بررسی دوباره مجوز فروش هواپیما به ایران

نویسنده: جسیکا هولزر

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ در جریان کمپین ریاست جمهوری خود در سال 2016 گفته بود:" اولویت شماره یک من لغو توافق فاجعه بار با ایران است." او وعده داده بود تولید در ایالات متحده را افزایش داده و 25 میلیون شغل ایجاد کند.

اگر وی فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران را ممنوع کند، هدف دوم را از بین می برد. بوئینگ گفته است توافق این شرکت با دو شرکت هوایی برای فروش 110 فروند هواپیما به ارزش حدود 20 میلیارد دلار از ایجاد حدود 120 هزار شغل حمایت می کند.

با این حال ترامپ اگر اجازه دهد این توافق اجرایی شود جمهوری خواهان در کنگره را عصبانی می کند و با ارسال این پیام به کمپانی های نفتی که کشوری که دشمن اصلی ایالات متحده است محلی مناسب برای تجارت است، باعث تقویت توافق هسته ای می شود.

ریچارد نفیو که به عنوان مذاکره کننده اصلی بخش تحریم ها در توافق هسته ای با ایران فعالیت کرده است می گوید:" چرخه تصمیم گیری که پیش روی او قرار دارد بسیار پیچیده است. همه چیز در مقابل او است؛ از مساله اشتغال تا ناتوانی او برای یافتن راه حلی بهتر که منجر به از سرگیری برنامه هسته ای ایران و ایجاد شکاف میان ما و اروپایی ها که حامی توافق هستند نشود."

توافق هسته ای میان ایران و شش قدرت جهانی، در عوض برداشته شدن گام های قابل تایید از سوی ایران برای کنار گذاشتن فعالیت های هسته ای اش، تحریم های بین المللی را برداشته است. ایالات متحده همچنین به سازندگان هواپیما اجازه داده است که به ایران هواپیما بفروشند.

اما این قراردادهای فروش به مجوز صادرات نیاز دارد، و وزارت خزانه داری اختیارات گسترده ای در اختیار دارد تا اگر مدارکی در دست بود که ایران از هواپیماها برای اهداف غیرنظامی هوایی استفاده نمی کند این قراردادها را لغو کند.

سپتامبر گذشته (شهریور ماه) دولت اوباما برای بوئینگ و ایرباس، رقیب اروپایی بوئینگ، مجوزی برای فروش 200 هواپیما به ایران ایر صادر کرد. ایرباس از این رو به مجوز دولت آمریکا نیاز دارد که 40 درصد سهام این شرکت متعلق به ایالات متحده است. ماه گذشته بوئینگ مجوز دیگری برای فروش 30 هوایپما به خطوط هوایی آسمان درخواست داد.

تریتا پارسی رئیس شورای ملی ایرانی - آمریکایی می گوید فروش بوئینگ که هنوز در نوبت انتظار است بی تردید یک " رخداد بزرگ" است که به کمپانی هایی که در صف بازار ایران قرار دارند این پیام را می دهد که دولت آمریکا از توافق هسته ای حمایت می کند. بسیاری از این شرکت ها در ورود به بازار ایران تردید دارند چرا که می ترسند دولت ترامپ تحریم هایی که بر اساس توافق هسته ای برداشته شده را مجددا اعمال کند.

دولت آمریکا گفته است می خواهد سیاست خود در قبال ایران و توافق هسته ای را مجددا بازبینی کند. روز چهارشنبه استیو منوچین، وزیر خزانه داری اعلام کرد که او و وزارتخانه اش مشغول بررسی دوباره مجوزهای ایرباس و بوئینگ هستند.

ترامپ از زمان حضور در کاخ سفید در خصوص قراردادهای فروش هواپیما سکوت کرده است، حال آنکه جمهوری خواهان درخواست ها از او برای مسدود کردن توافق های هوایی را تشدید کرده اند، آن ها می گویند مدارک روشن است که ایران از همین هواپیماهای مسافربری برای انتقال نیروهای نظامی و تسلیحات به گروه های تروریستی و رژیم بشار اسد استفاده خواهد کرد.

هر چند که ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی نسبت به این موضوع که توافق ایران به کمپانی های خارجی، از جمله ایرباس اجازه می دهد وارد بازار ایران شوند و کمپانی های آمریکایی همچنان خارج از بازار ایران باشند حساسیت نشان داد.

ترامپ مارس 2016 به نیویورک تایمز گفته بود:" آن ها الان وضع شان خوب است، و متوجه شده اید که از همه جا خرید می کنند الا آمریکا؟ دارند هواپیما می خرند، همه چیز می خرند، از همه می خرند به جز ایالات متحده." اظهارات ترامپ پس از آن مطرح شد که ایرباس بر سر فروش هواپیما با ایران به توافق رسیده بود و قرارداد بوئینگ هنوز اعلام نشده بود.

در ماه فوریه ترامپ در کارخانه بوئینگ در کارولینای جنوبی سخنرانی و از افزایش اشتغال در آمریکا حمایت کرد اما در خصوص فروش نزدیک به 80 فروند هوایپمای بوئینگ به ایران ایر حرفی نزد.

تریتا پارسی، نویسنده کتاب " از دست دادن دشمن: اوباما، ایران و پیروزی دیپلماسی " می گوید:" اگر من از آن جمله افرادی بودم که قصد دارند توافق را بین ببرند، خیلی از این موضوع دلسرد می شدم که ترامپ این همه در خصوص ایران حرف زده است اما در خصوص توافق بوئینگ سکوت اختیار کرده است."

منبع: فارین پالسی / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی/ ۳۳