارش، کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی سازی شده ایران از میزان 300 کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان 67/3 درصد اورانیوم 235 (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر نرفته است (بند 56). میزان 300 کیلوگرم UF6 معادل با 8/202 کیلوگرم اورانیوم می باشد.[16]

13. تا تاریخ 5 نوامبر 2017، میزان اورانیوم غنی شده تا 3.67 درصد اورانیوم 235 ایران 7/96 کیلوگرم بوده است[17]، بر اساس برجام و مصوبات کمیسیون مشترک.[18]

14. در کارخانه غنی سازی سوخت فردو (FFEP) تعداد 1044 سانتریفیوژ IR-1 در یک بال (واحد 2) از تأسیسات مزبور قرار داده شده اند (بند 46)، که تعداد 1034 سانتریفیوژ IR-1 به صورت نصب شده در شش آبشار باقی مانده اند. در تاریخ 30 اکتبر 2017 آژانس راستی آزمایی نمود که به منظور انجام «تحقیق مقدماتی و فعالیتهای تحقیق و توسعه در ارتباط با تولید ایزوتوپ های پایدار»، ده سانتریفیوژ IR-1 از آن شش آبشار جدا شده، تغیبراتی در آنها داده شده و به صورت جداگانه نصب شده اند.[19] [20] ایران در بازه زمانی گزارش هیچ گونه غنی سازی اورانیوم یا فعالیت های تحقیق و توسعه مرتبط در این کارخانه انجام نداده و هیچ گونه مواد هسته ای در کارخانه وجود نداشته است (بند 45).

15. همه سانتریفیوژهای انبار شده به همراه متعلقات آنها در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده اند (بندهای 29، 47، 48 و 70).[21] آژانس دسترسی منظم به ساختمان های مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی (PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است (بند 71). آژانس کماکان دسترسی معمول به FFEP، از جمله دسترسی روزانه در صورت درخواست، داشته است. (بند 51)

16. ایران فعالیت های غنی سازی اش را در راستای برنامه بلند مدت  غنی سازی و تحقیق و توسعه غنی سازی خود به همان صورت ارائه شده به آژانس در تاریخ 16 ژانویه 2016 انجام داده است (بند 52).

17. در تاریخ 12 نوامبر 2017 آژانس راستی آزمایی کرد که کلیه میله های سوخت پرتودهی شده در TRR در ایران از میزان پرتودهی بالاتر از 1 رم بر ساعت (در یک متر در هوا) برخوردار هستند.

18. ایران هیچکدام از تأسیسات اعلام شده را به منظور تبدیل صفحات سوخت یا ضایعات به UF6 مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تأسیسات جدید بدین منظور به آژانس اطلاعی نداده است (بند 58).

C.3. تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

19. هیچ اورانیوم غنی شده ای از طریق فعالیتهای تحقیق و توسعه انباشت نگردیده، و غنی سازی تحقیق و توسعه ایران انجام شده با یا بدون اورانیوم و با استفاده از سانتریفیوزها در چارچوب محدودیتهای تعریف شده در برجام بوده است (بندهای 42-32).

20. ایران اظهارنامه های مربوط به تولید و موجودی لوله های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه نموده و اجازه راستی آزمایی اقلام در موجودی را به آژانس داده است ( بند 1/80 ). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی را انجام داده و راستی آزمایی نموده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ فقط برای فعالیتهای مشخص شده در برجام استفاده شده اند( بند 2/80 ). ایران هیچگونه سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده و یا از کار افتاده اند تولید نکرده است.( بند 62)

21. همه لوله های روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعه های روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی که از روز اجرا تولید شده اند تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته اند. (بند 70) ایران با استفاده از فیبر کربن لوله های روتور تولید کرده که توسط آژانس نمونه برداری و آزمایش شده و تمامی آنها تحت اقدامات نظارتی و مراقبتی آژانس بوده است.[22] [23]

D. اقدامات شفاف سازی

22. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و مومهای الکترونیکی آنلاین در زمینه غنی سازی استفاده نماید تا بدینوسیله وضعیت آنها در اماکن هسته ای به بازرسان آژانس مخابره و جمع آوری خودکار ثبت سوابق اندازه گیری توسط ادوات اندازه گیری نصب شده آژانس تسهیل گردد (بند 67.1). ایران بنا به درخواست آژانس نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان  منصوب آژانس اقدام نموده و برای آژانس در اماکن هسته ای، محل کار مناسب فراهم نموده و استفاده از محل کار در مکان های نزدیک سایتهای هسته ای در ایران را تسهیل نموده است (بند 67.2)

23. ایران کماکان به آژانس اجازه داده - تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات مراقبتی و نظارتی - بر تمامی کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا کسب شده از دیگر منابع و منتقل شده به تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) در اصفهان (بند 68)، نظارت نماید. همچنین، ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر نمودن آژانس جهت راستی آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا کسب شده از هر منبع دیگری را ارایه نموده است (بند 69) .

E. دیگر اطلاعات مرتبط

24. ایران اجرای موقت پروتکل الحاقی موافقتنامه پادمانها بر اساس ماده 17 (b) پروتکل الحاقی، تا زمان لازم الاجرا شدن آن را ادامه می دهد. آژانس به ارزیابی اظهارنامه های ایران ذیل پروتکل الحاقی ادامه داده است و تحت پروتکل الحاقی دسترسی های تکمیلی به همه سایتها و اماکن مورد نیاز برای بازدید در ایران داشته است.

