قصه حلب تمام شد

نویسنده: ولادمیر یِوفسییوف

دیپلماسی ایرانی: «ولادمیر یِوفسِی یوف»، یکی از کارشناسان نظامی اندیشکده روسی «کلوپ والدای» می گوید: "آزادسازی حلب امری حتمی و اجتناب ناپذیر است و ما تنها می توانیم در مورد بازه زمانی آن بحث و گفتگو کنیم. ترکیه نیز از آنجا که در آینده هم از سوی کُردهای سوریه و هم از سمت ارتش سوریه تحت فشار شدیدی قرار خواهد گرفت، شانس چندانی برای موفقیت در سوریه نخواهد داشت."

تردیدی نیست که آزادسازی حلب تنها از طریق نظامی ممکن و میسر خواهد بود و همچنان که ارتش سوریه تلاش می کند تا کنترل تمام استان حلب را از دست شورشیان خارج کند، به نظر می رسد که عملیات نظامی نیروهای ارتش ترکیه در شمال سوریه دیگر تأثیر چندانی در تقویت نفوذ و تسلط ترکیه بر این منطقه نخواهد داشت.

تنها طی چند روز اخیر، بیش از 40 درصد از اراضی تحت کنترل شورشیان در استان حلب از دست آنان خارج شده است. این در حالی است که نیروهای تک تیرانداز شورشیان تمامی راه های خروجی شهر را به طور کامل بسته و شهروندان این شهر که تاکنون و علیرغم همه این درگیری ها در شهر مانده بودند در حال حاضر به صورت دسته جمعی در حال ترک مناطق تصرف شده هستند. پیش از این نیز در پی تشدید بحران انسانی در حلب، روسیه خواستار آتش بس انسانی در شرق حلب شد که این آتش بس به مدت 19 روز (یعنی از بیست اُکتبر تا هفت نوامبر) ادامه یافت، اما پس از آن که نیروهای شورشی در تلاش برای خروج از شهر محاصره شده حلب فعالیت های خود را در مناطق غربی این شهر افزایش دادند، این آتش بس پایان یافت. یِوفسِی یوف خاطر نشان می کند که پس از دومین تلاش شورشیان برای گشودن این مناطق، ذخائر و منابع نیروهای شورشی در استان «ادلب» به پایان رسید.

یِوفسِی یوف در ادامه می افزاید: "آزادسازی حلب امری حتمی و اجتناب ناپذیر است و ما تنها می توانیم در مورد بازه زمانی آن بحث و گفتگو کنیم؛ به عنوان مثال، این عملیات می تواند تا پیش از سال جدید میلادی خاتمه یابد. بدون شک آزادسازی حلب نقطه عطفی در عملیات نظامی سوریه خواهد بود. به احتمال زیاد پس از آزادسازی شهر حلب، تمامی استان حلب از دست شورشیان خارج خواهد شد و پس از آن نیز می توان انتظار داشت که بخش هایی از استان های «لاذقیه» و «حماه» که در حال حاضر در دست نیروهای رادیکال قرار دارد، آزاد شود. به احتمال زیاد پیشروی های ارتش سوریه در این مناطق موجب انزوای هر چه بیشتر نیروهای افراطی در استان ادلب خواهد شد."

در بیست و چهارم نوامبر، «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد که نیروهای ارتش ترکیه نه برای مبارزه با گروه تروریستی داعش بلکه به منظور پایان دادن به سلطه حکومت مستبد بشار اسد به سوریه حمله کرده است. پس از اظهارات مطرح شده از سوی اردوغان، مقامات کرملین اعلام کردند که روسیه منتظر توضیحاتی از سوی ترکیه است و وزیر امور خارجه روسیه نیز بلافاصله عنوان کرد که روسیه در حال حاضر به توافقات خود با ترکیه همچنان پایبند است.

چند روز پیش نیز در حمله هوایی ارتش سوریه به استان شمالی حلب سه سرباز ارتش ترکیه کشته شدند. بنا به گزارش های موجود، نیروهای زمینی ارتش ترکیه در حوالی شهر «الباب» که در حال حاضر در تصرف داعش است، با نیروهای شورشی تحت حمایت ترکیه درگیر شده اند. یِوفسِی یوف بر این باور است که ترکیه هیچ شانسی برای موفقیت در سوریه نخواهد داشت زیرا آنها به زودی از سوی کُردهای سوریه و نیز ارتش سوریه تحت فشار شدیدی قرار خواهند گرفت. وی در ادامه عنوان می کند که خروج و عقب نشینی ترکیه از استان شمالی حلب حتمی است.

