سال 2017 برای عربستان بدتر از 2016 خواهد بود

دیپلماسی ایرانی: امسال برای هفتمین سال متوالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند. این یادداشت ها بعد از سفر وی به امریکا و دیدارش با مقامات فعلی و سابق امریکایی به طور مرتب در روزنامه النهار منتشر شده است. به دلیل تغییراتی که در روزنامه النهار ایجاد شده نتوانستیم به همه این یادداشت ها دسترسی داشته باشیم اما آن دسته از یادداشت هایی که امکان دسترسی به آنها وجود داشته و از اهمیت و جذابیت بالایی برخوردار بوده است را تهیه و منتشر می کنیم. در این جا ششمین بخش از این یادداشت ها را می خوانید:

عربستان سعودی به دلیل وجود حرمین شریفین در اراضی اش از کشورهای مهم در جهان اسلام محسوب می شود، و همچنین کشوری مهم در جهان عرب به دلیل رهبری اش بر شورای همکاری خلیج فارس و تلاشش برای نقش آفرینی اش در قالب یک رهبر از زمان تاسیسش در قرن گذشته میلادی تا کنون است، همچنین به دلیل ثروت نفتی کلانش که از آن در بخش مهمی از کمک هایش استفاده می کند، کشور مهمی محسوب می شود. همچنین به دلیل متبنّی شدن قضیه ملت فلسطین و تلاشش برای کمک به آنها برای بازگرداندن تمامی حقوق غصب شده شان توسط اسرائیل مورد توجه بوده است. البته تلاش برای بازگردان کامل حقوق فلسطینیان بعدا به بازگرداندن بخشی از حقوق آنان تقلیل یافته است. عربستان به دلیل نفت و گاز و نقش موثری که در منطقه پیرامونی اش باز می کند برای جهان غرب (امریکا و اروپا و روسیه) و شرق (چین و غیره) مهم محسوب می شود. اما این کشور از نگاه یک پژوهشگر مهم آسیایی در سال 2016 سال خوبی را پشت سر نگذاشت. کاهش شدید قیمت نفت شراره های بحران مالی داخلی را شعله ور کرد و این کشور را مجبور کرد که در ساختار اقتصادی اش تجدید نظر کند. همچنین درگیری خشن و سختش با ایران بر سر تسلط بر منطقه و درگیر شدنش در جنگ ها و درگیری های سیاسی که توان پیروزی در آنها را ندارد، باعث شده است تا در برابرش تنها یک انتخاب باقی بماند، قبول شکست و اعتراف به آن یا پذیرفتن راه حلی و درگیر شدن در آن برای نجات از این وضعیت. اگر سال 2016 سال سختی برای عربستان بود سال 2017 تهدیدی سخت تر خواهد بود.

چرا؟

پژوهشگر معروف آسیایی که با او در این رابطه صحبت کردم، می گوید که عربستان سعودی سال گذشته را با آتش بس در سوریه به پایان رساند، و انتظار می رود مذاکرات سیاسی ای که روسیه و ترکیه ترتیب دادند سبب شود تا شورشیان مورد حمایتش تضعیف شوند و متحد "کلیدی" ایران، بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه تقویت شود. تنها امیدی که برای عربستان باقی مانده تاثیرگذاری بر حوادث سوریه از طریق گروه های شورشی و دیگر گروه های جهادی است که طرفی از این آتش بس مذکور محسوب نمی شوند، یا این که کاری کند اسد به هر دلیلی اقدام به ضربه به این مذاکرات سیاسی کند. در هر صورت سقوط حلب به دست بشار اسد و متحدانش باعث تضعیف مخالفان سوری شده به گونه ای که مخالفت آنها تنها محدود به مناطق اطراف حلب شده است. این نشان می دهد که عربستان سعودی برای این که مانعی برای رسیدن اسد به متحدش، حزب الله شود، ناکام مانده است. حزب الله متحد مهم سیاسی و نظامی اسد است.

وی در ادامه می افزاید: عربستان در لبنان خود را مجبور دید که با ریاست جمهوری ژنرال میشل عون موافقت کند و بعدا از او برای سفر به عربستان دعوت کند، که این سفر هم انجام شد. به این ترتیب هم متحمل اهانت شد و هم هم زمان احساس کرد که آزار دیده است. البته عون سهمی که قول داده بود در "ساخت و پاخت" بپردازد را داد و رهبر "جریان المستقبل"، سعد حریری را به سمت نخست وزیری برگزید. البته مجموعه و خانواده سعد حریری از بحران مالی عربستان آزار بسیاری دیدند. الآن هم او نیاز به حمایت و پشتیبانی عربستان دارد تا بتواند به وظیفه خود عمل کند. به این ترتیب درگیری اش با ایران به دلیل دو سال و پنج ماه خلائی که در ریاست جمهوری لبنان به وجود آمده بود، اقلا در لبنان رسما به پایان رسید. با وجود این که این مساله پایان یافته است و عون از عربستان دیدن کرد و تلاش کرد تا توازنی در مواضع و اظهاراتش در جلساتی که با مقامات عالی رتبه برگزار می کند، همچنین در گفت وگوهای مختلف رسانه ایش به وجود آورد، اما کسانی که از اوضاع خبر دارند تاکید می کنند که ریاض در درگیری اش با ایران او را به حساب نمی آورد. اطلاعاتی که در اختیار این پژوهشگر آسیایی است حاکی از آن است که پیمان عون با حزب الله و رفتنش زیر چتر ایران ثابت و نهایی است. همچنین اطلاعات او حاکی از آن است که حاج قاسم سلیمانی، فرمانده "سپاه قدس" در "سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران" که به طور میدانی طرح منطقه ای بزرگ جمهوری اسلامی ایران را پیگیری می کند، چند روز بعد از انتخاب رئیس جمهور عون شبانه در خانه اش در الرابیه با او دیدار کرد.

البته این پژوهشگر مهم آسیایی به این نکته اشاره می کند که عربستان کشور بسیار حساسی است که به دلیل وجود حرمین شریفین در اراضی اش نمی توان زیاد آن را تحریک کرد. برای همین از سال گذشته کشورهای اسلامی و غیراسلامی که شهروندان مسلمان و مقیم دارند برای برگزاری مراسم حج با آن مذاکره کرده اند. ایران هم با وجود آن واقعه تاسف باری که در فصل حج سال 2015 روی داد و باعث شد صدها نفر از شهروندانش از جمله سفیر سابقش در لبنان، غضنفر رکن آبادی، از دست بروند، یکی از این کشورهای مذاکره کننده با عربستان است.

از این پژوهشگر آسیایی درباره نظرش نسبت به جنگ عربستان در یمن پرسیدم؟

گفت که باید حمله نظامی عربستان به یمن که نزدیک به دو سال به طول انجامیده و عربستان را گرفتار کرده است، پایان یابد. الآن عربستان به دنبال راهی آبرومندانه برای خروج از این کشور برادر است که ویرانی های بزرگی را بدون این که موفقیتی به دست آورد و از دشمنی آن خود را خلاص کند به آن تحمیل کرده است. حوثی ها هم پیمانان ایران و رئیس جمهوری سابق، علی عبدالله صالح هستند. آنها بر بخش بزرگی از یمن تسلط دارند از جمله بر پایتخت آن صنعاء. البته ویرانی و خسارت های انسانی بسیار سبب شده تا احساس خصمانه ای نسبت به ریاض در میان بخش مهمی از مردم یمن به وجود آید.

ادامه دارد...