25. طبق کد اصلاح شده 1/3 از بخش عمومی ترتیبات فرعی موافقتنامه پادمانها، ایران طی نامه مورخ 29 اکتبر 2017 تصمیم خود مبنی بر " طراحی و ساخت یک تاسیسات جدید (Critical)  (رآکتور بحرانی آب سبک) در سازمان انرژی اتمی ایران برای مقاصد تحقیقاتی در آینده نزدیک"  را به آژانس اطلاع داده و اطلاعات اولیه مربوط به طراحی برای این تاسیسات را ارایه نمود.[24]  

26. راستی آزمایی و نظارت آژانس بر سایر تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام، شامل تعهداتی که در بخش های D، E، S و T ضمیمه یک برجام تصریح شده، ادامه دارد.

27. طی مقطع زمانی این گزارش، آژانس در یک جلسه گروه کاری خرید کمیسیون مشترک شرکت کرده است. (برجام، ضمیمه چهار - کمیسیسون مشترک، بند 6.4.6).

F. خلاصه:

28. آژانس به راستی آزمائی عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده در تاسیسات هسته ای و مکان های خارج از تاسیسات که بطور معمول مورد استفاده قرار می گیرند (LOFs) و از سوی ایران درچارچوب موافقت نامه پادمان ها اعلام شده، ادامه می دهد. ارزیابی ها در خصوص نبود فعالیتها و مواد هسته ای اعلام نشده برای ایران کماکان ادامه دارد.

29. از روز اجرا، آژانس به نظارت و راستی آزمائی اجرای تعهدات مرتبط هسته ای از سوی ایران بر اساس مفاد برجام پرداخته است.

30. مدیرکل به گزارش دهی به طور مقتضی ادامه خواهد داد.

_______________________________

پی نوشت ها:

[1]  - اقدامات درخواست شده از مدیرکل توسط شورای امنیت مندرج در قطعنامه 2231 در بند 8 سند GOV/2015/53 and Corr.1 آمده است.

[2] . Reproduced in INFCIRC/907 and INFCIRC/907add.1.

[3] .Gov/2017/10, para. 3.

[4]  - هزینه اجرای موقت پروتکل الحاقی (سه میلیون یورو) از بودجه عادی تامین می گردد (GC(60)/2).

[5]  - شامل روشنگری های مورد اشاره در بند 3 این گزارش.

[6] . GOV/2016/8, para. 6.

[7] Note by the Secretariat, 2016/Note 5.

[8] GOV/2017/35.

[9] - مخزن از رآکتور خارج شده و در فرآیند آماده سازی برای روز اجرا به صورت غیر قابل استفاده در آورده شد و در ایران باقی نگه داشته شده است ( GOV/INF/2016/1، رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک، بندهای 3(ii)  و  3(iii)).

 

[10]  - همانگونه که قبلا" اشاره شد (GOV/2017/24, footnote 10) ایران نام این تاسیسات را به رآکتور تحقیقاتی آب سنگین خندآب تغییر داده است.

[11]  - بندهای ارجاعی در پرانتزها در تمام بخش های C و D این گزارش به بندهای «ضمیمه I - اقدامات مرتبط هسته ای» برجام مربوط است.

[12]  - HWPP یک تأسیسات تولید آب سنگین است که بر مبنای اطلاعات طراحی آن که در تاریخ 25 ژانویه 2016  از سوی ایران در اختیار آژانس قرار گرفته است، ظرفیت اسمی 16 تن آب سنگین با درجه خلوص هسته ای در سال، و ظرفیت واقعی «حدود 20 تن» آب سنگین با درجه خلوص هسته ای در سال دارد. ایرن در نامه ای به تاریخ 18 ژوئن 2017، به آژانس اطلاع داد که "حداکثر ظرفیت سالانه تاسیسات تولید آب سنگین (HWPP) 20 تن می باشد".

[13]  از جمله سلول های داغ در راکتور تحقیقاتی تهران و تاسیسات MIX و سلولهای حفاظت شده که در مصوبه کمیسیون مشترک مورخ 14 ژانویه 2016 به آنها اشاره شده است ((INFCIRC/907

[14] به بند 15 همین گزارش مراجعه شود.

[15] - طبق برجام"سایت غنی سازی نطنز برای مدت 15 سال تنها مکان برای انجام همه فعالیت های غنی سازی ایران شامل تحقیق و توسعه تحت پادمان" خواهد بود (بند 72).

[16] با در نظر گرفتن وزن اتمی استاندارد اورانیوم و فلوئورین

[17] شامل 85.9 کیلوگرم اورانیوم به شکل UF6، 1.4 کیلوگرم به شکل UO2، 4.3 کیلوگرم در مجتمع ها و میله های سوخت، 0.3 کیلوگرم به عنوان hold-up در خطوط فرآوری؛ و 4.8 کیلوگرم اورانیوم در ضایعات مایع و جامد.

[18]  مطابق با مصوبات کمیسیون مشترک به تاریخ های 6 ژانویه و 18 دسامبر 2016 (INFCIRC/907)، و 10 ژانویه 2017 (INFCIRC/907/Add.1).

[19] - GOV/2016/46, para. 12.

[20] در تاریخ 5 سپتامبر 2017 ایران اطلاعات طراحی روزآمد شده برای FEEP را در اختیار آژانس قرار داد که شامل یک طرح اولیه از موقعیت 16 سانتریفیوژ IR-1 برای انجام «تحقیق مقدماتی و فعالیتهای تحقیق و توسعه در ارتباط با تولید ایزوتوپ های پایدار» در واحد 2 می باشد.

[21] - GOV/2016/46, footnote 15.

[22]. Decision of the Joint Commission of 14 January 2016 (INFCIRC/907)

[23] . GOV/2016/46, para. 18.

[24] .  اطلاعات طراحی اولیه نشان می دهد که قدرت اسمی این تاسیسات یک کیلووات گرمائی است و اینکه سطح غنی سازی سوخت مصرفی این تاسیسات تا 67/3 درصد اوانیورم 235 می باشد.