یِوفسِی یوف در ادامه عنوان می کند: "بعید است که ترکیه بتواند نفوذ و تسلط خود در سوریه را همچنان حفظ کند. صحبت ما اکنون بر سر عقب نشینی نیروهای ترکیه است. ترکیه تلاش می کند تا شرایط موجود در شهر الباب را حفظ کند. اما این شهر از اهمیت بالایی برای کُردهای سوریه برخوردار است چراکه آزادسازی و تصرف آن از سوی نیروهای ارتش ترکیه مانعی بزرگ برای اتحاد دوباره میان الباب و کانتون «اِفرین» خواهد بود."

بر طبق اظهارت یِوفسِی یوف، منطقه حائلی که ترکیه قصد دارد در مناطق شمالی سوریه ایجاد کند از موفقیت و شانس چندانی برخوردار نخواهد بود؛ به عنوان مثال، در این منطقه هیچ گونه زیرساخت یا شغلی وجود ندارد. از سوی دیگر هنوز مشخص نیست که بودجه لازم برای تأمین آوارگان و پناهندگان محلی از کجا تأمین خواهد شد. یِوفسِی یوف معتقد است: "ترکیه به واسطه دلایلی که در بالا به آنها اشاره شد، برنامه های خود در قبال سوریه را تغییر خواهد داد. در حقیقت تنش های پنهان میان روسیه و ترکیه امری تعیین کننده خواهد بود و تمامی حوادث و رویدادهای آینده را تحت شعاع خود قرار خواهد داد. از سوی دیگر امکان بیرون راندن شبه نظامیان از مناطق شمال غربی سوریه تا حد زیادی به توافقات میان روسیه و ترکیه بستگی دارد، اما بدون شک گام بعدی پس از این اتفاق بیرون راندن نیروهای ارتش ترکیه از خاک سوریه است."

یِوفسِی یوف بر این باور است که همکاری آمریکا و روسیه در مناطق شمال شرقی سوریه تقریباً غیرممکن است، زیرا بسیاری از شورشیان حاضر در این منطقه از سوی آمریکا حمایت و پشتیبانی می شوند.  اما همکاری میان این دو کشور در مناطق جنوبی از احتمال بیشتری برخوردار است؛ در حال حاضر نیز آمریکا در حال از دست دادن کنترل خود بر مناطقی از شمال سوریه است. این تحولات همگی در نهایت به نفع دمشق و مسکو تمام خواهند شد. ترکیه به نوبه خود تنها یک شریک غیرمستقیم است اما بدون شک این فرصت و اجازه را پیدا نخواهد کرد که راه خود را در سوریه باز کند و دیر یا زود مجبور خواهد شد که خاک سوریه را ترک کند.

یِوفسِی یوف حمله هوایی و بمباران های انجام شده از سوی ارتش اسرائیل در منطقه «صابور» در غرب دمشق را نیز امری عادی دانسته و عنوان می کند که طبق معمول نیروی هوایی ارتش اسرائیل کاروان ارسال شده از سوی حزب الله لبنان، متحد ارتش سوریه، را مورد حمله قرار داده است. یِوفسِی یوف معتقد است که ممکن است مسکو و تل آویو در این موضوع به یک توافق نهایی دست یابند؛ بدین ترتیب اسرائیل اجازه خواهد داشت به حملاتی از این دست ادامه دهد، به شرط آن که به طور مستقیم در درگیری های سوریه دخالت نکند. یِوفسِی یوف در ادامه می گوید: "شواهد موجود حاکی از آن است که اسرائیل متعهد شده تا در درگیری های سوریه نقش مستقیم و فعالانه ای نداشته باشد؛ زیر آسیب و خسارات وارده شده به این کاروان محدود بود و این حمله تأثیری بر سرنوشت عملیات نظامی در سوریه ندارد."

یِوفسِی یوف معتقد است که عملیات نظامی در شمال سوریه ممکن است تا بهار سال 2017 طول بکشد، و پس از آن روسیه این فرصت را خواهد یافت تا با آمریکا همکاری هایی را صورت دهد. وی در پایان عنوان می کند: " اگر روسیه بتواند با دولت جدید آمریکا به توافقات مشخصی دست یابد، امکان همکاری های نظامی دو کشور و اجرای عملیات مشترک برای مقابله با داعش ممکن خواهد شد. اگرچه همکاری آمریکا و سوریه در برخی از مناطق سوریه غیرممکن خواهد بود، اما این دو کشور می توانند در مناطق جنوبی و شاید مناطق شرقی سوریه همکاری هایی را صورت دهند. اما تمام این حدسیات تنها به این بستگی دارد که دولت جدید آمریکا چه موضع و رویکردی را در قبال بحران سوریه در پیش بگیرد و آیا آنها برای مصالحه و سازش آماده خواهند بود یا خیر."

منبع: اندیششکده والدای کلاب / مترجم: زهره شهریاری

انتشار اولیه: سه شنبه 23 آذر 1395 / انتشار مجدد: سه شنبه 7 دی 1395