ایران و اروپا می‌توانند به هم نزدیکتر شوند

نویسنده: الدار مامدوف

دیپلماسی ایرانی: فدریکا موگرینی، رئیس کمیسیون سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا، اولین رهبر غربی بود که 19 مه انتخاب دوباره حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران را تبریک گفت. این امر آشکارا نموداری از علاقه اتحادیه اروپا برای برقراری رابطه با ایران است. با وجود تردیدهای بسیاری که در غرب در خصوص انتخابات ایران وجود دارد، تایید انتخابات ایران توسط یک سیاستمدار ارشد غربی به راستی نشاط بخش است و نشان می دهد که موگرینی " موضوع را گرفته است".

این حقیقت که 70 درصد از رای دهندگان ایرانی به پیروزی قاطعانه یک کاندیدای اصلاح طلب یاری رساندند به طور قطع در بستر منطقه ای بسیار معنادار است، منطقه ای که ترکیه حرکت به سمت اقتدارگرایی را سرعت می بخشد و سلطنت های خلیج فارس به هیچ روی انتخابات معناداری برگزار نمی کنند. از این ها گذشته چندین نکته کلیدی برای اتحادیه اروپا در ارتباط با این انتخابات وجود دارد.

اول، استراتژی اتحادیه اروپا در خصوص ایران جواب می دهد. هرچند انتخاب مجدد روحانی در وهله نخست نتیجه دینامیک های داخلی ایران است، اما عوامل خارجی نیز در شکل دهی به این نتیجه دخیل بوده اند. بر عکس ایالات متحده، که توافق هسته ای را با دقت از لنز کنترل تسلیحاتی و منع اشاعه نگاه می کند، اتحادیه اروپا به آن به مثابه دروازه ای برای تعامل دوباره با ایران در طیف گسترده ای از مسائل دوطرفه و منطقه ای می نگرد. چنین استراتژی به نفع میانه روها شد: روابط تجاری ایران و اتحادیه اروپا در یک سال پس از امضای برنامه جامع اقدام مشترک 78 درصد رشد داشته است.

دوم، پیروزی روحانی مصونیت بیشتری به اتحادیه اروپا بخشید تا با اقدامات ایالات متحده برای تضعیف برجام مقابله کند. اتحادیه اروپا همین حالا از نفوذ خود برای خنثی کردن طرحی در کنگره که قرار است به بهانه آزمایش های موشکی تحریم های بیشتری اعمال کنند استفاده کرده است. اتحادیه اروپا اینک می تواند وارد بحث شود، با مدارک قانع کننده، که سیاست میانه روی به جای سیاست های خصمانه به ایجاد تغییرات مثبت در ایران کمک می کند.

سوم، انتخاب مجدد روحانی و پس زدن پوپولیسم به ایران امکان می دهد تلاش های خود برای اصلاحات اقتصادی را دو چندان کند تا این کشور برای سرمایه گذاری خارجی جذاب تر شود. تلاش حیاتی باید این باشد که ایران به سمت مذاکره برای ورود به سازمان تجارت جهانی حرکت کند و روند اعمال پیشنهادات کارگروه اقدامات مالی (FATF) که ایران خود را متعهد به آن اعلام کرده را تسریع کند.

چهارم، فرصت ها برای حضور ایران در گفتگوها در خصوص امنیت منطقه ای در خاورمیانه افزایش می یابد. هر چند اتحادیه اروپا نمی تواند ایران را قانع کند دست از حمایت از اسد بردارد، اما دست کم می توانند ایرانی ها را مجاب کنند از نفوذ خود استفاده کنند تا اسد را مهار کنند. اتحادیه اروپا هم به نوبه خود باید ایران را مطمئن سازد که از رژیمی متعصب و ضد ایرانی و حامی سلفی گری سعودی به عنوان جانشین اسد در سوریه حمایت نخواهد کرد. دیالوگ بر سر بحران های دیگر همچون عراق، یمن و افغانستان نیز احتمالا آسان تر خواهد شد.

پنجم، پیروزی روحانی در کنار پارلمانی میانه رو احتمالا انگیزه جدید در خصوص مباحث حقوق بشری می دهد. روحانی به اهمیت این موضوع واقف است و آن را به طور خیره کننده ای در کارزار غیرعادی اش نشان داد. حالا باید نشان دهد حرف هایش صرفا اقدامی برای جمع آوری رای نبوده است. این فرصتی برای جان بخشیدن به مذاکرات حقوق بشری میان ایران و اتحادیه اروپا مهیا می کند.

نهایتا، اینک زمان آن است که نمایندگی اتحادیه اروپا در ایران بازگشایی شود. این موضوع از زمان امضای برجام در دستور کار قرار داشته، اما هنوز حل و فصل نشده است. توپ در زمین دستگاه قضائی ایران است. برخی از مقامات محافظه کار می ترسند که از دفتر اتحادیه اروپا در ایران با هدف "نفوذ" استفاده شود. اما با وجود 22 سفارتخانه کشورهای عضو اتحادیه اروپا که همین اینک در تهران هستند، تلاش از "نفوذ" بیشتر توسط هیات نمایندگی اتحادیه اروپا بی جا است.

انتخاب مجدد حسن روحانی، فرصت هایی برای پیگیری مسیر تعامل، دیپلماسی و چند جانبه گرایی در بستر منطقه ای و جهانی می دهد که به شدت بی ثبات و ناپایدار است. برای هر دو طرف ضروری است از این فرصت استفاده کنند.

منبع: لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی /۳۳