امیدی به حل بحران قطر نیست

دیپلماسی ایرانی: منابع خبری پیگیر بحران قطر در شورای همکاری خلیج فارس می گویند که سفرهای مکرر مسئولان غربی و ترکیه ای به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تا کنون نتوانسته به میانجی گری جدی برای حل بحران پیش آمده میان قطر و همسایگانش منجر شود و کشورهای تحریم کننده قطر همچنان معتقدند که این کشور از تروریسم حمایت می کند و به گروه های اسلام گرای تندرو سلاح و پول می رساند و سرزمین خود را به جایی برای تهدید امنیت کشورهای همسایه تبدیل کرده است.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، این منابع می گویند که سفر اخیر بوریس جانسون، وزیر امور خارجه بریتانیا به قطر تا کنون نتوانسته است گامی موثر در حل بحران پیش آمده بردارد. جانسون قبل از آغاز سفرش به منطقه مواضع دوگانه ای اتخاذ کرده بود با این هدف که بتواند نقش میانجی برای حل بحران قطر با چهار کشور عربی را ایفا کند اما تا کنون او نتوانسته است در تلاش هایش موفق شود.

حالا رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه امریکا سفر منطقه ای خود را آغاز کرده است. وی روز دوشنبه در کویت بود و پس از آن به قطر رفت و قرار است به عربستان سعودی نیز سفری داشته باشد. وی چهارمین مسئول بین المللی بعد از زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه آلمان و جفری فلتمن، معاون دبیرکل سازمان ملل و بوریس جانسون، وزیر امور خارجه بریتانیاست که به همین منظور به منطقه سفر می کند.  

ناظران می گویند که سفر تیلرسون نیز همانند سفر دیگر مقامات راه به جایی نخواهد برد مگر این که امریکا موضعی رسمی اتخاذ کند و به صراحت بخواهد در جهت آن موضع حرکت کند. در آغاز بحران کشورهای عربی با قطر، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا در مناسبت های مختلف قطر را متهم به حمایت از تروریسم کرد که موضعی مطابق با موضع چهار کشور عربی محسوب می شود، در حالی که جیمز ماتیس، وزیر دفاع و رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه مواضع دیگری داشتندکه نشان از وجود اختلاف در درون دولت امریکا در چگونگی تعامل با این بحران را داشت.

وزارت امور خارجه امریکا قبل از سفر تیلرسون اعلام کرده بود که وی به واسطه روابط بسیار نزدیکی که در دوران ریاستش بر شرکت اکسون موبیل با کشورهای نفت خیز عربی حاشیه خلیج فارس داشت امید دارد بتواند در مذاکراتش با رهبران کشورهای کویت و قطر و عربستان در جهت کاهش تنش اقدامات موثری انجام دهد.

آر. سی. هاموند، مشاور ارشد تیلرسون در این باره گفت که وزیر امور خارجه راه های شکست دیوار بی اعتمادی به وجود آمده میان قطر با چهار کشور عربی بعد از مخالفت قطر با خواسته های 13 گانه آن کشورها را بررسی خواهد کرد.

وی در این باره گفت: «نتایج دیدار از عربستان و قطر به فن مذاکرات باز می گردد. مطالبات 13 گانه تمام شده است و نباید دیگر به سراغ آنها رفت. در این میان اموری وجود دارند که شاید به واسطه آنها بتوان به موفقیت رسید.»

این در حالی است که بسیاری معتقدند که کشورهای عربی همگی منتظر موضع صریح و یکپارچه ایالات متحده هستند و تنها این راهکار است که می تواند در حل بحران موثر باشد.

هاموند می گوید: «ما به دنبال پیشرفتنی ملموس بر سر قطع حمایت مالی از تروریسم هستیم. رئیس جمهور با قاطعیت بر این اعتقاد است که اگر حمایت از تروریسم قطع شود گام های اساسی به سوی منطقه ای جدید برداشته خواهد شد.»

عبدالله الشایجی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه کویت در این باره می گوید: «سفر تیلرسون در حالی انجام می شود که ما شاهد اظهارات متناقض در واشنگتن در قبال این اختلافات هستیم.»

وی در ادامه افزود: «ما شاهد آخرین گام ها برای حل بحران هستیم و اگر عملا کاری از پیش نرود این بحران تاثیری مستقیم بر ثبات منطقه خواهد گذاشت.»

تیلرسون قبل از آن که به منطقه بیاید با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در آنکارا دیدار کرد. وی یکشنبه شب در جلسه ای با رئیس جمهوری ترکیه درباره راه های موجود برای پایان دادن به بحران گفت وگو کرد. بسیاری بر این اعتقادند سفر تیلرسون به آنکارا قبل از عزیمت به منطقه به این معناست که امریکا ترکیه را جزئی از حل بحران پیش آمده میان قطر با چهار کشور عربی می داند.

در عین حال واشنگتن از تلاش های کویت برای حل بحران حمایت می کند و هم زمان به قطر فشار می آورد که از برخی خواسته هایش کوتاه بیاید و تسلیم فشارهای همسایگانش شود.

انور قرقاش، وزیر دولت امارات متحده عربی در امور خارجی در این باره در توئیتر خود نوشت: «هیچ تلاش دیپلماتیک یا میانجی گری خیرخواهانه ای به نتیجه نخواهد رسید اگر عقلامیت و درک واقعیت از سوی دوحه مشاهده نشود.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11