شکست ترزا می در قمار سیاسی

دیپلماسی ایرانی: بر خلاف انتظار ترزا می، نخست وزیر بریتانیا، وی در انتخابات پارلمانی شکست خورد. می انتظار داشت که با برگزاری انتخابات زودهنگام تعداد کرسی های حزب محافظه کار که وی ریاستش را بر عهده دارد در مجلس افزایش یابد تا با قاطعیت بیشتری بتواند بحث جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا را پیش ببرد، اما در انتخابات دیروز، حزب وی نه تنها نتوانست کرسی های بیشتری را به دست آورد بلکه بر عکس همین تعداد کرسی های موجود را نیز از دست داد تا به این ترتیب دیگر حزب اکثریت پارلمان نباشد. حزب محافظه کار در این انتخابات 318 کرسی از 650 کرسی پارلمان را به دست آورد در حالی که برای به دست آوردن اکثریت می بایست نصف به علاوه یک یعنی 326 کرسی به دست می آورد. محافظه کاران در پارلمان قبلی 331 کرسی در اختیار داشتند که اکثریت قاطع برای تشکیل دولت محسوب می شد. برای همین آنها توانسته بودند بدون ائتلاف با هیچ حزبی دولت خود را تشکیل دهند که اعضای آن را تماما اعضای حزب محافظه کار تشکیل می داد. حالا که محافظه کاران اکثریت را از دست داده اند، به اصطلاح پارلمان معلق تشکیل می شود و دولت جدید باید با ائتلاف احزاب تشکیل شود. بعد از این شکست فشارها به ترزا می برای کناره گیری افزایش یافته است. حتی در درون حزب محافظه کار به او فشار می آورند با توجه به شکستش در این قمار سیاسی – انتخاباتی از سمت خود کناره گیری کند، اما می گفته است که اکنون کشور به ثبات نیاز دارد و کناره گیری نخواهد کرد. وی دیروز به دیدن ملکه انگلیس رفت تا مجوز تشکیل دولت ائتلافی را از او بگیرد. اگرچه همچنان تحت فشار است که از سمت نخست وزیری استعفا دهد.

پیروزی حزب کارگر

در مقابل حزب کارگر به رهبری جرمی کوربین توانست تعداد کرسی های خود را در پارلمان انگلیس افزایش دهد. این حزب که در مجلس قبل 232 کرسی در اختیار داشت توانسته است در این انتخابات کرسی های خود را به 261 کرسی افزایش دهد. نکته ای که بسیاری از کارشناسان به آن اشاره می کنند، این است که حزب کارگر اکثر کرسی های جدید خود را از مناطقی به دست آورده که حزب محافظه کار عموما کرسی های آن را در اختیار داشته است. جرمی کوربین با این پیروزی می تواند دولت در سایه قوی ای تشکیل دهد و به طور جدی مدعی نخست وزیری انگلیس شود. وی دیروز صبح دقایقی پس از اعلام نتایج انتخابات در میان طرفداران خود حاضر شد و از ترزا می خواست به خواسته مردم احترام بگذارد و از سمت خود کناره گیری کند. کوربین گفت: «خانم می شما در انتخابات شکست خوردید، اکثریت پارلمان را از دست دادید، مردم به امید و آینده ای بهتر رای دادند، آینده ای که شما در آن جایی ندارید، از شما می خواهم به رای مردم احترام بگذارید و استعفا دهید.» بسیاری از کارشناسان بر این اعتقادند دلیل اصلی پیروزی چشمگیر حزب کارگر حضور پررنگ جوانان در انتخابات بود. به گفته آنها کوربین به خوبی توانست جوانان و اهالی فرهنگ را متقاعد کند که به سود حزب او رای دهند.

بازنده بزرگ

اما شکست سنگین در این انتخابات را حزب ملی اسکاتلند متحمل شد. این حزب که خواستار برگزاری رفراندوم مجدد برای جدایی اسکاتلند از بریتانیا است در این انتخابات 35 کرسی به دست آورد و 21 کرسی خود را از دست داد تا بزرگترین بازنده این انتخابات لقب بگیرد. البته حزب ملی اسکاتلند در انتخابات گذشته به استثنای انتخابات سال 2015 همواره تنها بین 5 تا 6 کرسی در پارلمان به دست می آورد اما در سال 2015 توانست شگفتی ساز شود و 56 کرسی به دست آورد. حزب ملی اسکاتلند این بار تنها از حوزه اسکاتلند در انتخابات شرکت کرده بود. در مقابل حزب محافظه کار توانست اکثریت قاطع کرسی ها را در اسکاتلند از آن خود کند. به عبارت دیگر مردمی که به حزب ملی اسکاتلد رای ندادند رای خود را در سبد حزب محافظه کار ریختند. با این حال حزب ملی اسکاتلند همچنان سومین حزب حائز کرسی های بیشتر در مجلس خواهد ماند. به این ترتیب حزب ملی اسکاتلند آینده سختی پیش روی خود می بیند و شاید رویای برگزاری رفراندوم در آینده نزدیک برایش دور از دسترس شود. در مقابل حزب لیبرال با کسب 12 کرسی، تعداد کرسی های خود را 4 کرسی افزایش داد. این حزب که در گذشته سومین حزب پارلمان بود و همواره بین 46 تا 57 کرسی پارلمان را در اختیار داشت در انتخابات سال 2015 متحمل شکست سنگینی شد و جای خود را به حزب ملی اسکاتلند داد. حزب اتحاد دموکراتیک نیز با کسب 10 کرسی 2 کرسی بر تعداد کرسی های خود افزود. حزب شین فین ایرلند شمالی نیز با کسب 7 کرسی توانست 3 کرسی بر تعداد کرسی های خود بیفزاید. با وجود این که حزب شین فین توانسته بر تعداد کرسی های خود بیفزاید اما همچنان از حضور در پارلمان خودداری می کند. این حزب همچنان طرفدار استقلال ایرلند از بریتانیاست.

