نتانیاهو نمی تواند ترامپ را دشمن بداند

دیپلماسی ایرانی: امسال برای هفتمین سال متوالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند. این یادداشت ها بعد از سفر وی به امریکا و دیدارش با مقامات فعلی و سابق امریکایی به طور مرتب در روزنامه النهار منتشر شده است. به دلیل تغییراتی که در روزنامه النهار ایجاد شده نتوانستیم به همه این یادداشت ها دسترسی داشته باشیم اما آن دسته از یادداشت هایی که امکان دسترسی به آنها وجود داشته و از اهمیت و جذابیت بالایی برخوردار بوده است را تهیه و منتشر می کنیم. در این جا سی و سومین بخش از این یادداشت ها را می خوانید:

در پاسخ به این سوال که گفته می شود ترامپ برای حل درگیری فلسطینی – اسرائیلی مصمم است، پژوهشگر فعلی و کارمند سابق در قضایای مختلف خاورمیانه که در دولت سابق امریکا سمتی در این زمینه و پرونده های مربوط به ایران و سوریه داشت، گفت: «صحیح است، ترامپ می خواهد این قضیه را حل کند. اما این فقط یک عنوان برای یک ایده است. او استراتژی روشنی برای این کار ندارد. البته نیاز به تیمی از مجموعه های متعدد دارد تا با هم کار کنند تا استراتژی و طرحی اجرایی ارائه دهند. او نیازی به استراتژی سه گانه ای درباره ایران و سوریه و اسرائیل دارد و این که کسی باشد با این مجموعه های مذکور هماهنگ کند. فقط این که گفته شود او تمایل دارد این قضیه مزمن را حل کند، فایده ای ندارد. گفته می شود که نتانیاهو روابطی میان اسرائیل با کشورهای متعدد عربی در خلیج فارس مثل عربستان سعودی و مصر و اردن و همچنین ترکیه برقرار کرده است. همچنین گفته می شود که امکان وساطت اردن برای رسیدن به راه حلی و تحمیل آن بر فلسطینی ها وجود دارد. این حرف صحیح نیست. نمی توانیم نسبت به فلسطینی ها بی اعتنا باشیم با وجود این که محمود عباس، رئیس «حکومت خودگردان ملی آنها» ضعیف است، و جایگاه حماس هم تضعیف شده، و ورود کامل به راه متمایل به «اعتدال» را آغاز کرده است، همان طور که مرحوم یاسر عرفات، رهبری فلسطینی ها چند سال پیش انجام داد، البته چنین چیزی از حماسی ها اکنون توقع نمی رود. اما باید این فضای تنگنا شکسته شود و برای ایجاد یک راه حل فراگیر کار شود. شاید به واسطه بعضی کشورهای عربی که نتانیاهو هم به آنها اشاره کرد این فضا شکسته شود. شاید موفق شود آن را بشکند برای این که رئیس جمهوری در امریکاست که به چنین چیزی توجه دارد و می خواهد تحقق یابد. اما باید راه حلی نهایی و فراگیر برای درگیری فلسطینی – اسرائیلی با تمامی شاخه های فراوان منطقه ای اش یافت شود. در اسرائیل هم مشکلاتی وجود دارد. افکار عمومی با قدرت متمایل به جریان راست شده است، بیش از 60 درصد اسرائیلی ها در نظرسنجی ها می گویند که طرفدار «راه حل دو کشوری» هستند. و بیش از 90 درصد در نظرسنجی ها می گویند که راه حلی غیرقابل اجرا وجود دارد. نتانیاهو صحبت از حق و باطل می کرد و این که اوباما دشمن او یا اسرائیل است. اما نمی تواند ترامپ را دشمن خود بداند با وجود این که مواضعش یا واکنش هایش او را نگران می کند یا حتی می ترساند. آن چه برای نتانیاهو اهمیت دارد، بقای سیاسی و محبوبیتش است. با اوباما مخالفت می کرد برای این که به این مخالفت اعتقاد داشت، اما اگر بخواهد با ترامپ مخالفت کند، اگر نتیجه ای در پی تلاش ها برای حل قضیه یا درگیری فلسطینی اسرائیلی حاصل شود و وارد مسیر حل شود، نتانیاهو محبوبیت مردمی و سیاسی اش را از دست خواهد داد برای این که مردم اسرائیل معتقدند که ترامپ با اوست.»

این پژوهشگر فعلی و مقام سابق در دولت های مختلف امریکا افزود: «از اعراب به خصوص عربستان سعودی می پرسیم که آیا اسرائیل دشمن شماست؟ جواب می دهند: نه. اما چنین جوابی به تنها کفایت نمی کند، باید کاری کنند و تلاش هایی را آغاز کنند، باید افکاری ارائه دهند و به طور جدی درگیر حل نزاع های عربی – اسرائیلی شوند. آیا این دشمن ندانستن اسرائیل که اظهار می دارند به جنگشان با ایران و دشمنی اسرائیل با ایران ارتباط دارد، یعنی بر این اساس که دشمن دشمنم متحدم یا دوستم است اسرائیل را دیگر دشمن نمی دانند؟ شاید همکاری با دشمن دشمنم باشد اما این به این معنا نیست که دوستم یا متحدم می شود.»

نظر دادم: «حق با توست، و من می افزایم که جهان اسلام عموما به فلسطین اهمیت می دهد که شاید آن چه برایش مهمتر هم باشد بیت المقدس و مکان های مقدس اسلامی است. اما فلسطین را شاید فقط اعراب به آن اهمیت می دهند به خصوص که در همسایگی آنها قرار دارد یا پیرامون آنها واقع شده است، یعنی همان چیزی که زمانی «کشورهای حلقه» نامیده می شدند. بیت المقدس اولویت دینی دارد.»

جواب داد: «نمی توان فقط روی بیت المقدس تمرکز کرد چرا که درگیری دینی فقط بین یهود و اسلام نیست. بعضی ها در دولت اسرائیل، کسانی که مثل نتانیاهو از لحاظ سیاسی راست گرا هستند کشور فلسطینی را نمی خواهند. کسان دیگری هم هستند که چنین دولتی را می خواهند. فلسطینی ها می گویند که دیگر نمی خواهیم کشور یا «راه حل دو دولتی» ای بر ما تطبیق دهید که از لحاظ سیاسی رسما سیاست تبعیض نژادی (Apartheid) را علیه ما اعمال کند، اما این موضع را از روی ناامیدی اتخاذ می کنند نه این که به آن قانع باشند. باید تلاش کرد که این حلقه مضر شکسته شود، و به تدریج به سمت توافق پیش رویم، و از فضای «نزدیکی» مصلحتی فعلی میان اسرائیل و اعراب به دلیل دشمنی مشترکشان با ایران، استفاده کرد، همچنین از تمایل ترامپ که مبتنی بر استراتژی در حل درگیری نیست. اما درباره بیت المقدس آن هم راه حلی دارد. راه حل های بسیاری پیشنهاد شده است. یک بار دنیس راس پیشنهاد داد که حاکمیت آن برای «الله» باشد یعنی برای همه ادیان. و این که ممکن باشد یک طرفش برای فلسطینی ها و طرف دیگرش برای اسرائیل بماند. برای شهر قدیم یک ساختاری مثل شهرداری ایجاد شود، مساحت این منطقه کلا حدود یک کیلومتر مربع است. «مسجد الصخره» و هر آن چه روی زمین است برای فلسطینی ها باشد و «دیوار مبکی» و هر چه زیر آن باشد برای اسرائیلی ها.»

ادامه دارد...