حرکت شانه به شانه حزب کارگر

از لحاظ کسب آرا، حزب محافظه کار ۴۲.۴ درصد و حزب کارگر ۴۰ درصد آرا را به خود اختصاص داده اند، به این ترتیب حزب کارگر شانه به شانه حزب محافظه کار پیش می رود.

ترزا می، سال گذشته پس از انتصاب به نخست وزیری تاکید کرده بود که مهمترین موضوع برای دولت او مذاکره برگزیت با بهترین شرایط ممکن است. او پس از کسب موافقت پارلمان برای به جریان انداختن روند مذاکرات خروج از اتحادیه اروپا، اعلام کرد که خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام است، هر چند پیشتر با انتخابات پیش از موعد مخالفت کرده بود. با توجه به این که حزب محافظه کار توانسته بود در انتخابات قبلی به شکلی غیرمنتظره به اکثریت کافی برای تشکیل دولت دست یابد و همچنین، اجتناب دولت ها از برگزاری انتخابات در شرایط رکودی، برخی از ناظران این تصمیم را مخاطره آمیز توصیف می کردند. اما استدلال می این بود که محور قرار گرفتن برگزیت در این انتخابات به معنی آن است که دولت آینده حمایت مردم در مذاکرات را کسب کرده و با قدرت و اعتبار بیشتری در این زمینه پیش خواهد رفت. به همین دلیل، با آشکار شدن نتایج رای گیری در روز جمعه، برخی از سیاستمداران این انتخابات را داوری در مورد موقعیت شخصی ترزا می در سمت نخست وزیر توصیف کرده و گفتند که مسئولیت نتیجه انتخابات متوجه اوست.

در مقابل حزب کارگر نیز با اختلاف درون-حزبی بر سر رهبری جرمی کوربین مواجه است. کوربین از سوی اعضای داخل حزب متهم است که خود نیز طرفدار خروج بریتانیا از اتحادیه اروپاست و از این زاویه دیدگاهش به حزب محافظه کار نزدیک است. با توجه به پیروزی فعلی وی در انتخابات بعید است که وی به این راحتی حاضر به کناره گیری از ریاست حزب شود، به ویژه که انتظار می رود جایگاه مخالفانش در درون حزب نیز تضعیف شود.

نتیجه انتخابات دیروز ابهاماتی را در مورد آینده سیاسی بریتانیا پدید آورده است. با از دست رفتن اکثریت حزب محافظه کار در پارلمان و ناکافی بودن تعداد کرسی های حزب کارگر، هیچ حزبی به تنهایی از اکثریت پارلمانی برخوردار نیست و در نتیجه، تنها راه باقی مانده تشکیل دولت اقلیتی یا یک دولت ائتلافی، احتمالا به رهبری حزب محافظه کار است. در صورت تشکیل دولت اقلیت، این دولت باید مورد به مورد خواستار حمایت مجلس از لوایحش شود. در عین حال، با توجه به تاکید ترزا می به لزوم حمایت گسترده مردم برای موفقیت در مذاکرات برگزیت، مشخص نیست که آیا دولت آینده دوامی خواهد داشت یا این که برگزاری انتخابات دیگری در آینده نزدیک ضرورت خواهد یافت. بسیاری پیش بینی می کنند انتخاباتی دوباره احتمالا در ماه نوامبر آینده برگزار شود.

در واکنش به نتیجه انتخابات بریتانیا، یک مقام اتحادیه اروپا گفت که نگران است مذاکرات برگزیت نتواند در موعد مقرر - یازده روز دیگر - آغاز شود. به گزارش ایسنا، همچنین، نایجل فاراژ، رهبر سابق حزب یوکیپ (استقلال) و از حامیان سرسخت خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، گفت نگران آن است که برگزاری همه پرسی دیگری در مورد عضویت اتحادیه اروپا مجددا مطرح شود. در همه پرسی برگزیت در تابستان سال گذشته، ۵۱.۸۹ درصد از رای دهندگان به خروج و ۴۸.۱۱ درصد به ادامه عضویت رای دادند.

پارلمان بریتانیا از دو مجلس عوام و اعیان (لردها) تشکیل شده است. در گذشته، اشراف موروثی که دارای لقب لرد بودند یا کسانی که این لقب را به طور مادام العمر دریافت می کردند، در این مجلس عضویت مادام العمر داشتند. با اصلاحاتی که در دهه های اخیر در این مجلس صورت گرفت، تنها معدودی از اشراف موروثی به انتخاب همترازان خود عضو این مجلس می شوند. نهاد اصلی قانونگذاری در بریتانیا مجلس عوام است. در این کشور، اعضای دولت باید عضو پارلمان باشند و معمولا نخست وزیر و وزیران اصلی از نمایندگان مجلس عوام هستند. هر شهروند بریتانیایی می تواند به عنوان نامزد نمایندگی مجلس عوام برای یکی از حوزه های انتخابیه ثبت نام کند، اما تمام نامزدها هنگام ثبت نام باید ۵۰۰ پوند را به عنوان سپرده نزد مرکز ثبت نام ودیعه بگذارند. سپرده نامزدهایی که موفق به کسب دست کم ۵ در صد آرای حوزه نشوند به نفع دولت ضبط خواهد شد. عضویت در مجلس اعیان انتصابی است و به توصیه نخست وزیر، معمولا پس از رایزنی و نظرخواهی از جمله رهبران سایر احزاب، و فرمان سلطنتی صورت می گیرد.